از جمله موضوعات مهم در بررسی سیر تحول اندیشه و عمل سیاسی شیعه، نحوه مواجهه فقهای شیعی با حکومت های غاصبی است که از حیث نظری، همگی غیرمشروع تلقی می شوند. با اینحال در اندیشه و عمل بسیاری از فقهای شیعه می توان به مبانی و اصولی دست یافت که به خاطر مصالح عمومی جامعه، قایل به تخصیص این حکم کلی و یا ذکر استثناهایی برای آن شده اند. از جمله این عوامل می توان به مقولة «امنیت» اشاره کرد که نزد پاره ای از...

از جمله موضوعات مهم در بررسی سیر تحول اندیشه و عمل سیاسی شیعه، نحوه مواجهه فقهای شیعی با حکومت های غاصبی است که از حیث نظری، همگی غیرمشروع تلقی می شوند. با اینحال در اندیشه و عمل بسیاری از فقهای شیعه می توان به مبانی و اصولی دست یافت که به خاطر مصالح عمومی جامعه، قایل به تخصیص این حکم کلی و یا ذکر استثناهایی برای آن شده اند. از جمله این عوامل می توان به مقوله «امنیت» اشاره کرد که نزد پاره ای از...

در آستانه بیستمین بهار نظام «جمهوری اسلامی» و سال امام خمینی«ره» فرصتی دست داد تا نسبت به ساختار سیاسی نظام دولت اسلامی، تأملی کوتاه داشته باشیم. این نوشته، مقدمه‏ای برای فهم جایگاه مردم در نظام جمهوری اسلامی ایران است، که مبتنی بر اندیشه سیاسی امام خمینی«ره» می‏باشد. از زمان تکوین نخستین جوامع ابتدایی تا دولتهای مدرن، اندیشه سامان‏بخشی به حیات سیاسی ـ اجتماعی و تنظیم روابط بین فرمانروایان و ف...

چکیده حکومت رضا شاه دارای ویژگی های منحصر به فرد از جنبه های سیاسی و فرهنگی بود ، روابط سیاسی و فرهنگی ایران با دول آن زمان بر وضعیت داخلی کشور تأثیراتی بر جای گذاشت . از کشور های قابل بحث در این زمینه می توان ترکیه را نام برد . رضا شاه از برنامه های آتا تورک ( مصطفی کمال پاشا ) متأثر شده و مطابق این روند دست به تغییراتی در نمادهای اجتماعی و سیاسی و فرهنگی ایران زد ، این اصلاحات شامل (کشف حج...

بعد از فتح مغرب, مسلمانان درپی فتوحات دیگری بودند تا زمینه نشر اسلام را هرچه بیشتر فراهم آورند. آمادگی مسلمانان و بروز شرایط مناسب, زمینه فتح یکی از مناطق وسیع یعنی اندلس را ممکن ساخت و با فتح آن, اسلام تمام این منطقه را فرا گرفت. ابتدا سیاست های مسالمتآمیز حکام و اتحاد مسلمانان توانست مسلمانان را به عزت و افتخار برساند, ولی دیری نپایید که بروز اختلافات قبیلگی و آشوب های سیاسی, سرزمین اندلس را ...

پاسخ به این سوال که «اندیشه سیاسی آخوند ملامحمدکاظم خراسانی در عرصه مشروعیتِ حکومت در عصر غیبت چه بود، و این اندیشه چه نسبتی با مشروطه خواهی وی داشت؟»، مبتنی بر توجه به وجود دو مقام و مَنظَر در اندیشه ورزی سیاسی است: نتیجه یک مقام را «اندیشه سیاسی ثابت»، و نتیجه منظر دیگر را «الگوی سیاسی»، بیان می کنیم. «اندیشه سیاسی ثابت»، عبارت است از مجموعه گزاره های انتزاعی، کلی و دائمی در حوزه سیاست که اصالتا...

فرآیند درمان اجباری معتادان به­ عنوان وظیفۀ غیر ـ اعمّ از نهادهای حمایتی و دیگران ـ ریشه در واکاوی چگونگی تسلط انسان بر نفس، مستفاد از اصل تسلیط دارد. پژوهش حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی، ارزیابی می­کند که با توجّه به رابطۀ امانی انسان بر نفس خویش، امتناع معتاد از درمان اجباری بلااثر بوده؛ لذا در مقام تبیین وظیفۀ غیر از معتاد، از جهت اقدام به درمان اجباری، مشروعیت مددرسانی مستفاد از اطلاق آیات، روا...

خواجه نصیرالدین طوسی (597- 672 ه) از متکلمان بزرگ شیعی قرن هفتم هجری است. بخشی از حیات فکری و سیاسی خواجه مرتبط با حکومت عباسیان است. روشن است که خواجه با عباسیان همکاری و تعاملی نداشت. فهم دلایل و مبانی خواجه در این زمینه از مسائل مهم این تحقیق است. بر اساس پژوهش خواجه با استفاده از منابع تفکر شیعی (قرآن، سنت، عقل و اجتهاد)، جامعه اسلامی را از خطر سقوط نجات داد و با بهره‌مندی از معارف ناب اهل‌...

بزرگ ترین دشواری اختیار، تردید و اضطراب ماست، اما آفتِ بزرگِ جبر، بی مسؤولیتی است. مولانا با جمعِ اختیار و جبر، نظریه ای را بنیان می نهد که خود آن را جبّاری می نامد. معنیِ جبّاری نزد مولانا، پذیرش جبر است از منظرِ روان شناختی و قبول اختیار از نظرگاه جامعه شناختی؛ نزد خود بپذیر که هر آن چه رخ داده باید می بوده و بدین سان نه از خود متنفّر باش، نه از دیگری. لیکن هم مسؤولیتِ رفتارِخود را آگاهانه بپذیر و هم م...

مولانا هم از عقل جزیی و هم از عقل کلی یادکرده است. علاوه براین، وی عقل کلی را هم از منظر معرفت شناسانه و هم از منظر هستی شناسانه بررسی کرده است. این که هر کدام از سه معنای فوق الذّکر چه جای گاهی در اندیشه بشری دارد و چه نسبتی میان آن هاست، دو موضوع مستقل بشمار می رود که این نوشتار درصدد است آن ها را در اندیشه مولانا تحلیل کند. در این خصوص از دیدگاه های افلاطون پیرامون «دیانویا» (عقل جزئی) و « نو...