در این پایان نامه که عنوان آن «نگاهی بر شیوه ی نقد آثار ژان بلمن نوئل همراه با کاربرد شیوه ی مذکور در نقد یک اثر: اورلیا اثر ژرار دُ نروال » نام دارد، بر آن شدیم تا روش بلمن نوئل را در تحلیل آثار بررسی کنیم و به این پرسش که چگونه با تکیه بر ناخودآگاه متن، بلمن نوئل به سمت پژوهش در باب تکوین اثر سوق داده می شود، پاسخ دهیم. به عبارتی می توان گفت که ساختارهای ناخودآگاهی که در متن ادبی وجود دارد، از...

پیامد گفتمان درختی در آفرینش اثر ادبی، ترسیم نمودار بیپایانی از مفاهیم و واژگان تثبیت شده در جهان گذشته، حال و آینده و معرفت قاببندی شده است. چنین رویکردی در خوانش متن، مرکزگرا و قلمرو محور است. در مقابل، گفتمان ریزوماتیک برهم زنندۀ نظم پایگانی ساختار اندیشهورزی است که ایدهها، مفاهیم و موضوعات گونهگون را در شبکهای از روابط همسطح و افقی به هم پیوند میدهد و اثر ادبی را چونان مجموعهای گرد هم آمده ...

عرفان و تصوّف، از جمله نیرومندترین جریان های فکری و معنوی است، که برای چندین قرن متمادی، در گستره سرزمین های اسلامی، حضوری پُر رنگ داشته است. این امر، باعث گردیده تا بسیاری از مظاهر فرهنگی اهل اسلام، خصوصاٌ هنر و ادبیات ایشان، تحت تأثیر این مکتب فکری قرار گیرد. گرایش اهل عرفان به باطن، و استفاده فراوان عرفا از رمز و نماد برای بیان آموزه های معرفتی، از جمله مواردی است که در ادبیات و هنرِ نگارگری تأث...

همزمان با بینامتنیت و ساختارگرایی، ادبیات تطبیقی هم با رویکردی متفاوت، مطرح شد و به عنوان رشته‌ای مستقل اعلام موجودیت کرد. ادبیات تطبیقی، بینامتنیت و ترامتنیت، هرسه به «بررسی روابط میان یک متن با متن یا متن‌های دیگر» می‌پردازند، اما با رویکردی متفاوت که باعث می‌شود متن از حالت تک‌معنایی و بسته بودن خارج شده، پویایی، تحول و معنایی نو بیابد. ادبیات تطبیقی «روابط ادبی میان ادبیات ملت‌ها بر مبنای ر...

«بینامتنی» نظریّه ای است که روابط بین متون و چگونگی ارتباط و تعامل آنها را مورد کنکاش قرار می دهد و موجب آفرینش متن جدید می شود. بر اساس این نظریّه، هر متنی یک بافت جدید از نقل قول های متحوّل شده است. روابط بینامتنی ابزار مفیدی برای مخاطب در خوانش متن محسوب می شود. بر اساس این نظریّه، اتّصال خطبه فدک حضرت زهرا(س) (به عنوان قرآن ناطق) و قرآن صامت در دو سطح روساخت و زیرساخت قابل پژوهش است. به نظر می ر...

فارابی در بسیاری از مقوله­های سیاسی، از جمله جهاد اسلامی، آغازگر بحث نظام­مندِ فلسفی بوده است. دیدگاه وی باید در دو سطح لفظی (حضور واژگانی جهاد در متن) و محتوایی (نسبت مفهوم جهاد با فلسفه­ نظری) تبیین شود. این امر باعث بروز پیچیدگی­ها و دشواری­هایی در خوانش متون فارابی شده است، چنان‌که می­توان از چهار دیدگاه در میان فارابی­پژوهان معاصر سراغ گرفت. در یک سوی این طیف فارابی مدافع، و در سوی دیگر، مخ...

آلبر کامو، نویسنده و متفکر فرانسوی و برنده جایزه نوبل ادبی سالیان متمادی مورد توجه ایرانیان بوده است. حجم بالای آثار ترجمه شده این نویسنده، اجرای نمایش نامه های او در تئاترهای ایران، تعداد زیاد مقالات و پایان نامه های نگاشته شده در مورد این نویسنده، توجه مطبوعات و مجلات به وی و... نشان دهنده استقبال خوب ایرانیان از این نویسنده است. نظریه پذیرش که توسط هانس روبرت یاوس و ولفگانگ آیز بسط یافت، نظر...

تحقیق پیش رو، بررسی مفهوم «تصمیم ناپذیری» با رویکرد «واسازی» است. این تحقیق در دو بخش، ابتدا با شکل‌گیری نظام فلسفه غرب و راهبردهای واسازی از منظر دریدا مطرح می‌شود. یکی از راهبردهای واسازی تکیه بر بررسی مفاهیم دوگانه و جایگاه تصمیم‌ناپذیر آن در تاریخ فلسفه غرب است. تصمیم‌ناپذیری از آن رو اهمیت دارد که گستره‌ای از معانی را که تاکنون مورد توجه نبوده ارائه می‌دهد و به این ترتیب روش تازه‌ای از خ...

در سنت نقد ادبی (و هنری) مدرن غرب، خواندن متن به عنوان پدیده‌ای جدی در راستای کشف «حقیقت»، غالباً تحت تأثیر زیبایی‌شناسی ـ از نوع زیبایی‌شناسی کانت ـ و با بی‌توجهی به حضور خواننده/مخاطب، در فرآیند دریافت متن ناکام می‌ماند و به حالتی از «افسردگی» منجر می‌شود. در مقابل، خوانشی از ادب و هنر می‌تواند وجود داشته باشد که به دلیل راه‌گشا بودنش به سوی «حقیقت» هستی، طرب‌انگیز باشد. این خوانش می‌باید در ب...

عشق در آثار شکسپیر بسیار پر بسامد است. اکثر منتقدان گذشته و حال به تفسیر معنای آن پرداخته اند. بنابراین، پرداختن به آثار شکسپیر، به ویژه تراژدی های مشهور به تراژدی های عشقی، رومئو و ژولیت، شاه لیر، و آنتونی و کلئوپترا، با پیروی از روش های منتقدان پیشین حاصلی جز تکرار مکررات نخواهد داشت. در واقع، هدف این خوانش ارائه ی یک تعریف نو از عشق از طریق یک رویکرد ساختاربنیان نیست. بلکه نگرشی را که اصولا ...