تامس کوهن، فیلسوف علم معاصر، پیشرفت علم به سوی واقعیت را به هر معنایی که کاملاً تعریف شده باشد، به صراحت منکر می شود. در این مقاله سعی شده نشان داده شود که این نگرش کوهن از تز قیاس ناپذیری وی ناشی می شود و از آن می توان به عنوان دلیلی بر ضد واقع گرا بودن کوهن بهره گرفت. پس از آن ضمن تشریح ساحت های مختلف واقع گرایی نشان داده می شود که کوهن از حیث هستی شناختی واقع گرا بوده و نگرش ضد واقع گرایانه ی...

نهج البلاغه پس از قرآن کریم و سیره سیاسی پیامبر اکرم (ص)، بنیادگذار فلسفه سیاسی اسلام است که راهبردهای روشنگرانه ای در زمینه سیاست و حکومت ارائه نموده است. حضرت علی (ع) در بسیاری از خطبه ها، نامه ها و حکمت های این کتاب، علاوه بر روشن ساختن نوع معرفت شناسی، هستی شناسی و رویکرد فلسفی خود به جهان، به موضوع نحوه سیاست و مدیریت جامعه و سرزمین از ابعاد مختلف می پردازد.از آنجا که هر نظام سیاسی در جهان...

گوریل پشمالوی یوجین انیل را می توان به عنوان یک نمایشنامه ی فلسفی در نظر گرفت. ینک قهرمان داستان، در حاشیه جامعه زندگی می کند. او سعی می کند که هویت واقعی خود را بیابد تا بر اساس آن امیدها و آرزوهایش را دنبال کند، اما در نهایت به ورطه ی نا امیدی و یاس سقوط می کند. مسئله ای که ینک با آن رو به رو می شود، مسئله ای است که انسان در هستی شناسی سارتردر طول زندگی خود با آن رو به رو می شود. اگرچه این نم...

یکی از راه های شناخت فرهنگ هر جامعه‎ای بررسی و تحلیل اندیشه های متفکران آن است. سنایی از شاعران، حکیمان و عارفانِ پُر تأثیرِ فرهنگ ایرانی ـ اسلامی است که به مثاب? آینه ای است که فرهنگ گذشت? ما را بازتاب می دهد. یکی از راه های شناخت متفکران، انتخاب اندیشه هایِ محوری در آثار آنان است و مرگ، یکی از اندیشه های کلان در آثار سنایی است. او به پدید? مرگ از زاویه‎های گوناگون نگریسته و آن را به شیواترین و نغ...

پژوهش حاضر ضمن هشت فصل، در پی آن است که پس از تبیین اندیشه¬های گادامر پیرامون مسأله روش و حقیقت و فهم و زبان و ایمان، مهم¬ترین رهاوردها و پیامدهای کاربست هرمنوتیک فلسفی گادامر در مبانی فهم قرآن را برشمارد و با توجه به سنت تفسیری مفسران و آراء اندیشمندان اسلامی، مورد بررسی و نقد قرار دهد. برخی از این رهاوردها تا حدی مشابه رویکردهای عرفانی در تفسیر قرآن است اما بیشتر آنها سنخیّت چندانی با ویژگی¬ه...

در فلسفه علم و به ویژه در علوم انسانی تعریف و شناخت مفاهیم و موضوعات مورد مطالعه دارای مبناهای هستی شناسانه و معرفت شناسانه متفاوت و حتی متضاد می‌باشد. به عبارت دیگر شناخت یک مفهوم در مکاتب مختلف می‌تواند دارای تعاریف متضاد باشد. از این جهت تعیین چارچوب نظری شناخت یک مفهوم بنیادین؛ یکی از مبنایی ترین اصول در مطالعه و شناخت مفاهیم و موضوعات می‌باشد. در علوم جغرافیایی یکی از روابط مهم فضایی رابطه...

وجود، مبنای فلسفه‌ی ملاصدرا و آراء خاص فلسفی اوست. در این میان، مسأله‌ی‌ اصالت وجود، از اهمیت فراوانی برخوردار بوده و پایه‌ی مباحث مهمی در حکمت متعالیه است. صدرا از وجود و ماهیت با تعابیر مختلف یاد نموده است و هر یک از شارحان معاصر حکمت متعالیه، براساس مبانی خاصِ مقبول خود مانند، پذیرش وحدت شخصی وجود یا تشکیک و تعابیر گوناگون صدرا در باب وجود و ماهیت، به نحوی رابطه ماهیت با وجود را تفسیر و نظر م...

ریچارد فورمن از کارگردانان دهه 6 مییلادی تئیا تر آوانگیارد آ مریکیا محسیو میی شیود کیه منتقدان او را از بزرگترین کارگردانان می دانند. فورمن به عنوان کارگردان، نمایش نامیه نیوی،، طیرا صحنه و بازیگر برای ایجاد تئاتر نوین خودش و فاصیله گیرفتن از تئیاتر سینتی زمانی ه، تئیاتر هسیتی شناسانه-تشنج آفرین را تأسی، کرد. این تئاتر در جستجوی شیوههای نوینی از اجرای نمایش، بسیته به تحولات سیاسی و اجتماعی ...

سقراط و پس از او افلاطون نگرش هستی شناسانه آناکساگوراس در قلمرو هستی شناسی را در زمینه های اخلاق و سیاست گسترش داده و با طرح یک نگرش خردورزانه مبارزه با اساطیر یونان را به اوج رساندند. افلاتون یک برنامه تربیتی منسجم که ریشه در خردگرائی داشت را جایگزین برنامه تربیتی پیشین نمود. بخشی از این برنامه تربیتی شناخت است از اینرو باید در نظر داشت که اولا فهم درست اندیشه افلاتونی تنها در پرتو فرهنگ اساطی...

تبیین هستی شناسانة نسبت حق تعالی با خلق از مهمترین مباحث مورد نظر همة دانشمندان الهی اعم از متکلمان، حکیمان و عارفان است. این بحث از یک سو مبتنی بر مباحث امور عامه و از سوی دیگر مقصود از آن، هستی شناسی در تفکر الهی است. به هر حال، تفاوت در مبانی امور عامه، تأثیر به سزایی در تصویر سازی از نسبت حق با خلق دارد. نسبت حق با خلق در تصویر کلامی به رابطة «صانع و مصنوع» و در تصویر فلسفی مشائی به رابطة «...