در سال 1983 یک خانم فیزیکدان و فیلسوف علم آمریکایی به نام پروفسور نانسی کارترایت کتابی منتشر کرد با عنوان چگونه قوانین فیزیک دروغ می گویند؟ نکته اصلی که در این کتاب مورد بحث قرار گرفته بودآن بود که قوانین فیزیک واقع نما نیستند و به کار پیش بینی های علمی نمی آیند. آنچه در کاوش برای شناخت اسرار طبیعت واقعاً مددکار دانشمندان واقع می شود قوانین پدیدار شناسانه است و نه قوانین بنیادین.فیسلوف علم آمریک...

هدف این مقاله راه یافتن به پیش‌زمینه‌های اجتماعی ـ فرهنگی در قصه‌های مثنوی مولاناست، تا از این طریق بتوان به تصویری از سیمای جامعة عصر وی دست یافت. به همین منظور پس از گزینش نود قصه از شش دفتر مثنوی که دارای زمینه‌های اجتماعی آشکارتر بوده، به طبقه‌بندی طبقات، اصناف و مشاغل اجتماعی و تحلیل مباحث اجتماعی ـ فرهنگیِ بازتاب یافته در این قصه‌ها پرداخته شده است. در این پژوهش بیش‌تر به یکی از لایه‌های ...

مسئله این پژوهش، چگونگی بازنمایی عملکرد اجتماعی زنان در سینمای پس از انقلاب اسلامی ایران است. برای این منظور با استفاده از روش کیفی تلفیقی نشانه شناسی، بازنمایی ارزش‌های زن در سینمای بعد از انقلاب مورد مقایسه قرار گرفته است. در چارچوب نظری این تحقیق نظریه نمایش جنسیت و کنش متقابل گافمن و ایده آل تایپ ماکس وبر استفاده شده اند و بدین ترتیب الگوهای تفسیری و تفسیر ارزش­های اجتماعی بازنمایی شده در خ...

هر چند اصطلاح «تعهدات طبیعی» زادة حقوق غرب است ولی به نظر می‌رسد که بتوان برای آن در نظام حقوق اسلامی نیز مبنای اعتبار پیدا نمود‌. رسالت این قلم بررسی موضوع در چارچوب آموزه‌های فقهی است اموری همچون اعتبار امر قضاوت شده و قسم قاطع دعوی را می‌توان از جمله مصادیق تعهدات طبیعی دانست و فقدان ضمانت اجرایی در این گونه تعهدات، مغایر با موازین شرعی نیست چه اینکه اساساً قضاوت بر اساس ملاک‌های ظاهری انجام ...

«شهریار» شاعر بزرگ معاصر ایران و صاحب مکتب ادبی است که اشعار زیادی هم به زبان ترکی آذربایجانی دارد. «بلالی‌باش» (سرِ پربلا) در واقع داستانی در قالب شعر است. وی در این غزل وجوه مختلفی از هنر سخن‌سرایی را به سبک و سیاق مینی‌مالیسم به نمایش می‌گذارد. شهریار با ترکیب دو هنر داستان‌پردازی و شاعری، عناصر داستانی، صور خیال و انواع صنایع ادبی را در یک غزل هفده بیتی که در قالب مناظره‌ای سهل و ممتنع بین خ...

مبالغه تصویری است بلاغی که اغلب برای آرایش کلام و جلب توجّه شنونده به کار می­رود. در مبالغه، شاعر با استفاده از دو شیوۀ بزرگ­نمایی و کوچک­نمایی مفاهیم خُرد را بزرگ­ جلوه می­دهد و مفاهیم بزرگ­را خُرد، و در واقع با استفاده از این ابزار بیانی سخن خویش را بسط می­دهد و تأکید می­کند تا القای مفهوم بهتر انجام پذیرد. اغلب بلاغت­نگاران ضمن معرفی مبالغه تأکید کرده­اند که مبالغه در حقیقت نوعی دروغ آمیخته با ...

جهات اعاده دادرسی در حقوق ایران در ماده 426 ق.آ.د.م. و در حقوق فرانسه در ماده 595 ق.آ.د.م. بیان شده اند. بخش قابل توجهی از جهات، شامل حیله و تقلب، جعلی بودن سند مبنای حکم ودستیابی به سند مکتوم در دادرسی، بین حقوق ایران و فرانسه مشترک است؛ اما صرفاً در حقوق ایران به موجب بندهای 1 تا 4 ماده 426 ق.آ.د.م. و ماده 237 آن قانون، صدور حکم به غیر از موضوع دعوا یا به بیش تر از آن، تضاد در مفاد حکم، احکام ...

سخن و آداب آن از موضوعاتی است که در متون ادبی و اندرزنامه های فارسی میانه همواره به آن توجه شده است. برای بیان آداب سخن دانی و اهمیت آن در متون این دوره می توان آن ها را به چند موضوع کلی تقسیم بندی کرد. در این گزارش، ابتدا در مقدمه ای کوتاه به اهمیت سخن در ادبیات ایران باستان پرداخته شد؛ سپس آداب سخن دانی در متون ادبی و اندرزنامه های فارسی میانه در قالب موضوعات «راست گویی و دوری از دروغ»، «با ا...

تهمت در خدمت دیانت !     حجت الاسلام محمد سروش محلاتی 1   1- استاد حوزه علمیه قم و عضو هیات علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه     خلاصه   برخی متدیّنان بر این باورند که می توان برای خدمت به دیانت از ابزارهای ضد اخلاق مانند «تهمت» به مخالفان استفاده کرد. این باور هر چند در سطح عده ای از «عوام» رواج دارد ولی ریشه در فتوای فقهی برخی علما دارد. آنها در استنباط های خود از یک روایت، تهمت زدن و نسبتهای دروغ...

ادبیات جهان ماندن در پرده های پندار را دشمن بزرگ آدمی دانسته و به شیوه های گوناگون آن را بازنمایی کرده است. ادبیات ایران از دیرباز جز پرداختن به مضامینی همچون فداکاری، عشق و آگاهی در برابر رذایلی مثل دروغ، فریب، ریا، تزویر، سالوس، توهم و خیال باطل نیز صف کشیده است. مرغابی وحشی ایبسن نیز بر چنین مضامینی استوار است. این مقاله به همانندی «خواب»ی دردناک در مرغابی وحشی اشاره می کند و آن را با «خواب ...