قلمرو سامانیان، آخرین امیران ایرانی خاوران، تجلّیگاه سازگاری سنتهای قومی و ملی با آموزه های اسلامی بود. افزون بر حمایت و تشویق امیران، بقایای خاندانهای کهن ایرانی از عوامل مهم انتقال فرهنگی بوده اند. در نتیجة این همزیستی فرهنگی، پاره ای از آداب و آیینهای دیرین ایرانی برقرار ماند و از سوی دیگر، شعائر اسلامی با دلبستگی تمام بزرگ داشته می شد و شمار بسیاری از خاندانهای ایرانی در فرهنگ و علوم اسلامی ...

بررسی تقابل‌های دوگانه در آثار هنری و ادبی توجه برخی زبان‌شناسان، اسطوره‌شناسان، روایت‌شناسان و نشانه‌شناسان معاصر را به خود جلب کرده است. آن‌ها بر این عقیده‌اند که از این منظر به درک و دریافت‌ بهتری از آثار ادبی می‌توان دست یافت. در این پژوهش با نگاهی دیگر به اشعار خواجه شمس‌الدین محمد حافظ، به بررسی تقابل‌های دوگانه یا زوج‌های متقابل ـ به‌عنوان یکی از عناصر محوری اشعار اوـ خواهیم پرداخت و چن...

از جمله سنتهای شعر پارسی که ریشه در ادبیات سامانی و شعر ستایشی و درباری دارد و حتی می توان پیشینۀ آن را تا ادبیات پیش از اسلام و به ویژه آیین گوسانی پارتی نیز باز پس برد، روایت شعر است. در ادب عرب نیز روایت، پیشینه ا ی دراز دارد و یگانه راهی بوده است که یادگارهای ادبی اعراب را از دورۀ جاهلی به روزگار اسلامی رسانیده است. روایت در پارسی، خوانده شدن شعر بر زبان راویان خوش آوازی بوده است که از سوی ...

هر اثر ادبی بسته به نوع گفتمان خود، بیان‌گر جهان‌بینی، عقاید، باورها و انگاره‌های ذهنی پدیدآورندة خویش است. یکی از روش‌های دست‌یابی به ایدئولوژی‌ حاکم بر ذهن و زبان پدیدآورندگان آثار، بررسی متون بر اساس الگوهای مطرح شده در دیدگاه‌های انتقادی است. سبک‌شناسی ایدئولوژی به عنوان روشی کارآمد در پژوهش‌های سبک‌شناختی، پژوهشگر را در واکاوی ایدئولوژی آفرینندة متن یاری می‌رساند. هدف مقالة حاضر که به شیوة...

بی شک نجواها و نغمه های خیال انگیز قاموس دلدادگی که در لفافة غزل در پیکرة شعر و ادب عربی راه یافت و توجه و اقبال روزافزون شاعران را به این گونة شعری در پی داشت بشدت تحت تأثیر چکامه های دلکش و دلربای چهره های نامدار عرصه ادب جاهلی در آغاز سروده هایشان بود آنان با جهت بخشیدن به امواج خروشان و پرتلاطم ساحل بیکران احساسات و عواطف، پایه های قالب غزل را پی-ریزی کردند و زمینه تغییر و تحول را در نگرش ا...

سنت های ادبی، مجموعه ای از قراردادها در شعر هر ملتی است که در سالیان طولانی باقی مانده است و مضمون ها و اوصاف خود را در فراز و نشیب دگرگونی های ادبیات حفظ کرده اند و به دست ما رسیده اند. مانند عاشق بودن پروانه بر شمع. بیدل دهلوی، شاعر سبک هندی، با استفاده از موتیوهای مختلف و تداعی معانی گسترده در غزلیاتش، موجب تصویرآفرینی های بسیاری در شعر خویش شده است که به صورت سنت ادبی درآمده و در این قالب د...

قلمرو سامانیان، آخرین امیران ایرانی خاوران، تجلّیگاه سازگاری سنتهای قومی و ملی با آموزه های اسلامی بود. افزون بر حمایت و تشویق امیران، بقایای خاندانهای کهن ایرانی از عوامل مهم انتقال فرهنگی بوده اند. در نتیجة این همزیستی فرهنگی، پاره ای از آداب و آیینهای دیرین ایرانی برقرار ماند و از سوی دیگر، شعائر اسلامی با دلبستگی تمام بزرگ داشته می شد و شمار بسیاری از خاندانهای ایرانی در فرهنگ و علوم اسلامی ...

ایهام یکی از مهم ترین امکانات زبان شعری است. این آرایه را از انواع هنجارگریزی معنایی می دانند که در محور هم نشینی و مجاورت به وجود می آید و براساس ترکیب شکل می گیرد و کلام را با ایهام که از عناصر مهم زبان ادبی است، پیوند می دهد. این مقاله، محصول مطالعه کامل غزل های سعدی و استخراج کاربرد انواع ایهام در آن هاست. در این تحقیق با استفاده از بررسی های به عمل آمده، میزان و چگونگی کاربرد انواع مختلف ا...

بی‌شک نجواها و نغمه‌های خیال‌انگیز قاموس دلدادگی که در لفافة غزل در پیکرة شعر و ادب عربی راه یافت و توجه و اقبال روزافزون شاعران را به این گونة شعری در پی‌داشت بشدت تحت تأثیر چکامه‌های دلکش و دلربای چهره‌های نامدار عرصه ادب جاهلی در آغاز سروده‌هایشان بود آنان با جهت بخشیدن به امواج خروشان و پرتلاطم ساحل بیکران احساسات و عواطف، پایه‌های قالب غزل را پی-ریزی کردند و زمینه تغییر و تحول را در نگرش ا...

غزل پست مدرن نامی جدید است که در دهه ی هشتاد با تلاش های همه جانبه ی مهدی موسوی به ادبیات فارسی معرفی گردید. بارزترین ویژگی این غزل که ظاهر ، محتوای اینگونه ادبی را خاص می سازد؛ زبان این شعر است. غزل پست مدرن به لحاظ هنجار گریزی و قاعده افزایی دچار نوعی زیاده روی شده است. تنوع واژگان غیر شعری در آن چشمگیر است .درهای غزل پست مدرن بر روی واژه های غیر فارسی و کلمات منسوخ و کهن گشوده است. برخی از...