مقاصه، تقاص و تهاتر چند اصطلاح در فقه اسلامی هستند که برخی آ‌نها را مترادف قلمداد کرده‌اند و برخی مذاهب قائل به تفاوت در میان آنها هستند. معنای مورد نظر و غالب این اصطلاحات در موضوع مورد بحث، تسویه مطالبات افراد از هم است. با وجود مخالفت برخی، دیدگاه غالب در میان مذاهب، مشروعیت و مجاز بودن مقاصه است. مقاصه برای ادای همزمان دو دین، تضمین و توصل به حق کارکرد دارد و از جهات مختلفی چون کاستن از مخا...

مسئله شرّ یکی از مسائل اساسی در فلسفه دین است که در پاسخ بدان دیدگاه‌های متضادی در آرای متفکران مختلف بیان شده است. پرسش این است که چرا متفکران مختلف رویکردهای متفاوت و گاه متضادی در پاسخ به مسئله شرّ برگزیده‌اند. در پاسخ به چنین پرسشی، با توجه به مبانی هستی‌شناختی و معرفت‌شناسی خاص هر متفکر می‎توان با طرح نگاه پارادایمی به مسائل فکری، پاسخ‎گوی بسیاری از اختلاف‎نظرها شد. در تبیین چرایی اختلاف‌نظر...

چکیده ترکیهازآغازتأسیستوسطمصطفیکمالآتاترک،یکیازپایه هاواصولاساسی نظامحکومتیخودرابرمبنای سکولاریسمقرارداده است. یکی از عوامل کلیدی سکولاریسم در ترکیه مدرن با میراث عثمانی، نظارت «نهادینه حکومت بر دین» است. با تأسیس جمهوری در سال 1923 دولت منافع خود را در چهارچوب سکولاریزاسیون و بنای ملتی برخاسته از گروه­های متنوع قومی و دینی تعریف کرد. پیروزی حزب عدالت و توسعه ترکیه در...

یکی از مسائل مهم دین‌پژوهی، مسئلۀ تنوع دینی است که امروزه اهمیت زیادی دارد. در این پژوهش، دیدگاه کنت‌ول اسمیت، یکی از برجسته‌ترین دین‌پژوهان معاصر، دربارۀ مسئلۀ تنوع دینی بررسی شده است. این بررسی با استفاده از روش تحلیلی‌تبیینی و با مراجعه به آثار وی انجام شده است. به نظر اسمیت، دین‌پژوهی، بررسیِ معنای ظواهر دین در نظر باورمندان به آن، بررسی ایمان در قلب انسان‌ها و مطالعۀ اشخاص است، نه مطالعۀ دا...

در این مقاله اندیشه‌های ایرانشهری نظیر شاهی آرمانی، فرّه ایزدی، توأمان بودن دین و مُلک، عدالت، راستی و مانند آن در کلیله و دمنه بررسی شده است. در کلیله و دمنه، پادشاهی عطیه الهی است که شاه در مرکز ثقل امور مملکتی قرار دارد، پس باید مُهر ن‍ژادگی بر جبین وی نقش بندد، چه اگر جز این باشد، موجودی اهریمنی است که سبب دگرگونی نظم حاکم بر کائنات می‌گردد. وی باید در جولانگاه حکومت از پشتیبانی فرازمینی بهره‌...

ماهیت امر قدسی و تجلی‌های آن در هنر از مواردی است که بسیاری از اندیشمندان عرصه دین و هنر به آن توجه کرده‌اند. در‌این میان سنت‌گرایان بیش از دیگران هنر را به ویژه در جوامع سنتی تجلی گاه قداست می‌دانند و کسانی از جمله فریتهوف شووان تحلیل‌های بسیاری با ‌این رویکرد به هنر جوامع گوناگون داشته‌اند. الیاده نیز به عنوان پژوهشگر ادیان به هنر و رابطه آن با امر مقدس و دین توجه خاصی داشته است. پژوهش تطبیقی...

شناخت انسان یکی از پایه‌های جهان‌بینی هر مکتب است و ارائه یک نوع انسان‌شناسی خاص در توجیه و تبیین بسیاری از موضوعات یک مکتب تأثیر دارد. فطرت اخلاقی به‌عنوان یکی از شاخصه‌های اصلی در انسان‌شناسی استاد مطهری نقش مهمی ایفا می‌کند. از نظر ایشان، انسان به‌لحاظ ساختار ذاتی و درونی هم واجد آگاهی‌های اخلاقی است و هم برخوردار از گرایش به خوبی‌ها و نفرت از بدی‌هاست. انسان این دو مؤلفه را به اقتضای ساختار...

هند به عنوان سرزمینی برخوردار از تکثر دینی همواره در طول تاریخ شاهد شکل‌گیری انشعابات جدید دینی و فرقه‌ای بوده است. با ورود اسلام به این سرزمین، از سویی این روند شکل گسترده‌تری به خود گرفت؛ از سوی دیگر حفظ حکومت برای حاکمان مسلمان در قلمرویی با این تکثر دینی و فرقه‌ای مسئله‌ساز شد. هر کدام از حکام مسلمان در رویارویی با این مسئله روشی را برگزیدند. اکبرشاه گورکانی یکی از این حاکمان در 989 ه.ق.، ب...

حقوق اجتماعی، جایگاه مهمی در اندیشه‌های سیاسی، فقهی، حقوقی و مدیریت‌های اقتصادی و اجتماعی دارد. در دین مبین اسلام، از همان آغاز شکل‌گیری، چه در نصوص و چه در عمل و سیرة پیشوایان دین، اهمیت حقوق اجتماعی به‌لحاظ حفظ کرامت انسانی و تأمین بنیان‌های جامعة سالم دینی یادآور شده و برای آن، نظام خاص حقوقی و اجرایی طراحی شده است. این در حالی است که در نظام‌های غربی، راجع به حقوق اجتماعی، مبانی، الگو و نظا...