بر دو مبنای ذهنی و عینی استوار است. بعدی را که بر « تواناییِ اثرگذاری بر دیگران » قدرت » و بعدی را که مبنای عینی دارد « قدرت معنوی » مبنای ذهنی استوار استمی نامیم. در گذار از قاجار به پهلوی، هم قدرت تشکیلاتی و هم قدرت « تشکیلاتی معنوی روحانیت دستخوش تحول شد. تحول در قدرت معنوی روحانیت آن بود که با مواجه شد و تحول در قدرت تشکیلاتی روحانیت افول « ملی گرایی » رقیبی تازه به نام آن قدرت بود. به این ت...

دوره 37 ساله سلطنت محمد رضا پهلوی یکی از پرتلاطم ترین دوره های تاریخی کشور است. دهه چهل و پنجاه شمسی را می توان آغاز فرایند اقدامات سکولاریستی پهلوی دوم در ایران دانست.در حوزه سیاسی این امر با لایحه انجمن های ایالتی و ولایتی آغاز گردید، حمله به مدرسه فیضیه آغاز رویارویی علنی شاه و روحانیت و نیز بیانگر استبداد وی بود . این اقدام باعث گردید تا امام خمینی در محرم سال 42 شمسی سخنرانی آتشین خود علیه...

نظام¬های سیاسی ایرانی در طول تاریخ اغلب ماهیتی پاتریمونیالیستی داشته اند. در این نظام¬ها شاهان و سلاطین با سلطه پدر سالارانه خود بر نهادهای قدرتی چون دیوانسالاری و نیروهای مسلح بقای خود و نظامشان را تضمین می¬کردند. آنها با اتکا به نیروهای نظامی و انتظامی سرسپرده و وابسته به خود، از طریق استثمار و سرکوب بر مقدرات جامعه حاکم بودند. این مناسبات قدرت با وجود انقلاب مشروطه و وقفه¬ای کوتاه بدون تحول ...

با هجوم دول متفق در شهریور1320(سپتامبر1941م) به ایران و فروریختن حکومت پهلوی اول، کشور به اشغال متفقین درآمد. حضور تحمیلی آنان در کشور، تبعات مختلفی در زمینه‌‌های اقتصادی‌‌، سیاسی و اجتماعی در پی داشت و علاوه بر اینکه ازلحاظِ روانی و ذهنی، موجب نارضایتی‌های مردمی گردید آثار عملی خود را نیز در امور عینی جامعه برجای نهاد. انگلیس یکی از این کشورهای اشغالگر است که مداخله‌اش در امور داخلی ایران سابقه...

مجاهدین خلق، نام سازمانی است که در اواسط دهه 1340 با هدف مبارزه با حکومت پهلوی تشکیل شد. سازمان مجاهدین خلق، پس از پیروزی انقلاب تا خرداد1360، می کوشید وانمود کند که همراه مردم و مدافع حقوق آنان است، اما رفته رفته به رویارویی مستقیم با نظام جمهوری اسلامی پرداخت و در30 خرداد1360 با صدور اطلاعیه یی، رسماً وارد جنگ مسلحانه علیه نظام شد و برای براندازی حکومت اسلامی خیز برداشت. این سازمان در جریان جن...

میرزا علی‌اکبرخان داور با به تخت نشستن رضاشاه مأمور اصلاح عدلیۀ قدیم و تشکیل دادگستری نوین شد. قانون مجازات عمومی 1304ش، قانون محاکمات نظامی مصوب 30تیر1307ش، قانون دیوان جزای عُمال دولت مصوب 22دی1307ش و قانون اصول محاکمات جزایی مصوب 10خرداد1311ش جزء قوانین مصوب این دوره‌اند. در این قوانین برای برخی از جرائم، کیفر تبعید درنظر گرفته شد. در این قوانین مجازات تبعید جایگزین برخی از کیفرها شد؛ بنابرای...

پیروزی انقلاب اسلامی و استقرار نظام جدید در ایران، نزد حاکمان عراق دو گونه تلقی به وجود آورد؛ تلقی نخست ناظر بر سقوط حکومت پهلوی بود؛ بر این اساس تصمیم‏گیران سیاسی- نظامی دولت عراق وقوع انقلاب در ایران را به منزله ی فرصت ‏پنداشتند. اصلی‏ترین دلیل چنین برداشتی تحلیل رفتن قدرت سیاسی، نظامی و اقتصادی ایران در پی وقوع انقلاب ـ به عنوان پیامد طبیعی هر انقلابی ـ بود. دیدگاه دوم به استقرار نظام جدید ن...

شکنجه یکی از پدیده‏های تاریخی است که در طول تاریخ عموماً از سوی حکومت‏ها برای تنبیه و مجازات برهم‏زنندگان نظم جامعه و یا مخالفین سیاسی مورد استفاده قرار می‏گرفت. در تاریخ ایران این پدیده در شکل‏هایی گوناگون رواج داشت. به نظر می‏رسد با روی کار آمدن حکومت پهلوی تغییراتی در شکل اعمال شکنجه به وجود آمد. در این پزوهش تلاش شده است تا با استفاده از روش تحقیق کتابخانه‏ای و اسنادی و با تکیه بر منابع تاری...

اعزام محصل به خارج برای اولین بار، پس از شکست ایران از روس مورد توجه جدی دولتمردان قاجار قرار گرفت و نخستین گام در این زمینه توسط عباس میرزا برداشته شد که وی دو نفر را برای فراگیری فنون نقاشی و طب روانه اروپا کرد. در سالهای بعد نیز این کار هم چنان ادامه یافت، اما در سالهای پایانی حکومت ناصر الدین شاه، به دلیل ترس از افکار جدید محصلین اعزامی، این امر تقریباً به مدت نیم قرن متوقف شد تا اینکه پس از...

ایالت استرآباد یا همان گرگانِ امروزی، از دیرباز منطقه پرجمعیت و حاصلخیز و در خور توجه حاکمانِ دولت ها بوده است . در طول حکومت خاندان قاجار، با وقوع انقلاب مشروطه، استرآباد نیز همچون سایر نواحی ایران در شکل گیری و شکوفایی این نهضت نقش داشته و سپس با خنثی شدن تلاش های محمدعلی شاه مخلوع برای بازیابی قدرت ، استرآباد به نهضت مشروطه و مشروطه خواهان وفادار ماند. با آغاز دوره پهلوی استرآباد این بار با ن...