غزالی در تهافت الفلاسفه در دو مسأله سوم و چهارم که مربوط به اثبات واجب تعالی است به ردّ دیدگاه فیلسوفان مشاء به ویژه ابن سیناپرداخته است. به ادعای او خداوند از دیدگاه فیلسوفان مشاء فاعل و صانع جهان نیست و فیلسوفان مشاء از اثبات باری تعالی ناتوان اند. او برای اثبات مدّعای خود در مسأله سوم از سه جهت وارد شد: 1. جهت مربوط به فاعلیّت.2. جهت مربوط به فعل. 3.جهت مربوط به نسبت مشترک میان فعل و فاعل(قاعد...

این نوشتار، پس از تعریف بُعد و تناهی در اصطلاح های گوناگون، به تقریر نظریه ی تناهی ابعاد در فلسفه ی اسلامی ـ در موضع طبیعیات و در بحث از احوال جسم ـ از منظر ابن سینا، سهروردی و ملاصدرا و به بررسی استدلال های مربوط می پردازد؛ و با اشاره به کاربرد نظریه در اثبات بعضِ مسائل طبیعی و مابعدالطبیعی، کتابشناسی نظریه در آثار ایشان هم ترسیم می گردد. پژوهش با پرسش علامه حسن زاده ی آملی از قائلان تناهی ابعا...

هدف از این تحقیق، یافتن پاسخی برای این پرسش نوظهور است که آیا گزاره های وحیانی با معیارهای معرفت شناسی معاصر، ویژگی های «معرفت» را دارند یا خیر؟ به رغم تعلق این پرسش، به دنیای مدرن، ما با فرض اینکه میان پارادایم های فکری شکاف مطلق وجود ندارد، تلاش کرده ایم که در این تحقیق، پاسخ این پرسش را از دل سنت کلاسیک فلسفی و کلامی مسلمانان جست و جو کنیم. برای این منظور، پنج تن از اندیشمندان بزرگ و تأثیرگذ...

تألیف کتاب‏های متعدد در موضوع زیارت، همانند سایر موضوعات مورد تأکید ائمه:، از زمان امام صادق7 توسط اصحاب ایشان آغاز شده و تا سال‏ها بعد ادامه یافته و در قرن سوم به اوج خود رسیده است. در قرن دوم و سوم هجری 21 کتاب در این موضوع قابل شناسایی است. تألیف این کتب توسط ثقات و بزرگان اصحاب امامان: همانند معاویة بن عمار، صفوان بن یحیی، یونس بن عبدالرحمن، بزنطی، ابن فضال، حسین بن سعید، علی بن مهزیار و دی...

گزارشها حکایت از آن دارند که ابن قولویه (د 367ق)، عالم شیعی بغدادی اثری با عنوان کامل الزیارات مشتمل بر روایات مرتبط با فضیلت و آداب زیارت امامان شیعه (ع) تألیف کرده است. موضوع این مطالعه نقد متن نسخۀ مشهور همین اثر و معرفی نویسندۀ واقعی آن است. می‌خواهیم در آن فرضیه‌ای را بیازماییم که نخستین بار محمد باقر بهبودی ـــ حدیث پژوه معاصر ـــ ارائه کرده، و بر پایۀ آن، مؤلف کامل الزیارات را عالمی شیعی...

بهاء الدین محمد بن حسین عاملی (953-1030ق) بشناخته به «شیخ بهایی» در تفسیر گران‌سنگ العروة الوثقی آرای مفسران در تفسیر سوره حمد را گزارش کرده، پس از تحلیل و نقد، هر یک را در ترازوی صحت‌وسقم نهاده، دیدگاه خویش را بازتابانده است. ارائه و تحلیل گزارش‌ها و نقدهای شیخ بهایی دربارۀ استقلال یا اتحاد سوره‌های «ضحی و شرح» و «فیل و قریش»، نیز «جزئیت یا عدم جزئیت بسمله» از مهم‌ترین اهداف این مقاله...

کوفه اردوگاهی نظامی بود که پس از فتح مدائن در سال هفده هجری به وسیله سعد بن ابی وقاص ساخته شد. سپس مردم از اطراف سرزمین های اسلامی به این شهر روی آوردند و کم کم از حالت اردوگاهی خارج شد و به صورت شهری مهاجرپذیر برای پیگیری فتوحات در ایران تبدیل شد. کوفه شهری نامتجانس و دارای طوایف و قبائل متعدد بود که قبیله ی واحدی به عنوان گروه حاکم در آن مطرح نبود. کوفه از یک سو همواره مرکز نهضت ها، امیدها و ...

حسنعلی منصور از نخبگان عصر پهلوی دوم و از خانواده ای دیوانسالار و حکومتگر، در صحنه ی سیاسی کشور بود. ارتباط با دربار و رابطه با دولت های امریکا و انگلیس، زمینه ی صعود او به پست های سیاسی را هموار کرد. شروع حیات سیاسی او با ایجاد کانون مترقی و حزب نوین آتی، متشکل از تکنوکرات های تحصیل کرده وابسته به امریکا بود. در مدت نخست وزیری در صدد گسترش رفاه اقتصادی برآمد که نتایج چندانی در برنداشت. مهم تری...

بیشتر اشعار حسن بن محمد دمستانی، درباره اهل بیت علیهم­السلام به ویژه امام حسین (ع) است. دمستانی درباره­ ایشان و واقعه­ی کربلا قصاید متعددی سروده اما مشهورترین اثر منظوم وی در این زمینه قصیده­ی«ملحمة الطف» یا قصیده­ی «المربعه»  است .  دراین مقاله، نخست جایگاه دمستانی در میان شاعران مرثیه سرا و موقعیت قصیده«ملحمة الطف» در شعر عاشورا تبیین شده و سپس محتوای ارزشی و اغراض و درون­مایه­های این قصیده ...