عرفا و حکما در تعریف محبّت، دیدگاه‌های متفاوتی ارائه کرده‌اند. اغلب متکلمان و فیلسوفان بر این باورند که محبّت قابل تعریف نیست. نگارنده در این مقاله کوشیده است براساس حکمت متعالیه و دیدگاه ملاصدرا به تبیین محبّت و نقش آن در زندگی انسان بپردازد. از دیدگاه ملاصدرا اساس اخلاق در حیاتِ آدمی، محبّت است و محبّتِ حقیقی، محبّت به خداوند است که جلوه‌ای از محبّت خداوند به آدمی است. اگر کسی به‌گونۀ حقیقی به خداوند ...

چکیده: شیخ شهاب الدین سهروردی ملقّب به «شیخ اشراق» از حکمای بزرگ ایرانی – اسلامی در قرن 6 هجری قمری، با بنیادن نهادن حکمت اشراق تأثیری شگرف و عمیق در حوزه های مختلف فلسفی، عرفانی و هنریِ دوران بعد از خود بجای گذاشت. سهروردی در افق معنوی حکمت نوری ایرانی سیر می کند و ماهیّت ذوقی حکمت اشراق مقتضی گذر از استدلال به شهود است. علمی که بنیانِ هنر اشراقی را تشکیل می دهد، جز از طریق شهود به دست نمی آید و ...

برای بررسی هنر اسلامی در تمدن و فرهنگ اسلامی دو رویکرد عمده، تاریخی و فراتاریخی وجود دارد. پیروان مکتب تاریخی معتقدند که هنر اسلامی در بستر زمانی و مکانی مشخص به وجود آمده و هنر چیزی جز صورت و ظاهر نیست، ولی گروهی دیگر از محققان از این حقیقت سخن می¬گویند که آثار هنری، مظهر حقایق متکی بر وحی و مکاشفات عارفان است و ماهیتاً در قالب زمان و مکان نمی¬گنجد و فراتاریخی است. بنا بر این رویکرد، نیاز به تف...

چکیده جاویدان خرد آمیزه ای از متون گوناگون است. ابوعلی مُسکویه در این مجموعه حکمت های متعددی از فرهنگ ها و افق های اجتماعی گوناگون را فراهم آورده است. آوا های متکثر جاویدان خرد، با محوریت عقلِ اخلاق بنیاد، درواقع نوعی فلسفۀ عملی چندگانه را صورت بندی می کنند. مسکویه با کنار هم قراردادن حکمت های ایرانی، رومی، هندی، عرب پیش از اسلام، و عرب دورۀ اسلامی آرمان عقلی سراسرْ جهانی و ابدی را طراحی کرد و در...

از ویژگی­های بارز ایرانیان، اهتمام به پند و اندرز است که از اصول و مبانی فکری و فرهنگی آن­ها به منظور حفظ ارزش­های اخلاقی و اجتماعی بوده است؛ این پند­های حکیمانه را که عموماً حاصل تعالیم دینی، تجربه­های تلخ و شیرین و خرد­ورزی آن­ها بوده، در گنجینه­ها نگهداری می­کردند، بر سرکوی و بازار به گوش مردم می­رساندند و کسانی با عنوان اندرزبد، این پند­ها را در مجالس خاص بیان می­کردند.       این پند­ها آنقد...

تحلیلی که ارسطو از فضیلت داده است از اهمیت زیادی برخوردار است و تاثیر زیادی بر حکیمان مسیحی و مسلمان و حتی فیلسوفان غیردینی پس از خود نهاده است . این رساله در دو بخش سامان یافته است . در بخش اول ابتدا به بررسی زندگی و آثار ارسطو به ویژه در حوزه اخلاق پرداخته شده است . در فصل دوم نظریه فضیلت ارسطو مطرح و تحلیل وی که آن را حد وسط امور نسبت به هر عامل اخلاقی می داند بررسی شده است . در همین فصل انو...

کتاب التوسل الی الترسل مجموعه منشآت بهاءالدین محمد بن مؤید بغدادی است. محتوای اصلی این کتاب، سلطانیات و اخوانیات و مشتمل بر توصیه های حکمی و اخلاقی است و از آنجا که مخاطب اصلی آن حکام و کارگزاران است، بخش سیاست مدن از حکمت عملی در آن برجسته تر است. طرح و تبیین مضامین اخلاقی در سطح وسیع و همه جانبه، این کتاب را در ردة اندرزنامه های سیاسی قرار می دهد. این نوع اندرزنامه ها در نظام اخلاقی سیاسی- حک...

این پژوهش به بررسی تأثیر قضاوت‌های اخلاقی و اعتقاد به توانایی حساب‌رسان ایرانی در حفظ استقلال ذهنی می­پردازد. داده­های مورد نیاز آن از طریق پرسش‌نامه­های توزیع شده در بین اعضای شاغل جامعه حسابداران رسمی ایران گردآوری شده و برای آزمون فرضیه‌های پژوهش از تحلیل واریانس دو عامله استفاده شده است. نتایج حاکی از اثر متقابل دو متغیر قضاوت‌های اخلاقی و اعتقاد به جهانی عادل بر استقلال حساب‌رسان ایرانی بو...

در این جستار کوشیده‎ایم با نگاهی تاریخی - تحلیلی و با محوریت آثار شیخ اشراق و ارائۀ برخی قرائن متنی، تبارنامۀ معنوی وی را که خود در کتاب المشارع و المطارحات ترسیم ساخته است، بازکاوی کنیم. ازآنجاکه توصیف مختصات روشنی از تبار و طریقۀ عرفانی- حکمی وی در گرو فهم صحیح مفهوم حکمت و تأله و نیز نمایندگان آن نزد اوست، در این مجال، چرایی حضور اشخاص و اعلام این تبارنامۀ اشراقی را که در قالب دو شاخۀ شرقی (...

یکی از عناصر زیبایی شناسی در آثار نگارگری ایران، علاوه بر ترکیبات حیرت انگیز ومسحورکننده رنگ و تقسیمات هندسی مکان و اشکال، نور است. همان طور که در صور نگارین نقاشی ایرانی مشاهده می شود، سطوح دو بعدی رنگین فاقد سایه و سایه روشن، حاکی از تصویر فاقد منبع نور واحد است. عدم حضور سایه در این آثار نشان می دهد که نوری فراگیر و بسیط سراسر تصویر را فرا گرفته است. تصویر، جهانی مملو از نور را افتتاح کرده ا...