میرزا تورسون‌زاده، شاعر خلقی تاجیکستان، از زمرۀ ادیبان و سخنورانی است که احوال و آثار او را تعداد زیادی از محققان و سخنوران تاجیک بررسی کرده‌‌اند. در این مقاله، نگارنده پس از بیان شرح‌حالی مختصر از این ادیب توانمند، به ابعاد سیاسی و اجتماعی زندگی او پرداخته است. طبق اسناد و مدارک موجود، تورسون‌زاده همیشه در جوش واقعه‌های سیاسی و اجتماعی قرار داشت و همواره همدم و هم‌نفس خلق عزیزش بود؛ از‌همین‌رو...

هرچند بسیاری از سخن‌پردازان آسیای میانه در اتحاد جماهیر شوروی سابق به‌دلیل سختگیری‌های نظام حاکم مجال چندانی برای بروز هویت ملی و تاریخی نداشتند و بیشتر استعدادشان را صرف ترویج مرام حزبی می‌کردند، گاه نیز افرادی پیدا می‌شدند که در درون حزب و در میان وابسته‌ترین جریان‌های ادبی و فرهنگی چشمی به گذشته و هویت خویش داشتند. پیرو سلیمانی ازجملۀ این شاعران تاجیک است که باوجود وابستگی به مرام‌های حذبی، ...

شیخ مصلح‌الدین بدیع‌الدین نوری (۵۲۵-۶۱۹ق) از علمای صوفی و شاعر و متفکر برجستۀ منطقۀ خجند است. در منابع تاریخی، روایت‌های گوناگونی راجع به شخصیت برجستۀ این شاعر عارف ذکر شده که در این مقاله به یکی از این روایات اشاره شده است. هرچند امروز این روایت را با اندک تغییرات در بسیاری از تذکره‌ها می‌توان مشاهده کرد، صحیح بودن آن برای هیچ‌کس معلوم نیست. اما در عمق این روایت حقیقتی انکارناپذیر محفوظ است و ...

با ورود نیروهای گرجی به تشکیلات صفویان که عمدتاً از اسرای گرجستان و از عناصر غیرمسلمان و نومسلمان بودند، رقابت در دربار صفویان از حالت سنتی خارج شد. دو گروه پایه‌گذار سلسله صفویان؛ یعنی ترکان و تاجیکان از ابتدای تشکیل این سلسله دچار تضادها و رقابت هایی بودند. رقابت ترکان و تاجیکان از جمله مشهورترین رقابت‌های درباری تاریخ ایران محسوب می‌شود. ماهیت رقابت‌ها از زمان شاه عباس اول به بعد شکل تازه‌ای ...

بررسی تاریخ‌پژوهی کشورهای همسایۀ ایران و نحوۀ نگریستن آنها به میراث و تاریخ مشترک گذشته، زمینه‌ای مناسب برای گفت‌وگوی علمی بین متفکران کشورهاست. مقالۀ حاضر با بررسی و تحلیل رویکرد تاریخ‌پژوهان تاجیکستان به دولت سامانیان، میراث مشترک این کشورها، سعی دارد تا به تلاش‌های مکمل ایشان از پژوهش‌های معاصر ایرانی نیز توجه کند. مورخان تاجیک در دورۀ شوروی با فراهم‌کردن بستر هویت قومی، تاریخ‌پژوهی دورۀ است...

گل‏رخسار صفی‏ اوا (تولد 1947م) یکی از برجسته ‏ترین نمایندگان ملی‏ گرایِ شعرِ معاصر تاجیک است. وی با قرار گرفتن در فضای ناسیونالیسم فرهنگی و پناه بردن به خاطرات قومی ـ ملی، حسِ نوستالژیک عمیقی در مخاطب نسبت به گذشتۀ مشترک ایجاد می‏کند. مسئلۀ اصلی پژوهش این است که شاعر در مسیر تحول اندیشگانی خود از دوران شوراها تاکنون (2016م)، چه تعریفی از وطن در ذهن خود داشته و این مفهوم چگونه در دیوان وی منعکس شده...

زائور دخته در شهر مَخاچ قلعه جمهوری داغستان متولد شد. پدرش از مهاجران ایران بود. خانوادۀ زائور در سال های دهه پنجاه به تاجیکستان کوچ کردند. او در سال 1960م وارد شعبه غیرحضوری  دانشکده فیلم برداری انستیتو دولتی عمومی اتفاقی سینمایی شد و بدین ترتیب به عالم جذاب و پیچیده هنر هفتم راه یافت. زائور بیش از سی سال از عمر بابرکتش را صرف تولید در «تاجیک فیلم» کرد و قریب هفتصد فیلم مستند و هزار سوژه آفرید....

فلسفه پست مدرنیسم معتقد است که هدف مصرف کننده ایجاد تجربیات و معانی جدید در زندگی می باشد. در این میان، صنعت بانکداری به منظور هم راستایی با این تغییرات باید تمرکز ویژه ای بر روی اخلاق در معاملات داشته باشد. هدف تحقیق حاضر از یک سو استخراج شاخصهای ارزشهای اخلاقی بانکی است تا با در نظر گرفتن عوامل فردی و موقعیتی مشتریان ، تاثیر ارزش های اخلاقی بر توانمند سازی مشتریان پست مدرن در قالب مدل طراحی گ...

یکی از روشنفکران تاجیک که در تقویت و رواج مطبوعات خلق های آسیای مرکزی به ویژه در تحکیم زیربنای مطبوعات فارسی تاجیکی سهم چشمگیری داشته است، محمودخواجه بهبودی است. وی همچون سیاست مداری سالم اندیش و منصف در نشریه های خود منفعت و نفوذ خلق های تاجیک و ترک (ازبک) را به صورت مساوی درنظر می گرفت و نشریه های خود، یعنی روزنامۀ سمرقند و مجلۀ آیینه را به دو زبان ترکی و فارسی تاجیکی منتشر می کرد. بهبودی با ...

عباس علی اف (عباس علیزاده، 1899- 1958م) از فرزندان ارجمند بخارای شریف و از تاجیک گرایان فداکار بود که برای حمایت از حقوق مردم تاجیک مبارزه می کرد. در این مقاله نگارنده با تکیه بر منابع مختلف و نیز از خلال روایات افراد گوناگون شرح حال مفصلی از زندگی علی اف بیان کرده است. اصل او از ایرانیان بخارا بوده است. علی اف از سال 1917م فعالیت های انقلابی اش را آغاز کرد و عضو حزب کمونیست شد. او هرچند با سیا...