اخیراً در مباحث نقد ادبی از جریانی به نام "شعر گفتار" یاد می شود. پژوهش حاضر درصدد پاسخگویی به این سوال است که آیا اصولاً می توان به چنین جریانی در شعر معاصر، قائل شد؟ اگر جواب مثبت است، پیشینه این شعر چیست و ویژگی های ادبی آن کدام است؟ می دانیم که انقلاب مشروطیت مقطع مهمی در تاریخ شعر معاصر ایران به شمار می رود و در طول یک قرنی که از وقوع آن گذشته، تحولات شعر معاصر فارسی، تحت تأثیر آن بوده است. ...

نیما یوشیج و بدر شاکرالسیّاب، دو شاعر نوگرا و متجددند که در عین بُعد مکانی و زمانی، روحیات مشابه و زبان شعری یکسان دارند؛ هر دو در روستا و دامان طبیعت بزرگ شده اند و برای ادامه تحصیل، وطن و دیار خود را ترک کرده اند. بیان تنهایی و غربت  و طبیعت گرایی مشخصه بارز در اشعارشان است. همچنین نوعی رمزگرایی اجتماعی در اشعارشان به چشم م یخورد، چنان که با الفاظی نمادگونه، دردهای اجتماعی و سکوت و خفقان دوران ...

شفیعی کدکنی و ادونیس از شاعران معاصر نوگرا هستند که روحیات مشابه و زبان شعری نزدیک به یکدیگر دارند؛ هر دو در روستا و دامان طبعیت بزرگ شده اند. هر دو درآغاز به شعر و ادبیات کلاسیک دلبستگی عمیق داشتند و به همان سبک شعر می سرودند و بعدها به شعر نو گرایش پیدا کردند. شفیعی شاعر معاصر ایران و ادونیس شاعر معاصر عرب از قریحه و فطرت شاعری، در شعر خویش از دیدگاهی انسانی و اجتماعی سخن می گویند. اندیشه ها ...

یکی از انواع آشنایی زدایی در زبان انتخاب بیان پارادوکسی است که علمای بلاغت ما آن را نشناخته و جزو تضاد به شمار آورده اند.گرچه در ادب عربی از دیرباز متناقض نما به کار رفته است، امّا به عنوان ترفندی شاعرانه در کتاب های صناعات شعری نیامده و شاعران از طریق ادبیّات غرب با آن آشنا شده اند. پارادوکس در زبان شعر معاصر عرب در دو ساختار نحوی و معناشناختی شکل می گیرد. پارادوکس از جهت دوسویۀ آن دو قسم است: ی...

مولانا جلال الدین محمد بلخی در کتاب مثنوی شریف با استفاده­ی مطلوب از عناصر عامیانه در زبان فارسی تلاش کرده است تا مفاهیم تعلیمی و عرفانی مورد نظر خویش را برای عامه­ی مردم تبیین و تشریح نماید. بنابراین برای تأثیر بیشتر کلام بر مخاطب، در اثر سترگ خود از زبان و ادبیات عامیانه بهره جسته است.  در این تحقیق به استخراج و طبقه بندی اصطلاحات عامیانه در دفتر پنجم مثنوی از کوچک ترین تا بزرگ ترین واحد زبان...

علم معانی یکی از شاخه‌های اصلی علوم بلاغی است که می‌کوشد با معرفی ظرفیت‌های زبانی، پیوندی ماندگار بین آثار ادبی و مخاطبان آن برقرار کند. از این رو بررسی چگونگی پیوند آثار ادبی و خالقان آن با ذوق مخاطبان دوره‌های گوناگون، موضوع اصلی این علم است. از آن‌جایی که شیوه‌های شعری و ذوق مخاطبان، دگرگونی‌های بسیار می‌پذیرد، بایسته است مباحث علم معانی نیز متحول شود. این مقاله کوشیده است در قالب نمونه‌های ...

چکیده در این مقاله قصد نگارنده این است که هنر شاعری عبدالرّزّاق بیگ دنبلی، متخلّص به مفتون را در دو منظومة عاشقانه‌اش از زوایای مختلفی از قبیل عاطفه، تخیل، موسیقی، زبان و شکل مورد بررسی قرار دهد و توان شعری، میزان تقلید یا ابتکار، و در نهایت درجة اعتبار و اصالت شعر او را با تکیه بر شواهد گوناگون آشکار سازد. و در ضمن این تحلیل، خوانندگان آثار ادبی را با دو مثنوی فوق-که اخیراً به زیور تصحیح آراسته ش...

سرودن اشعار حزن‌انگیز در سوگ فرزندان یکی از رایج­ترین موضوعات رثاء به شمار می­رود. به دلیل پیوند عمیق نوع ادبی رثا با عواطف و احساسات شاعر، این نوع ادبی بیش از سایر گونه­های ادبی، زمینۀ انعکاس ذهنیّات و افکار شاعر را فراهم می­آورد و به همین دلیل ظرفیّت تحلیل و بررسی از نظر بازتاب جنسیّت را دارد. در پژوهش حاضر با روش توصیفی– تحلیلی و با استفاده از آرای محقّقان جامعه­شناسی زبان، کوشش می‌شود، اشعار «...

ردیف در شعر پارسی از دیرباز تا امروز همواره در خلق موسیقیِ بیرونی شعر، نقش‌آفرین بوده است. بسیاری از زیباترین غزل‌های سعدی، مولانا و حافظ غزل‌های مردّفند. از طریق بررسی ردیف‌های شعر شاعران، می‌توان دریافت که آنها کدام عناصر نحوی زبان را برای تکرار در ردیف، مورد تأکید قرار می‌داده‌اند. استاد شهریار در غزل‌های خود، گاهی اسم، گاهی حرف، گاهی ضمیر و گاه فعل یا صفت را به عنوان ردیف به کار برده است. این...