یکی از سوژه های فعال در جریان نهضت امام خمینی (ره) و پیشبرد اهداف آن، دانشجویان مسلمان پیرو خط امام (ره) بودند. از این رو بررسی سیر مواضع و تحولات فکری و سیاسی این دانشجویان در انجمن های اسلامی به عنوان شریان اصلی جنبش دانشجویی در آن سال ها، می تواند روشنگر بخشی از تاریخ انقلاب اسلامی باشد. به جهت مناسبت موضوع و نیز قابلیت فوق العادة گفتمان لاکلا و موفه در تبیین پدیده های سیاسی - اجتماعی، این ن...

پس از حاکمیت جریان خلافت و به ویژه پس از تبدیل آن به سلطنت، شاهد محرومیت مکتب تشیع از حکومت بودیم که در نتیجه آن، الگوی «حکومت اغتصابی» به مثابه گفتمان مسلط برای تحلیل شرایط و ارایه راهکار، مطرح شد. اگرچه تسلط این گفتمان به اقتضای شرایط سیاسی مدت مدیدی به طول انجامید، اما ظهور سلسله صفویه، زمینه مناسبی را فراهم آورد تا گفتمانی تازه در حوزه اندیشه سیاسی تشیع ظهور کند که نگارنده از آن به «شرعی سا...

جلال آل احمد در صحنه ی ادبیات داستانی(storied literature(و در تاریخ اندیشه ی سیاسی - اجتماعی ایران،همواره نقشی در خور تامل داشته است. جلال آل احمد سر دسته ی گروهی است که پیشروان جریان های ادبی-سیاسی و اجتماعی دوره ی حکومت پهلوی شدند. این نویسندگان از جریان های روشنفکری(intellectual( و متعهدانه ی دهه های 50 و 60 قرن بیستم میلادی اروپا تاثیر پذیرفته بودند. نویسندگانی چون ژان پل سارتر و آلبر کامو ...

جریان‌های فکری-فرهنگی هر کدام به اعتباری جریان نامیده شده‌اند؛‌ این اعتبار ناشی از آرای آنان، کنش‌گران مطرح، تاثیرات عینی در صحنه اجتماع، گروه‌های حامی و... است، اما با کدامین معیار یا براساس کدام مقسمی، می‌توان تصویری از فضای نظری جامعه ایران در سده اخیر به‌دست داد. این پرسش اصلی مقاله حاضر است که تلاش شده با استفاده از منابع مختلف، اصلی‌ترین مبانی یا مبادی تفکیک و تقسیم‌ جریان‌های فرهنگی کشور...

پس از حاکمیت جریان خلافت و به ویژه پس از تبدیل آن به سلطنت، شاهد محرومیت مکتب تشیع از حکومت بودیم که در نتیجه آن، الگوی «حکومت اغتصابی» به مثابه گفتمان مسلط برای تحلیل شرایط و ارایه راهکار، مطرح شد. اگرچه تسلط این گفتمان به اقتضای شرایط سیاسی مدت مدیدی به طول انجامید، اما ظهور سلسلة صفویه، زمینه مناسبی را فراهم آورد تا گفتمانی تازه در حوزه اندیشه سیاسی تشیع ظهور کند که نگارنده از آن به «شرعی سا...

در پژوهشی با عنوان «جریان شناسی کلامی- سیاسی» باید جریان هایی شناسایی شوند که هم ، پشتوانه کلامی و هم، کنش سیاسی داشته و چشم به قدرت دوخته باشند. هر دوره ای را که برای تاریخ اسلام فرض بگیریم، می توان جریان های کلامی- سیاسی را در آن دوره رصد نمود. شناخت این جریان ها از آن رو که فضایی از شرایط سیاسی آن دوره را ترسیم می کنند، بسیار موجه است. تمرکز این نوشتار، بر مقطعی از تاریخ اسلام است که در آن ب...

در این مقاله، فهم عمومی مردم از اصطلاح  «معماری ایرانی معاصر» بررسی شده است. به این منظور، ابتدا تعاریفی از نظریه­پردازان معماری معاصر ایران از معماری ایرانی، به صورت کلّی بررسی شده و یک دسته­بندی درون­ساختاری از آن تعاریف به عمل آمده است. سپس با تمرکز بر چهار جریان فکری دسته­بندی شده توسط حبیبی  در  کتاب « شرح جریان­های فکری معماری و شهرسازی در ایران معاصر»: (اصول­گرایان، سنت گرایان، نوگرا-بوم­...

شکل­گیری سلفی­گری، یکی از مهم­ترین رویدادهای ایدئولوژیکی و فکری تاریخ مسلمانان به شمار می­آید که توانسته است به پشتوانه ادبیات فقهی و کلامی، نیاز به گرایش­ها و جریان­های سیاسی سلفی را مجسّم و آنها را در اشکال روز، بازتولید کند. در این میان، عراق با موقعیت حساس و وابستگی­های عمیق ژئوپلیتیکی متقابل با جمهوری اسلامی ایران، یکی از معدود کشورهایی است که همواره از بدو شکل­گیری ایده سلفی­گری درگیر آن ب...

جریان‌شناسی فکری ـ سیاسی هزاره‌ها علی‌رغم اهمیت و ضرورتی که دارد، پروژه‌ای پیچیده همراه با محدودیت‌های بسیار است. یافته‌ها نشان می‌دهد که جریانات هزاره در چهار فراز تاریخی اهمیت پژوهشی زیادی دارند. اول؛ جریانات انقلابی و استقلال‌طلبانه‌ای که از دوران امارت دوست‌محمدخان تا سلطنت شاه امان‌الله در هزاره جات به وقوع پیوست اما همه آن ناکام ماند. دوم؛ جریانات ناسیونالیست چپ‌گرایی که عمدتاً در دهه 1970...