تحولاتی ‌که طی سال‌های اخیر در خاورمیانه عربی و شمال آفریقا ایجاد شده، از زوایای گوناگون قابل تحلیل است. از بطن این تحولات، «سلفی‌گرایی سنتی» دچار دگردیسی شده و پدیده «نئوسلفیسم» به وجود آمده است. این مقاله، با بررسی مؤلفه‌ها و عناصر گفتمان نئوسلفیسم، «دگرسازی شیعی» را وجه اساسی این گفتمان تلقی کرده، و با رویکردی آینده‌پژوهانه و آسیب‌شناسانه، پیامدهای آن را در زمینه ایجاد اختلاف و تضعیف جهان اس...

اخوان‌المسلمین نام جنبشی سیاسی‌ـ اجتماعی است که در سال 1928 م. حسن‌البناء آن را در شهر اسماعیلیة مصر تشکیل داد. با وجود آنکه این جنبش، یک سازمان مصری است، جوهر و ماهیت آن که بر یک قلمرو، یک امت و حاکمیت الهی مبتنی بود، آن را واجد انگیزه‌های فراملی در مقیاس منطقه‌ای و جهانی کرد. اخوان برای اینکه بتواند به هدف غائی خود عمل کند، به قلمروسازی در جغرافیای سیاسی جهان اسلام پرداخت و در سال‌های پایانی ...

ساختار فضایی- جغرافیایی جهان اسلام که از جنوب شرق آسیا تا غرب افریقا و جنوب شرق اروپا امتداد یافته است، شامل بیش از پنجاه کشور می­شود که حدود 22 درصد خشکی‏های جهان را تشکیل می‌دهند. این ساختار فضایی- جغرافیایی، شامل عوامل متعدد هم‌گرا نظیر تهدید مشترک، منافع مشترک و متقابل و ارزشهای مشترک و تجانس ساختاری می­شود، که زمینه‌ی پیوند بین کشورهای جهان اسلام را فراهم آورده است؛ از سوی دیگر در این ساخت...

سلفیت به‌صورت یک جریان فکری و مذهبی و با رویکردی انتقادی در پهنه جهان اسلام شکل گرفت، اما پس از مدتی از نظر فکری و ایدئولوژیک دچار چنددستگی شد.گروهی از سلفی‌ها تحت تأثیر افکار و عقاید اشخاصی چون سید قطب، به سلفیت جهادی روی‌آورند. جریان سلفی جهادی گونه‌ای از سلفی‌ها هستند که ضمن اعتقاد به لزوم پیروی از اصول اسلام، تأکید ویژه‌ای بر جهاد به‌عنوان یکی از ارکان دین اسلام دارند. سلفی‌های جهادی فقط پی...

این مقاله در پی پاسخ دادن به این پرسش است که چگونه سید قطب، به‌منزلة یکی از متفکران برجستة اهل سنت و از پرچم‌داران بیداری در جهان اسلام، که اثر فراوان و ماندگاری بر اندیشمندان و نیز جنبش‌های جهان اسلام داشته‌است، بر مبنای استعارة صراط، در دو موقعیت تولید محتوا و تولید تعبیر بیانی، به تحلیل و نقد سکولاریسم پرداخته‌است (سؤال). از نظر سید قطب، جهان غرب، که اثری انکارناپذیر بر دیگر مناطق دنیا دارد،...

در این مقاله بحث می‌شود که چرا نمی‌توان پرسید چه عواملی مانع انقلاب علمی در جهان اسلام شد. زیرا عین آن عوامل در تمدن غرب مسیحی اواخر قرون میانه نیز وجود داشتند. علاوه بر این، چنین پرسشی به آن معنا است که مسیر طبیعی علم قدیم آن بود که به علم جدید منجر شود، در حالی که این پیش‌فرض نیز مسلم نیست. نویسندۀ مقاله «روش شناسی بومی و علوم جدید» با اینکه به این نکات توجه داشته است، رسالۀ شمسیه نوشتۀ کاتبی...

چکیده در سال‏های اخیر، جهان اسلام، در مقایسه با دیگر مناطق سیاسی و فرهنگی جهان، به منطقه‏ای پُرخشونت و پُر از درگیری و جنگ تبدیل شد و چشم‏انداز روشنی از هم‏گرایی و وحدت اسلامی در آن به‏چشم نمی‏خورد. از‏این‏رو، هدف کلیدی پژوهش حاضر بررسی و تحلیل مهم‏ترین چالش‏های هم‏گرایی در جهان اسلام و ارائة راه‏کارهایی برای مقابله با آن‏هاست. در تحقیق حاضر، با بنیادی‏دانستن نقش مسائل فرهنگی ‏ـ...

هدف: هدف از پژوهش حاضر، بررسی مدارک حوزه علوم کتابداری و اطلاع­رسانی تولید شده توسط کشورهای جهان اسلام عضو اٌ.آی.سی. در محدوده زمانی 1994-2009 بود. روش/رویکرد پژوهش: با استفاده از روش تحلیل استنادی، نویسندگان و نشریات برتر این حوزه مشخص شدند و نقشه تاریخ نگاشتی حوزه علمی کشورهای جهان اسلام ترسیم گردید. یافته­ها: محاسبه مقدار متوسط نرخ رشد سالانه انتشارات کشورهای جهان اسلام برای این سال­ها عدد ...

هویّت یابی وستفالیایی در روابط بین الملل، بستر تاریخی شکل گیری فرایند دولت/ ملّت سازی بوده است. تقسیم بندی سیاسی جهان بر اساس «دولت/ ملّت»، نشان دهنده پیدایش و کمال فرایند عرفی سازی عرصه سیاست است. سرنوشتِ فرایند عرفی سازی عرصهی سیاست در کشورهای جهان اسلام، از اهمیّت برخوردار است، بنابراین می بایست میزان اسلامیّت (نقش اسلام و دین و مذهب) را در روند دولت/ ملّت سازی نزد دولت های مسلمان روشن کرد. نگارندگ...

خوان المسلمین از جنبش¬های قدیمی و ریشه¬دار جهان اسلام می¬باشد که در مصر و بسیاری دیگر از کشورهای عربی در زمینه¬های مذهبی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، و... فعالیت می¬نماید و تأثیرات عمیقی در ایدئولوژی و افکار مسلمانان در برخورد با وقایع و مسائل سیاسی داشته و نقش مهمی را در جریان¬سازی در حکومت¬ها و کشورها بازی کرده است. بر مبنای مطالعات کتابخانه¬ای انجام شده پژوهش¬گر اهداف در این زمینه برای خویش تعری...