از دوره ی ساسانی تاکنون 33 نقش برجسته در مناطق مختلف ایران: سلماس، شهر ری، تاق بستان، برم دلک، بیشاپور، تنگ قندیل، سرمشهد، فیروزآباد، گویوم، دارابگرد، نقش بهرام، نقش رجب و نقش رستم و نیز یک نقش برجسته در شمال افغانستان، در محلی موسوم به «رگ ­بی­بی» واقع در ده کیلومتری جنوب شهر پل خُمری (khomri) شناسایی شده و از سوی کاشفان و محققان داخلی و خارجی به طرق گوناگون مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته­اند. ...

با رسمیت یافتن دین زرتشت در عصر ساسانی، آتشگاه ها به عنوان جلوه بارز تشریفات و آداب دینی، در جامعه نمایان شدند. چهارطاقی ها نیز نقش اصلی را در معماری مذهبی ساسانیان ایفا کردند. از این نظر، مطالعه این اماکن برای دریافتی درست از وضعیت مذهب زرتشت در این دوره، بسیار اهمیت دارد. اماکن مذهبی معمولاً مجموعه ای عظیم را دربر می گرفت و چهارطاق هسته اصلی آن به شمار می رفت که تمام اجزای ساختمانی این مجموعه...

آثار و شواهد بدست آمده از تپه های باستانی پیش از تاریخ نشان می دهد که شهر ساوه از قدمت تاریخی زیادی برخوردار است. وجود قلعة بسیار بزرگ آسیا آباد ساسانی در جوار شهر، قدمت آن را به دورة ساسانی می رساند. جغرافی نویسان اسلامی نیز شهر ساوه را از آثار دورة اسلامی نامیده اند. ساوه در قرون اوّلیة اسلامی توسط حکّام عرب و در اوایل قرن چهارم هجری قمری به دست حکام ایران اداره می شد. مطالعات انجام شده توسط موّ...

یکی از پدیده های تأثیرگذار درتاریخ ایران پس از اسلام، ورود گروه های اجتماعی، از خارج از قلمرو این سرزمین در قالب قبیله و چادرنشینی است. این امر، نخست به شکل مهاجرت قبایل عرب مسلمان، که برای جهاد به ایران می آمدند، تحقق یافت؛ اما پس از فتح ایران به دست اعراب مسلمان و سقوط نظام سیاسی ـ اداری ساسانی ، نبود دولت مرکزی در قرون نخستین اسلامی در ایران و فروپاشی مرزهای سیاسی کشور، راه را برای ورود دیگر...

بر پایۀ متون تاریخی، در تمدن ها وادیان پیشین جهان، به ویژه درسلسله های مختلف ایران باستان، در دورۀ ماد، هخامنشی، اشکانی و ساسانی، حجاب در میان زنان معمول بوده است؛ و این حقیقت روشن می شود که با ورود اسلام به ایران حجاب وارد ایران نشده است؛ بلکه بانوان ایرانی ازدوران باستان حجاب داشته اند و حجاب آنان با توجه به شرایط اقلیمی، اجتماعی، کار و پیشه، سبک و اسلوب خاصی داشت؛ آنچه بر صحت این ادعا گواهی ...

چکیده: این رساله به بررسی و تجزیه و تحلیل جغرافیای تاریخی شهرهای ساسانی و انطباق یا عدم انطباق آنها با داده های باستان شناسی می پردازد. برای دست یابی به اطلاعات و داده های این موضوع، متون تاریخی و جغرافیای تاریخی شهرهای ساسانی و همچنین گزارشات باستان شناسی مدّ نظر قرار گرفته و سپس اطلاعات جمع آوری شده، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. در این رساله تعداد 13 شهر از دوره ساسانی مورد بررسی و تحق...

نخستین پادشاه سلسله ساسانی ،(اردشیر بابکان) درگیر جنگ های فرسایشی با الکساندر سوروس شد ،اما اوج درگیری ها با رومیان به دوره شاپور اول بر می گردد ، وی توانست در دوران پادشاهی خود به پیروزی های خیره کننده ای دست یابد .گرچه پس از گذشت زمان و در دوران حکمرانی پادشاهان بعدی از جمله بهرام دوم ، ایران باز هم درگیر با رومیان بوده است . در این زمان بهرام دوم با کاروس به جنگ پرداخت . بهرام از عهده مقابله...

با رسمیت‌یافتن دین زرتشت در عصر ساسانی، آتشگاه‌ها به‌عنوان جلوه بارز تشریفات و آداب دینی، در جامعه نمایان شدند. چهارطاقی‌ها نیز نقش اصلی را در معماری مذهبی ساسانیان ایفا کردند. از این نظر، مطالعه این اماکن برای دریافتی درست از وضعیت مذهب زرتشت در این دوره، بسیار اهمیت دارد. اماکن مذهبی معمولاً مجموعه‌ای عظیم را دربر می‌گرفت و چهارطاق هسته اصلی آن به‌شمار می‌رفت که تمام اجزای ساختمانی این مجموعه...

مقاله حاضر نقش زن و حضور او را در کتاب پهلوی ارداویراف‌نامه بررسی کرده است. کتاب مزبور از کتب دینی زردشتیان است که اگرچه در زمان‏های متأخر نوشته شده است اما اساس باورهای مطرح شده در آن بی‏شک به دوران ساسانی باز می‏گردد و با تدقیق در موضوعات آن می‏توان به آموزه‏های دینی آن عصر آشنایی یافت و از آنجا که کتاب فصولی مستقیماً در باب زنان و وضعیت گناهان ایشان در دنیای پس از مرگ و شیوه برخورد با آنان دا...

کتیبه حاضر یکی دیگر از گورنوشته های است که به فراوانی در منطقه کازرون یافته شده است. تاکنون حدود هفده کتیبه از این منطقه پیدا و خوانده شده است که غنای حضور زردشتیان در سه چهار قرن نخست هجری در این منطقه و نیز حضور کتابت مستمر، از دوران ساسانیان تا سده های نخستین اسلامی در ایران، را گواه است. این گورنوشته ها، همچون تمامی گورنوشته های دیگر، به الفبای متصل کتابی (پهلوی ساسانی) نوشته شده است. نام آ...