رودکی سمرقندی از سرآمدان قلمرو شعر پارسی در سده سوم و چهارم هجری است که از انبوه اشعار او تنها حدود هزار بیت، آن هم به گونه پراکنده و برگرفته از میان آثار دیگر به دست ما رسیده است. فقدان نسخه کهن و اصیل، فاصله زمانی، دگرگونی های زبان فارسی، ضبط های مختلف منابع ثانوی و ... سبب شده است تا قرائت و مفهوم برخی از همین بیت های اندک این شاعر دشوار و دیریاب گردد. در این جستار قرائت های گوناگون و معانی ...

ظرافت و حساسیت فهمِ متون مقدس بویژه در عصری که با زمان پیداییِ آنها فاصله زیادی وجود دارد، بر همگان روشن ‏است. از آنجایی که معنای کلمات به نسبت نوع حضور آنها در متن رقم می خورد، توجه دقیق به معانی کاربردی واژه ها در ‏زمان تولید متن، ضروری است تا احیاناً معانی رایج در عصر خواننده، به متن کهن تحمیل نگردد. این امر درباره متن و ‏واژه های قرآن نیز صادق است. با توجه به فاصله زمانی حداقل صد و پنجاه ساله ...

ناسیونالیسم ایدئولوژی ملت است و بر حاکمیت ملت بر سرنوشت خویش تاکید دارد. ناسیونالیسم ایرانی با پیشینه دوسده ای خود، همزاد گریزناپذیر مدرنیته ایرانی است. در مقاله حاضر، با بازخوانی ناسیونالیسم ایرانی در سده نوزدهم، اهداف و ابعاد زمینه ساز پیدایش آن مورد بررسی قرار می گیرد. پیدایش ناسیونالیسم ایرانی در این سده، پیامد گریزناپذیر بحران ناشی از رویارویی ایران سنتی با مدرنیت است که به صورت نخبه گرایا...

پسیل پسته، agonoscena pistaciae burckhardt & lauterer، یکی از مهم ترین آفات درختان پسته در تمام مناطق پسته کاری ایران می باشد. مطالعه دقیق زیست شناسی آفات در شرایط صحرایی، اولین گام در تدوین برنامه های مدیریت تلفیقی آفات در یک منطقه خاص است. در این تحقیق تغییرات فصلی جمعیت تخم، پوره و حشرات کامل پسیل پسته طی سال های 1386 و 1387 در منطقه رفسنجان بررسی شد. بررسی ها نشان داد این حشره 6 نسل کام...

بخشی از دوران تاریخی ایران را از لحاظ فرهنگی، عصر یونانی مآبی در بر می گیرد. این عصر با یورش ویرانگر اسکندرـ سردار مقدونی ـ شکل می گیرد. اسکندر در سیر تفسیرهای تاریخی تبدیل به یک شخصیت جهانی می شود که در تاریخ و ادبیات ملل گوناگون به گونه های مختلف در قالب شخصیت های حقیقی و افسانه ای مطرح شده است. منابع تاریخی اسکندر ما را با مجموعه ای از مشخصات افسانه ای و تاریخی روبرو می سازد که تصویری مبهم و...

نسبت جنسی ثالث که عبارتست از تعداد مرد در مقابل یکصد زن ، در جمعیتهای ایران کمتر مورد بررسی قرار گرفته است . در این مطالعه نسبت جنسی ثالث در کل جمعیت ایران به تفکیک استانها مورد مطالعه قرار گرفته است . نتایج بدست آمده نشان داد که تفاوت محسوسی از جهت نسبت جنسی ثالث در استانهای مختلف با حداکثر 48/129 در استان هرمزگان و حداقل 63/99 در استان یزد وجود دارد . میانگین نسبت جنسی در کل جمعیت ایران 10/10...

کتاب الصحیح من سیره النبی الأعظم، تألیف سید جعفر مرتضی عاملی، یکی از مهم ترین منابع در مطالعات سیره شناسی است که در آن از روش های گوناگون تاریخی استفاده شده است. در این نوشتار، روش های عاملی در ارزیابی احتمالات تاریخی در کتاب الصحیح، شناسایی، دسته بندی و برای هریک، نمونه ای ذکر شده است. ارزیابی احتمالات تاریخی توسط عاملی را می توان در سه مورد ذیل دسته بندی کرد: 1. ترجیح یک احتمال تاریخی، مانند:...

پژوهش و شناخت آثار تاریخی گچی در ایران دو مشکل فنی و واژه شناسی دارد. مشکل فنی موضوع این مقاله، عموماً ناشی از شناخت خصوصیات بلور گچ، هم چون تغییرات حلالیت یا شکل بلوری در اثر حضور مواد افزودنی یا تغییرات محیطی است. در این مقاله 3 نمونه ی تاریخی جمع آوری شده از کوه خواجه ی سیستان، قلعه الموت قزوین و شادیاخ نیشابور، و 3 نمونه ی مدلسازی شده ی جدید با توجه به ریزساختار بلوری آن ها بررسی می شود. آزم...

هدف این نوشتار بررسی ژرف ساخت استعارۀ دختر رز در اشعار شاعران فارسی زبان به ویژه اشعار حافظ به لحاظ اسطوره شناسی، تاریخی ـ فرهنگی، روان شناسی و زیبایی شناسی است. برای نیل به این هدف، توجه به خاستگاه فرهنگی ـ اجتماعی این استعاره در اعصار پیش از تاریخ، نقش اسطوره در شکل گیری آن، و پیوندها و شباهت هایی که بین شراب و عناصر زنانه وجود دارد، ضروری است. این مقاله در چهار بخش تنظیم شده است: بخش اسطوره ...

این مقاله به بررسی تاریخچة درمانگری در طب هند و اروپایی، ژرمنی و ایرانی بر اساس شواهد زبان شناختی و اساطیری می پردازد. آدالبرت کوهن دانشمند آلمانی دربارة طب سنتی ژرمنی و بر اساس کتاب مرزه برگ ژرمنی و مقایسة آن با هندی ودایی (آتهاروودا) دربارة به کارگیری طلسم برای مداوای بسیاری از بیماریها مقالة مفصلی عرضه کرد. او بیشتر بیماریهای مداوا شده با طلسم و جادو را  بیماریهای حیوانات می دانست. ضمناً پی ب...