بررسی سلسله مراتب شهری و مطالعة شهرهای دارای سطوح مختلف جمعیتی در سرشماری های رسمی کشور، ما را با پدیده ای جدید مواجه می سازد. این پدیده، تبدیل و ارتقای روستاهای کوچک به شهر به رغم داشتن جمعیتی کمتر از آستانة تعریف شده برای شهرشدن است. این سکونتگاه ها که امروزه بیش از یک سوم از شهرهای کشور را تشکیل می دهند، کمترین امکانات، خدمات، تأسیسات و تجهیزات شهری را در خود جای داده اند. مقالة حاضر با روش ...

جمعیت از دیدگاه نوین، ابزار، وسیله¬ی کار و بهره¬گیرنده نهایی روند توسعه محسوب می¬شود. این بینش جمعیت را تنها یک مقوله کمی تلقی نکرده بلکه ساختار کیفی آن را نیز مورد توجه قرار می¬دهد. یکی از مباحث مهم در این رابطه، سالخوردگی جمعیت است که امروزه در شهرها و بویژه روستاهای کشور ظاهر شده است و یکی از دلایل بازدارنده توسعه روستایی محسوب می¬شود. با این دیدگاه، هدف پژوهش حاضر، بررسی و تحلیل اثرات سالخو...

جمعیت از دیدگاه نوین ابزار، وسیله­ی کار و بهره­گیرنده­ی نهایی روند توسعه محسوب می­شود و در فرآیند برنامه­ریزی توسعه­ی نواحی روستایی نیز، اهمیت زیادی دارد. از آنجا که ساختار سنی جمعیت در این فرآیند بسیار مهم بوده و هر ساختار اثرات متفاوتی بر توسعه می­گذارد، شناخت و تحلیل آن نیز ضروری به نظر می­رسد. در این راستا در مقاله­ی حاضر پس از تعیین روستاهای با ترکیب سنی جوان و سالخورده در دهستان پایین­رخ ...

امروزه با ورود به دنیای مهاجرت‌های گسترده بخصوص در مناطق روستایی، ما با مسائلی چون خالی شدن روستاها و بحث توسعه و پایداری روستایی مواجهیم. برخی از مهاجرت‌های روستا- شهری بخصوص در کشورها و مناطق با سنت‌های قوی خویشاوندی، طایفه‌ای، اجتماع محلی و هم‌قومی، منجر به ایجاد نهادهای توسعه‌ای در میان مهاجران شده، و در پاره‌ای موارد منابع مالی آنها به روستاهای زادگاهی بازگشته و منجر به توسعه‌ و پایداری رو...

اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ با هدف ارزیابی ﮐﯿﻔﯿـﺖ زﻧـﺪﮔﯽ روستاهای دهستان باراندوز چای شمالی استان آذربایجان غربی از ﻃﺮﯾﻖ بررسی اﺑﻌﺎد و شاخص­ﻫﺎی ﮐﯿﻔﯿﺖ زﻧﺪﮔﯽ انجام گرفته است.       جامعه­ی مورد مطالعه­ی این پژوهش را 12 روستای بالای 30 خانوار دهستان باراندوز چای شمالی تشکیل دادند. با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه 180 نفر برآورد شد که  نمونه­ های مورد نظر به روش نمونه­گیری طبقه­ای تصادفی با انتساب متناسب انتخاب ...

حوزه‌های کلان‌شهری از جمله حوزه‌هایی است که به خاطر نظام متفاوت روابط مختلف سکونتگاهی و حضور و جریان نیروهای گوناگون اجتماعی و اقتصادی و سیاسی نشأت گرفته از قطب کلان‌شهری، سیمایی متفاوت به کانون‌های روستایی‌شان بخشیده‌اند. در این پژوهش سعی بر آن است تا با واکاوی ابعاد مختلف حاکم بر پایداری توسعه سکونتگاه‌های حوزه کلان‌شهر تهران در رویکردی نظام‌مند به این پرسش‌ها پاسخ داده شود که: آیا سکونتگاه‌ه...

سفرهای روزانه بین مراکز روستایی و نقاط شهری پدیده‌ای است که در همة کشورها، با تفاوت‌هایی برخاسته از ساختارهای اقتصادی و اجتماعی آن‌ها، مشاهده می‌شود. در کشور ما نیز این پدیده، با توجه به گسترش مناطق کلان‌شهری و مسائل و مشکلات، از جمله گرانی مسکن، رو به افزایش است. تاکنون آمار رسمی از این تعداد جمعیت منتشر نشده است. در سرشماری سال 1385 اولین تلاش برای بررسی این جمعیت انجام شد. در این بررسی با اس...

مهاجرپذیری و رشد کلان‌شهر‌ها همواره ملازم با دگرگونی‎هایعمده‎ درنواحی پیرامونیآن‌ها  است. کلان‌شهر ملی تهران در دهه‎های اخیر با رشد بالای خود موجب افزایش جمعیت و گسترش فیزیکی شهرها و روستاهای پیرامونش شده‌ است.هدف اصلی این تحقیق، بررسیو تحلیل عوامل موثر بر تحولات جمعیتی و کالبدی شهر قرچک به‌عنوان یکی از سکونتگاه‌های پیرامون کلان‌شهر تهران و پی‎آمدهای آن است. روشپژوهش روشتوصیفی- تحلیلی وروشجمع‎آ...

روستاهای درّه ای غرب شهرستان مشهد که در ارتفاعات بین 1400 تا 1900 متری از سطح دریا در بخش طرقبه شهرستان مشهد و در دامنة شمالی رشته کوه های بینالود استقرار یافته اند، به دلیل ناهمواری و شیب تند اراضی با مشکلات بسیار در زمینة توسعة فیزیکی به وی‍‍‍ژه ‍ در بخش مسکن و تأسیسات مواجه می باشند. مطالعات انجام شده روی دویست خانوار نمونه از 1796 خانوار ساکن در روستاهای نمونه نشان می دهد که تنگناهای فیزیک...

تمرکز شهری در جوامع در حال توسعه سبب بروز مشکلات متعددی در درون شهرهای بزرگ گردیده است، از آن جمله می توان به تراکم جمعیت، مهاجرت، کمبود مسکن، بیکاری و تخریب محیط زیست و غیره ... اشاره کرد. در نتیجه تحلیل گران مسائل شهری و منطقه ای، توجه خود را به توسعه شهرهای کوچک و متوسط به عنوان یک راه حل ضروری برای مقابله با عدم توازن ناشی از توسعه نخست شهرها معطوف کرده­اند. در تحقیق حاضر فرآیند شهر شدن وحی...