بوعلی و سهروردی زیبایی را براساس کمال مفهوم‌سازی کرده‌اند. زیبایی حقیقی در آثار این دو فیلسوف از یک‌سو بر واجب‌الوجود، و از دیگرسو بر افعال و اخلاق و ملکات ارادی انسانی که منجر به سعادت نهایی شود، اطلاق می‌گردد. ابن‌سینا اصطلاح عشق ارادی را به‌میان آورده و مؤلفۀ ادراک را در آن اخذ کرده است. از آنجا که ادراک شامل انواع حسی، خیالی، وهمی، ظنی و عقلی است، عشق ارادی و زیبایی نیز دارای همین مراتب ...

فیلسوفان حکمت متعالی با استفاده از مبانی فکری خود، انتساب صفات عقلی به خداوند را ممکن بلکه ضروری دانسته‌اند اما در انتساب صفات خبری به حقّ تعالی به تکلّف افتاده و راه پر فراز و نشیبی را پیموده‌اند. پژوهش حاضر، مدّعی است که اجرای مبانی حکمت متعالیه، نتایج و لوازم یکسانی در انتساب همه صفات به خداوند و تبعیض و تبعض در استنتاج صفات عقلی و نقلی، ترجیح بلامرجِّح است. بنابراین، هر جا انتسابِ صفات عقلی به خد...

برای نقد حدیث، روش­های مختلفی وجود دارد. یکی از روش­های نقد حدیث، بررسی سند آنهاست که اصطلاحاً آن را نقد سند محور گویند. صحّت سند حدیث به تنهایی موجب پذیرش آن نمی‌شود. چنانکه اثبات ضعف سند حدیث نیز معیار کافی برای کنارگذاشتن حدیث نیست. بنابر این علاوه بر نقد سند محور به روش­های دیگری نیز نیاز داریم که یکی از این روش­ها، نقد متن محور است که با دو ملاک ادلة نقلی و ادلّه عقلی انجام می‌گیرد. در مقاله ...

چکیده مـیـزان ارزش هـر شـنـاخـتـی، بـه قدر ارزش موضوع آن است. اخداشناسی با ارزش­ترین­ گونه شناخت است.  برای شناخت خدای متعال راههای متعددی وجود دارد. از مهمترین این راهها  راه فطرت، راه عقلی-حسی و راه عقلی- فلسفی است. کلام حضرت علی علیه السلام به این راهها اشاره شده است. شرایط فکری و مباحث علمی در هر زمان می­تواند تأثیر فراوانی در نوع کلام حضرت داشته باشد، به گونه­ای که مشاهده می­شود، برای اث...

ابن عربی بر نقش دوگانه عقل که دارای دو حکم متفاوت است تأکید می ورزد. او معتقد است عقل از جنبه «فعل» متناهی و از جنبه «قبول» نامتناهی است. ابن عربی، میان عقل به عنوان ابزار شناخت و عقل به معنای منبع شناخت که وی آن را در معنای اخیر، «فکر» می نامد؛ تفاوت می نهد. به اعتقاد او، عقل در مقام فعل، از قلمرو محدود و معینی برخوردار است که درک بیش از آن برایش مقدور نیست و خود عقل مفکر به این عجز، اقرار دار...

عصر امام رضا علیه السلام دوران تشتت آراء و شکل گیری نحله ها و گروه های مختلف فکری و عقیدتی است .در این میان وجود کشتی نجاتی که گم گشتگان و متحیرین دریای اندیشه های گوناگون در آن آرام گیرند، ضرورت می یابد و این ناجی وجود ثامن الحجج علیهم السلام می باشد.ایشان با ارائه تبیین عقلانی از معارف ناب عقیدتی دین مبین اسلام، آن مهم را به انجام رسانید.امری که در عصر ختم نبوت ضرورتی دو چندان می یابد. اثبات ...

پژوهش حاضر بر اساس ادله کلامی ولایت فقیه طرح گردیده است. مطالب در قالب پنج فصل و یک خاتمه سازماندهی گردیده. 1- فصل اول که با عنوان کلیات نام گذاری شده 2- در فصل دوم بررسی و تبیین کلامی یا فقهی بودن مساله ولایت فقیه پرداخته شده است. 3- در فصل سوم دلایل عقلی ولایت فقیه طرح گردیده 4- در فصل چهارم دلایل نقلی ولایت فقیه مورد بررسی قرار گرفته 5- در فصل پنجم ولایت فقیه از منظر موافقان و مخالفان مورد ت...

قلب همان روح و نفس انسانی است که بر اساس آثار نسبت داده شده در آیات قرآن شامل سه بعد ادراک، عواطف و عمل است. اندیشه و عقل در قرآن، ابزاری برای دستیابی به شناخت خدا، معارف و حقایق دینی، علوم و همچنین شناخت خود انسان برای وصول به قرب الهی می باشد. قلب ادراکات حصولی خود را به وسیله تعقل و تفقه و تدبر انجام می دهد. به دلیل رابطه نزدیک این دو ابزار، علاوه بر اینکه به لغزش های هر دو اشاره شده، لغزش ه...

یکی از موضوعات اساسی در فلسفه و کلام اسلامی اثبات وجود خداوند و صفات اوست و استدلال های عقلانی گوناگونی در این باره وجود دارد. شکی نیست که روایات اسلامی، مخصوصاً روایات ائمه علیهم السلام، به برهان و استدلال عقلی بر وجود خدا و صفات او، نیز اهمیت خاصی داده اند. در این میان امام رضا علیه السلام در شرایط خاصی قرار داشته و با پیروان مذاهب مختلف در مورد وجود و صفات خداوند مناظرات بسیاری داشته اند. ت...

رابطه فلسفه و فیلسوف با شهود (این که نظر فیلسوف در باره شهود چیست؟ در تفکر خود چه استفاده ای از شهود می کند؟ و چه تبیینی از آن دارد؟)، موضوعی جذاب و مسئله برانگیز است. این موضوع عام، در این پژوهش، به "بررسی شهود عقلی در نظریه اتصال به عقل فعال ابن سینا (این که آیا عقل در مرحله اتصال به عقل فعال، به شناخت شهودی (شهود عقلی) می رسد یا نه؟)" تحویل رفته و مقدمات رسیدن به این هدف، مفهوم شناسی شهود و ...