چکیده«نخودی» از افسانه های معروف سحر و جادو ایرانی است که ده ها روایت آن در مناطق مختلف وجود دارد. در این قصّه، موجودی نیمه و کوچک با کمک حیوانات وحشی موفق می شود حق خود را از شاه بگیرد. جز روایت های ایرانی، ده ها روایت در ادبیات کودک جهان از این داستان دیده می شود و معادل تیپ 700 و 715 جهانی آرنه تامسون است. تمام روایت ها آغازی واحد دارند که تولد قهرمان است و با کنش های متفاوت ادامه می یابند. د...

ادبیّات داستانی الجزایر از رویکردی تاریخی به دو دوره تقسیم می‎شود: پیش از استقلال این کشور و پس از آن. نویسندگان و مترجمانی چند، پیش از استقلال الجزایر با ترجمه، تقلید و سپس تصنیفِ گونه های نوپدید روایی که نتیجه ارتباط مستقیم الجزایر با اروپا بود، زمینه نگارش داستان نویسی جدید را در این کشور فراهم آوردند. از این میان، احمدرضا حوحو، از نخستین نویسندگانی بود که به گونه های روایی جدید توجّه کرد و روا...

کاربست تئوری نظام ارزش گذاری خود در قالب نظریه موقعیت پذیری حقیقی/داستانی مؤلّف می تواند تأثیر چشمگیری در ارائه رویکردی نوین به تحلیل رابطه هنرمند رمان نویس و قهرمان داستانی اش داشته باشد. در این نوشتار به تحلیل سیستم ارزش های شخصیت اول رمان مردی در تاریکی اثر پل استر (۲٠٠٨) می پردازیم. بر اساس مدل سیستم ارزشی هرمنز، واحدهای معنایی و دلالت های احساسی مرتبط با آنها در روایت مؤلّف، که یک رمان نویس ...

سینمای ایران از آغاز تا امروز تحولات مختلفی را به خود دیده است. جریانی به نام موج نو سینمای ایران، در دهه های 40 و 50 هجری شمسی، ساختار سینمای ایران را دگرگون کرد. فیلم هایی که تا آن زمان تولید می شدند از لحاظ فرم، و ساختار سینمایی و به ویژه شیوه روایتگری در سطح بسیار نازلی قرار داشند و اصول متعارف فیلمسازی غالباً در آنها رعایت نمی شد. در دهه های 40 و 50 هجری بر اثر عوامل اجتماعی و تغییرات که در...

اسکندر، شخصیتی تاریخی است که زندگی و کشورگشایی­های او در کتاب اخبارالطوال و شاهنامه روایت شده است. این مقاله در صدد است تا با بررسی تطبیقی چهرۀ اسکندر و داستان شهر زنان در هر دو متن - روایت دینوری و فردوسی - را از نظر شیوه­های روایت­گری مورد بررسی و تطبیق قرار دهد. به این منظور ضمن بررسی چهرۀ اسکندر در متون قبل و بعد از اسلام، به تفاوت­ها و تشابه­های روایت داستانی و تاریخ روایی بر اساس دیدگاه ر...

نقد و تحلیل آثار ادبی در گذشته به منظور تشخیص سره از ناسره بود؛ اما اکنون از دید ساختگرایان هدف از نقد، شناخت ساختارهای زبانیِ متن و تحلیل بنیادهای معنوی آن است. یکی از ارمغان های مکتب ساختگرایی برای ادبیات، ایجاد مباحث روایت شناسی است .بنابر نظریه های روایت شناسی، می توان داستان رستم و سهراب را به عنوان یک روایت در دو سطح داستان و کلام (گفتمان) بررسی نمود: در سطح داستان با تکیه بر نظریات تولان ...

درام تعاملی (برهم کنشی)، به مثابة نوع تازه ای از مناسبات مجازی درام، محصول تعامل رایانه و قواعد نمایشی است. تعامل مزبور حاصل مناسبات جدید میان مخاطب و درام نویس است؛ کاربر یک نرم افزار داستانی با اعمال سلیقه و خواست خود در روند شکل گیری روایت، جایگاه خود را به عنوان عاملی نوظهور در فرآیند نمایشی تثبیت می کند. درام تعاملی از دو سو نشانگر مناسباتی پویا و قابل تأمل است: نخست از منظر زیبایی شناسی م...

تحلیل ساختاری زمان، یکی از رویکردهای جدید در حوزة نقد ادبی به حساب می­آید که دریافتی جامع از ابعاد زیبایی­شناختی و نظام نحوی حاکم بر داستان­ها ارائه می­کند. ژنت از جمله نظریه­پردازانی است که با تأکید بر عنصر زمان، به بررسی مناسبات و روابط زمانی در متون روایی بر اساس مفاهیم نظم، تداوم و بسامد می­پردازد. این جستار در پی آن است که با بررسی آخرین رمان احمد محمود، «درخت انجیر معابد» بر اساس نظریة ژن...

مقاله حاضر به بررسی و تحلیل عناصر داستانی ِفرائدالسلوک می پردازد و مباحثی مانند اوصاف قصّْه و داستان، نوع داستان، حجم، زبان، گفتگو، شخصیت، راوی و گویندگان، زاویه دید، کنش داستانی، زنجیره مشترک بن مایه داستان ها، نتایج اخلاقی و زمان و مکان مورد کنکاش قرار می گیرد. در داستان ها و قصه های فرائدالسلوک خصوصیاتی چون تأکید بر حوادث، محکم نبودن روابط علت و معلولی میان رویدادها، مطلق گرایی، ختم شدن به نتای...

این مقاله، کتاب ساختار داستانی حکایت های عرفانی را از دیدگاه رهیافت روایت شناختی بررسی و نقد می کند. ابتدا به سنت تبدیل رساله های دانشگاهی به کتاب اشاره می شود که در سالیان گذشته رشد فزاینده و البته پذیرفتنی داشته است. سپس، از سازگان کتاب که در نه فصل تنظیم شده، ذکر به میان می آید و آنگاه، هر فصل و به ویژه مباحث مربوط به دستور زبان روایت، به تفصیل مرور و بررسی می شود. از آن جمله است مباحث مربوط...