ورود اسلام به سرزمین‌های مختلف، بنا بر شرایط فرهنگی و چگونگی تعامل مردم آن سرزمین‌ها با آیین اسلام، پیامدهای متفاوتی به دنبال داشته است. مسلمانان به عنوان حکمرانان سرزمین‌های تازه فتح‌شده، قوانین مذهبی و سیاسی جدیدی مبتنی بر آیین اسلام وضع می‌کردند و گاه نیز، عرف جامعه، فرهنگ منطقه و میراث تاریخی آن را در وضع مقررات جدید در نظر می‌گرفتند. اندلس یکی از سرزمین‌هایی بود که در اواخر قرن اول ق به تص...

جریان شناسی تفسیر، به معنی شناختن و شناساندن جریان های تفسیری است؛ به گونه ای که فرایند شکل گیری و گسترش جریان های گوناگون تفسیری تبیین شود و تأثیر فضای فرهنگی، اجتماعی و سیاسی در این موضوع سهم بندی شود و درجۀ تأثیرگذاری مفسرانِ پیشین بر آراء و شیوه های تفسیری مفسران سده های پسین معیّن شود. جریان شناسی تفسیر در اندلس، در گرو شناخت زنجیرۀ فکر تفسیری و شبکه مفسران غرب اسلامی و مطالعۀ معیارهای حاکم ...

پس از شکل‌گیری حکومت اسلامی توسط پیامبر در یثرب، مدنیت اسلامی نیز پایه‌گذاری نمادین شد. درپی گسترش اسلام در جزیره‌العرب، بین‌النهرین، ایران، روم، مصر، ماوراء‌النهر، شمال آفریقا و سرانجام جنوب اروپا، تمدن نوپای اسلامی وارد مرحله جدیدی گردید. لذا تلاش بیشتر برای تعاملات فرهنگی و نیز شکوفایی، توسعه و انتقال تمدن اسلامی احساس شد. اسپانیای اسلامی قبل از ورود مسلمانان به لحاظ فرهنگی و تمدنی وضعیت منا...

فتوحات مسلمانان در دورۀ اموی، زمینه‌ساز ورود اسلام به اسپانیا و دگرگونی فرهنگ و هنر آندلس، به‌ویژه منسوجات این دوران، از منظر طراحی نقوش بود. برخی محققان، منسوجات اسپانیای اسلامی را تداوم سنت طراحی منسوجات ایران ساسانی می‌دانند؛ اما پژوهش حاضر بر بنیاد این فرضیه شکل گرفته است که در منسوجات اندلس، به‌ویژه در دوران حکمرانی مرابطون و موحدون، شواهدی از نوآوری‌های منسوجات دوران هم‌عصر آنها، حکومت‌ها...

سفرنامه نویسی یکی از فنون ادبی است. سفرنامه نویسان مغرب و اندلس در نگارش، گردآوری و تدوین سفرنامه‌هایشان، ویژگی‌هایی خاص و مشترک دارند و خصلت بارز آن‌ها توجّه و نگارش سفرنامه‌های ادبی است. یکی از این سفرنامه نویسان، ابو عبدالله عبدری صاحب «الرحلّه المغربیه» در قرن هفتم هجری می‌باشد. از دلایل سفر وی ادا کردن فریضه‌ حج، کسبِ دانش از بزرگان و تجارت بوده است. سفرنامه‌ وی شامل توصیف احوال مردم، مکان‌ها...