یکی از مباحث مهم فسلفی و کلامی بحث سعادت و شقاوت است. لذا شایسته است دانسته شود که سعادت چیست. لذت، حکمت، خیر و علم است یا چیزی کاملتر و دربرداندة همة اینها. سعادت غایت مطلق و مطلوب نهایی انسان است. سعادت همان چیزی است که انسانها دانسته، یا نداسته در پی آن هستند. و بینش‌ها و گرایشهای اصیل انسانی آن را تأیید می‌کند. سعادت چیزی است که با هدف خلقت و کمال نهائی انسان هماهنگی دارد. بنابراین سعادتم...

چگونگی رابطه نفس و مکتسباتش همواره مورد توجه فلاسفه بوده است. در این میان نحوة حصول علم و کیفیت تأثیر فعل و خُلق بر نفس از وجوه مهم خودشناسی در حکمت متعالیه است. تحقیق در این مسایل بر پایة مبانی ای چون اصالت وجود، حرکت جوهری نفس، اتحاد عاقل و معقول و حدوث جسمانی نفس استوار است. ملاصدرا اثبات می کند که حقیقت نفس هر انسان حاصل تروّح (روحانی شدن) خصوصیات علمی و ملکات عملی و رسیدن به مرتبه اعلای نفس ...

نفس در دیدگاه صدرالمتألهین دارای «حدوث جسمانی و بقاء روحانی» بوده و از این رو، دارای دو حیثیّت «جسمانیّت و تعلّق به بدن» و «تجرّد ذاتی» است. مسئلۀ اصلی پژوهش جاری، شناخت کیفیّت و گونۀ کثرت نفوس انسانی، بر اساس دیدگاه صدرالمتألهین و در سه مرحلۀ تکوّن نفس است. نفس قبل از حدوث و تعلّق به بدن، عقل مجرّد است. از این رو، کثرت نفوس انسانی قبل از تعلّق به بدن، کثرت «نوعی عقلی» است. پس از حدوث، تمام نفوس از حیث ...

دو مسئلۀ مرگ و معاد نقش انکار ناپذیری در تبیین معنا برای زندگی دارند. این مقاله با روشی تحلیلی‌تطبیقی، ضمن تحلیل مواضع ابن‌سینا و ابن‌عربی در این باره، مواضع وفاق و خلاف گفتار آنان را می‌کاود. در نگاه هر دو، زندگی این جهانی انسان بدون باور به معاد و جاودانگی و وصول به سعادت ابدی، نه هدفی معقول، نه ارزش چشمگیر و نه کارکرد قابل دفاعی دارد. گرچه هر دو بر مسائلی چون نگاه خوشبینانه به مرگ، وابستگی ت...

در این پژوهش مفهوم قلب، که از موضوعات محوری تعالیم عرفانی مسیحیت ارتدکساست، بررسی می شود. قلب مرکز ساحت وجودی انسان، و ریش ۀ همۀ استعدادها وتوانایی های عملی، عقلی و ارادی است . کل حیات روحانی و حتّی مادی بشر بر آن مبتنی ومتمرکز است . از سویی ، قلب در بدن ، مرکز حیات جسمانی و از سوی دیگر ، مرکز حیاتمعنوی است که از آن به راه تعبیر می شود. بنابراین، سیر و سلوک سفری درمیان فضایدرونی قلب است که در آن...

چگونگی رابطه نفس و مکتسباتش همواره مورد توجه فلاسفه بوده است. در این میان نحوة حصول علم و کیفیت تأثیر فعل و خُلق بر نفس از وجوه مهم خودشناسی در حکمت متعالیه است. تحقیق در این مسایل بر پایة مبانی‌‌ای چون اصالت وجود، حرکت جوهری نفس، اتحاد عاقل و معقول و حدوث جسمانی نفس استوار است. ملاصدرا اثبات می‌‌کند که حقیقت نفس هر انسان حاصل تروّح (روحانی شدن) خصوصیات علمی و ملکات عملی و رسیدن به مرتبه اعلای نف...

از مهم ترین مبانی اخلاق اسلامی و عرفان عملی، انسان شناسی است. درسنت دینی و از حیث سلوکی می توان برای انسان شناسی ساختار خاصی ترسیم نمود. حقیقت قلبی که هویت ملکوتی انسان است، از وجه الهی تا وجه جسمانی امتداد یافته و دو منطقۀ نفسانی و روحانی دارد. هریک از این دو منطقه نیز دو صنف جنود به معنای جنود خصالی و دو گونه اطوار به معنای مراتب نفس دارند. منطقۀ نفسانی، منطقۀ سفلای حقیقت قلبی است که امیال حس...