به دنبال فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، کشور روسیه به دلیل مشکلات داخلی برای مدت کوتاهی از توجه جدی به مسائل آسیای مرکزی و قفقاز بازماند. این موضوع که سبب خلاء ژئوپلیتیک در این منطقه شد، فعالیت گسترده بازیگران منطقه‌ای مانند ایران، ترکیه و رژیم ‌صهیونیستی و نیز بازیگران جهانی مانند ناتو و آمریکا را به دنبال داشت. با تعریف رهبران روسیه از آسیای مرکزی و قفقاز به عنوان«خارج نزدیک» در سند امنیت...

بحران سوریه که اکنون دو سال از نقطه آغاز آن می گذرد همچنان به چالشی مهم و بزرگ برای منطقه خاورمیانه و جهان تبدیل شده است. روسیه به عنوان یکی از مهم ترین حامیان سوریه نقش جدی را تاکنون ایفا نموده است که در پس آن در پی اهداف استراتژیک خود هست. روسیه برای از دست ندادن موقعیت خود در آینده خاورمیانه می کوشند از سقوط دولت اسد که آخرین سنگر نفوذ روس ها در این منطقه محسوب می شود، جلوگیری نمایند؛ لذا با...

ماهیت روابط جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه، از اتحاد تا تهدید همواره از مباحث مورد مناقشه روابط بین الملل بوده است. مبحثی که در بستر منطقه قفقاز با توجه به شرایط خاص جغرافیایی، سیاسی و تاریخی آن پیچیدگی افزون تری می یابد. روابط ایران و روسیه در چارچوب جغرافیای قفقاز نه تنها دارای تاثیرات حائز اهمیت برای آنان، بلکه در سطح منطقه ای و فرا منطقه ای است. بر این اساس در این نوشتار سعی می شود به...

چکیده فروپاشی شوروی و پایان جنگ سرد، اهمیت ژئوپلتیک و منطقه­گرایی را در نظام بین­الملل دوچندان کرده، به طوری که بسیاری از کشورها در سیاست خارجی خود منطقه­گرایی را به عنوان اصلی ثابت و اساسی جهت ﺗﺄمین منافع و امنیت ملی خود برگزیده­اند. نگاه عملی و نظری در طول سال­های گذشته در سیاست خارجی ایران عدم توجه به راهبرد نگاه به شرق و نگاه یک جانبه به غرب، باعث غفلت از سایر مراکز و منابع قدرت و ثروت جها...

ژنوم ژئوپلیتیک، نقشه ژنتیک سیاست هر کشور است که رفتار کشورها را در عرصه داخلی و به ویژه خارجی تحت تأثیر قرار می‌دهد. کشورها ژنوم‌های سایر بازیگران را به عنوان کدهای ژئوپلیتیک در نظر می‌گیرند. تعامل یا تقابل کد/ ژنوم کشورها فضایی را ایجاد می‌کند که می‌تواند هم راستا یا مغایر با منافع ملی و منطقه‌ای باشد. به‌طور مشخص این مقاله در پی پاسخ گفتن به این پرسش است که «در عرصه تقابل سیاست‌خ...

کشور اوکراین در سیاست خارجی روسیه از جایگاه مهمی برخوردار است. موقعیت ژئوپلیتیک خاص اوکراین و وجود اشتراکاتی در فرهنگ و تاریخ، اهمیت این جایگاه را برجسته‌تر کرده است. به نحوی که اوکراین می‌تواند با اتخاذ سیاست‌های منعطف و عمل‌گرایانه  از این موقعیت به عنوان فرصتی برای تأمین منافع ملی استفاده نماید. سوال مقاله این است که بحران‌های سیاسی در اوکراین تا چه حد متأثر از سیاست خا...

روابط میان کشورها متاثر از عوامل و فاکتورهای مختلفی از جمله موقعیت ژئوپلیتیک، منافع ملی، ایدئولوژی، رهبران و نخبگان حاکم، شرایط منطقه ای و ساختار نظام بین الملل است. در این راستا روابط روسیه و ترکیه از آغاز پیدایش ترکیه در سال1923 تاکنون در سیر تکوین و تطور خود فراز ونشیبهای فراوان به خود دیده است. روابط این کشورها در طول سالها از تنش و منازعه تا همکاری و وابستگی متقابل در نوسان بوده است. طی ای...

سیاست خارجی و مواضع قدرت های بزرگ و تاثیرگذار در روند، وضعیت و سرنوشت اکثر تحولات و مسائل بین المللی از اهمیت بالایی برخوردار است و بدون درک مواضع و رفتارهای آنها نمی توان به تصویر جامع و دقیقی از مس ائل و تحولات بین المللی دست یافت . بیش از سه سال است که کشورهای عربی خاورمیانه و شمال آفریقا به صورت دومینووار دس تخوش تحولات سیاسی چشم گیری شده اند که در چند مورد حکومت ها آنها تغییر یافته اند، بر...

یکی از موضوعهای مهم سیاست خارجی هر کشور، چگونگی تنظیم روابط با قدرت های بزرگ است. تکوین جمهوری اسلامی ایران در سال 1979، ماهیت روابط ایران با قدرت های بزرگ را دچار تغییر بنیادین کرده است. هرچند از اواخر دهه 1980، ایران و شوروی و به دنبال آن روسیه به بهبود روابط متقابل اقدام کرده اند، ولی این بهبودی منجر به روابط راهبردی نشده است. به نظر می رسد که ایران و روسیه با یکدیگر تضاد راهبردی نداشته باشن...

ایران از نخستین سال های سلطنت قاجاریه مطمع نظر کشورهای اروپایی واقع شد. در آغاز قرن نوزدهم میلادی، دولت انگلستان سراسر شبه قارّه ی هندوستان را تصرّف کرد و به غارت منابع ثروت این کشور دست زد. از سوی دیگر دولت روسیه نیز به هندوستان چشم دوخته بود و با تصرّف نواحی شمالی فلات ایران به طرف آب های گرم گام های بلندی برداشته بود. دولت عثمانی نیز در این قرن در نهایت ضعف، آلت دست اروپاییان قرار گرفته بود. را...