اعراب قرآنی و تجزیه و تحلیل این متن مقدس بر اساس قواعد عربی، یکی از کهن­ترین علوم اسلامی قرآنی به شمار می‏آید. از سوی دیگر، به دلایلی گاه برای یک یا چند لفظ و عبارت قرآنی، اعراب‏های مختلفی ذکر شده یا محتمل می­شود. در اینجا، به توجیه صحت این اعراب‏ها یا نقد و بررسی صحت و سقم آنها نیاز می­شود. علم توجیه اعراب قرآنی، در حقیقت، متصدی این مسئله است که بر اساس مستندات متعدد، به توجیه و نقد و بررسی اع...

رکن‌الدین دعویدار قمی از شاعران ذواللسانین قرن ششم و اوایل قرن هفتم است. تخلّص وی در شعر «داعی»است.اصل  دیوان داعی در دست نیست. تنها گزیده­ای از دیوان پارسی و تازی او به جای مانده که اغلب به شکل «قصیده» و در مدح حاکمان سروده شده است. در این جستار، تلاش نگارنده بر آن بوده است که با معرفی و شناساندن رکن الدین دعویدار، نقاب از چهره این شاعر گم‌نام بردارد و بیش از گذشته، عذوبت سخن و قدرت سخنوری او ...

مقصود از این نوشتار، طبقه‌بندی، اصلاح، تصحیح و توضیح برجسته‌ترین اشتباه‌ها و غلط‌هایی است که در ترجمة عربی تاریخ بیهقی به قلم یحیی الخشاب و صادق نشأت رخ داده است. این ترجمه بر اساس نسخة قاسم غنی و علی‌اکبر فیّاض انجام پذیرفته است. ترجمة عربی تاریخ بیهقی به عنوان ترجمة تاریخی ـ که از نظر ادبی و علمی در جهان، ممتاز شناخته شده ـ روشن است و از آنجا که فهم درست متون فارسی به شناخت ادب و فرهنگ ایرانی ...

در قرن های نخست دورة اسلامی زبان عربی با سرعت زیادی در ایران گسترش یافت و به مرور زمان به زبان سیاسی و علمی و ادبی ایران در حوزة تمدن اسلامی تبدیل شد. در این میان عدة زیادی از ایرانیان اهل ذوق و ادب به آفریدن آثار ادبی به زبان عربی پرداختند. به طوری که بازار شعر عربی در ایران به ویژه در قرن چهارم و پنجم رونقی تام و تمام گرفت. حملة مغولان به سرزمین ایران و بروز تحولات و نابسامانی های اجتماعی و س...

منوچهری دامغانی از جمله شاعران طراز اول ایران در نیمه اول قرن پنجم هجری است . او بر ادب عربی و اشعار شاعران عرب و بر احوال و آثار شاعران پارسی احاطه داشت و نیز بر علوم دینی و ادب و طب و نجوم واقف بود . منوچهری به اظهار علم و فضل در شعر اصرار داشت ، از این رو نام بسیاری از شاعران پارسی و تازی و اصطلاحات مهجور عربی را استعمال کرده ، اما هیچ یک از اینها از جذابیت شعر او نکاسته است . تشبیهات وی بدی...

تحقیق در مسائل فرهنگی و موادّ مورد استفاده مردم و وجوه مختلف زندگی پارسی زبانان، که به یقین تأثیری مستقیم در متون ادبی همان مردمان داشته، از نیاز های اساسی پژوهش های ادبی است. یکی از موادّ بسیار پرکاربرد زندگی اقوام ایرانی مادّه ای است به نام مُشک. این مادّه آنچنان نقش اساسی ای در زندگی آنان داشته که در انواع مختلف کتاب ها _ کتب ادبی، عجائب نامه ها، کتب جغرافیایی، لغت و ... _ می توان نامی از آن دید ...

تخلص در شعر فارسی آن گونه که شایسته است موردتوجه قرارنگرفته است.به جرأت می توان گفت در میان شاعران فارسی زبان البته بجز هم عصران ما ، نمی توان شاعری یافت که نامی مستعار رابرای امضای شعرخود برنگزیده باشد ، بعضی از شاعران هنرمند از تخلص برای زیباتر کردن شعر خود بهره برده و واژه ای را برگزیده اندکه هم از نظر آوایی و هم از جنبه ی معنایی زیبا و دل نشین بوده و باعث زیباترشدن سروده آن ها شود.تخلص های ...

ساختار پیچیده زبان انسان، توانایی تبادل اطلاعات پیچیده را به ما میدهد. این سامانه ارتباطی از برخی قواعد آماری غیرخطی پیروی میکند. ما چهار ویژگی آماری زبان پارسی را بررسی میکنیم. یافته های ما با محاسبات روی شش اثر ارزشمند از اندیشمندان پارسی گوی به دست آمده اند. دو قانون توانی زیف و هیپس در زبان پارسی برقرار هستند و با هم یک رابطه معکوس دارند. محتوای اطلاعاتی نوشتار، ناشی از چیدمان واژه‌ها توسط ...

همه ما از نظر زیست‌شناختی، به میزان چشمگیری ظرفیت‌های جنس دیگر را داریم؛ از این‌رو، واجد صفات مردانه و زنانه به طور توأم هستیم. اما فشارهای اجتماعی به تفاوت‌های جنسی جنبة اغراق‌آمیز می‌دهد: زنان را مجبور می‌کند وجه زنانه خود را رشد بیشتری دهند و مردان را وادار به تأکید بیشتر بر طبیعت مردانه خود می‌کند. نتیجه آنکه «جنبه دیگر»، واپس‌زده و ضعیف می‌شود. با وجود این، «زنِ درون» یا آنیما در مردان و «م...

چکیده در دو دهۀ اخیر توجّه به نظریّه­های ادبی و انطباق آن ها با متون ادب پارسی، شتاب بیشتری به خود گرفته است. یکی از این نظریّات، نظریّه ریخت­شناسی ولادیمیر پراپ (1895-1970) است که تاکنون پایان­نامه­ها و مقالات علمی - پژوهشی زیادی بر اساس آن نوشته شده است. این مقاله، به بررسی بیست و یک مقالۀ علمی - پژوهشی چاپ­ شده در فاصلۀ سال­های 1389 تا 1393، به عنوان پر بسامدترین سال­های به کارگیری الگوی ولادیمی...