سورۀ عادیات یکی از سوره‏های اختلافی از نظر مکی و مدنی بودن است که اگر مکان نزول سوره تعیین شود، در تفسیر و شناخت بهتر آن نقش به‏سزایی دارد. برخی از مفسران به دلیل سوگندهای ابتدایی در خصوص اسبان جنگی، آن را مربوط به جهاد دانسته­اند که در مدینه واجب شده­ است. همچنین روایاتی که نزول سوره را بعد از غزوة ذات­السلاسل دانسته، آن را مدنی می‏داند. اما با دقت در سبک سوره که به روش سوره‏های مکی نازل شده و...

مفسران مسلمان، خاصّه مفسران شیعی، همواره در معنا و سبب‌نزول آیات نخست سورۀ تحریم اختلاف داشته‌اند. بیش‌تر این اختلاف بر سر تفسیر بخشی از آیۀ 3 یعنی عبارت «عَرَّفَ بَعْضَهُ وَ أَعْرَضَ عَنْ بَعْضٍ» بوده است. روایات سبب‌نزول آیات نخست این سوره نیز به گونه‌ای نیست که این اختلاف را رفع کند. افزون بر تنوع این روایات و وجود نشانه‌های جعل و تحریف در بیش‌تر آن‌ها، هرگز عبارت فوق در هیچ کدام به‌روشنی تفسیر نشده است. در ای...

واژۀ «اولی الامر» تنها در دو آیۀ 59 و 83 سورۀ نساء به کار رفته و از نظر اصطلاح‌شناسی مورد نزاع فریقین است. بسیاری از بزرگان شیعه مصداق این تعبیر را در آیۀ 59 تنها بر معصومین(ع) حمل کرده‌اند و با تکیه بر سیاق و روایاتی متعدد عصمت «اولی‌الامر» را ضروری پنداشته‌اند. تعیین مصداق این اصطلاح در آیۀ 83، شیعیان را به دو دسته تقسیم کرده است: گروهی با ادلۀ درون متنی و استناد به روایات، لزوم عصمت را استنب...

اختلاف مسلمانان در تشخیص زمان اذان صبح به خاطر عدم فهم دقیق و مشترک از آیۀ 187 سورۀ بقره است که برای نخستین بار در سال پنجم هجری زمان فجر صادق را تبیین کرد. اینکه مفهوم نخ سفید و سیاه در این آیه چیست و تشخیص این دو نخ از یکدیگر، دقیقاً با چه لحظهای از زمان شکل‌گیری فجر در افق مصادف می‌شود، موضوع اصلی این پژوهش است. در این راستا با استفاده از تفاسیر و فنون ادبیات عرب و اشعار دوران جاهلی و همچنین ...

از آنجایی که یکی از مهم­ترین عرصه­های تکریم و حفظ وجهه، زبان است، هر زبانی برای خود از مکانیزم­های مشخصی جهت تحقق این امر استفاده می­کند و از جملة این مکانیزم­ها، بهره­گیری از صفات و ضمایر اشاره است. پژوهش پیش رو در صدد است تا کاربرد صفات و ضمایر اشاره را در عرصة حفظ وجهه در قرآن کریم بررسی نماید و شیوة برخورد مترجمان با این پدیدة زبانی را ارزیابی کند. در این پژوهش که با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی...

آیۀ 33 سورۀ مائده مبنای تبیین موضوع و حکم محاربه با خدا و رسول و افساد فی الارض است. با توجه به تفاسیر و روایات وارده در این خصوص فقهای شیعه محاربه را بر کشیدن سلاح برای ترسانیدن مردم تعریف کرده‌اند، اما از تعریف امام خمینی شرط سومی نیز برای آن به دست می‌آید که عبارت است از قصد افساد در زمین. مجازات محاربه‌کنندگان با خدا و رسول نیز در آیۀ مذکور چهار نوع تعیین شده است که عبارت‌اند از کشتن، بر دا...

آیۀ 33 سورۀ مائده مبنای تبیین موضوع و حکم محاربه با خدا و رسول و افساد فی الارض است. با توجه به تفاسیر و روایات وارده در این خصوص فقهای شیعه محاربه را بر کشیدن سلاح برای ترسانیدن مردم تعریف کرده‌اند، اما از تعریف امام خمینی شرط سومی نیز برای آن به دست می‌آید که عبارت است از قصد افساد در زمین. مجازات محاربه‌کنندگان با خدا و رسول نیز در آیۀ مذکور چهار نوع تعیین شده است که عبارت‌اند از کشتن، بر دا...

از موضوعات مهمّی که مورد توجّه حقوق‌دانان قرار دارد، حفظ جان انسان‌های بی‌گناه در هنگامۀ درگیری‌های نظامی است. از آنجا که اغلب تلفات جنگ‌ها مربوط به انسان‌هایی است که مستحقّ مرگ نیستند، نهادهای حقوقی در سال‌های اخیر، تلاش فراگیری برای توقّف کشتارجمعی نموده‌اند. آنچه در اسناد بین‌المللی راجع به ممنوعیّت کشتارجمعی ملاحظه می‌شود، این واقعیّت است که در صورت عدم تفکیک انسان‌ها ، افرادی که نقشی در جنگ ندار...

چکیده: اطلاق نور بر خدا در آیۀ 35 سورۀ نور مسائل فلسفی و عرفانی فراوانی را به میان آورده است. نحوۀ حمل نور بر خدا از چهار جهت معناشناسی، منطقی، فلسفی و عرفانی اهمیت دارد. مسئلۀ تحقیق حاضر تحلیل انتقادی دیدگاه ابن‌عربی در نحوۀ حمل نور به خدا است. بیشتر مفسران سدۀ نخست تا اوایل سدۀ پنجم این اطلاق و اسناد را استعاره می‌انگاشتند، اما محیی‌الدین ابن‌عربی بر حقیقی‌انگاری اطلاق نور بر خدا تأکید دارد. ...