شعوری کاشی از شاعران قرن یازدهم هجری است. طبق گفتۀ تذکره ها شعوری، دیوانی مشتمل بر شش هزار بیت داشته، اما بر طبق تنها نسخۀ موجود از اشعارش، آثار وی شامل چند قطعه و تعدادی رباعی و دو مثنوی به نام های مونس اخیارو مهر و وفاست. تذکره ها ابتدای کار وی را زمان شاه اسماعیل صفوی (ظاهراً شاه اسماعیل دوم) دانسته اند، اما وی در اشعارش و به ویژه در دو منظومۀ مهر و وفا و مونس اخیار، شاه عباس صفوی (شاه عب...

ایلات کرد از همان آغاز حکومت صفویان تا سقوط این سلسله جایگاه در خور توجهی داشتند. هر چند حضور و قدرت کردها در هر دوره از حکومت صفویان متفاوت بود، به این معنی که گاهی نقشی پررنگ و اساسی و گاهی ضعیف و بی­تأثیر داشتند، این یک واقعیت غیر قابل انکار است که کردها در دوران صفویان، اهمیت بسزایی برای حکومت مرکزی داشتند. چرا که محل زندگی این قوم در منطقه­ای واقع شده بود که بیش از پیش به اهمیت آنها می­افز...

مقام وزارت اعظم در طول دو سده ونیم دوران حکومت صفوی فراز و نشیبهای بسیاری را پشت سر نهاد. در ابتدای حکومت صفویان مقام وکیل دارای اختیارات گسترده ای پس از شخص شاه بود. اما به تدریج این مقام نفوذ وموقعیت والای خود را در اداره امور کشور از دست داد و رئیس دیوانسالاری یا وزیراعظم از دوره ی شاه عباس اول ، اداره کشور را پس از شخص شاه عهده دار گشت که معمولاً بنابر عرف ایرانی بود. جوانی و بی تجربگی شاها...

مذهب تشیع به وسیله شاه اسماعیل اول در سال 907 هجری به عنوان تنها مذهب رسمی کشور اعلام گردید و رسمیت یافت. شاه صفوی در اجرای سیاست مذهبی­اش به تندروی­های بیهوده و تعصبات بی­جای مذهبی زیادی دست زد که پیامدهای منفی بلندمدت و کوتاه­مدت زیادی در ایران و به ویژه در خراسان که همجوار مرزهای دولت سنی­مذهب ماوراءالنهر بود، گردید. دولت شیبانی به وسیله شیبک خان ازبک تقریباً هم­زمان با دولت صفوی تشکیل شده بو...

در توسعه و رکود شهری قزوین، به‌عنوان پایتختِ دوره‌‌ایی از حکومت صفویه بررسی عوامل محیطی نظیر موقعیت جغرافیایی و استراتژیکی، خاک منطقه، آب و هوا، منابع آب، حوادثی نظیر زلزله، سیل و شیوع بیماری‌ها تأثیر زیادی داشته‌ است و در خور پژوهشی جدی است. از این‌رو، در این تحقیق تلاش گردیده است تا نقش این عوامل، از زوایای مختلف مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. قزوین از جمله شهرهایی است، که پس از انتخاب آن به پا...

در هفتم اکتبر 2009/ پانزدهم مهر 1388، سجاده‌ای ابریشمین متعلق به دورة صفوی در حراج ساتبیز لندن معرفی و فروخته شد. این سجاده تا به امروز دومین قالیچة گران‌قیمت جهان شناخته شده است که در این حراج بین‌المللی به فروش رسیده است. در کاتالوگ حراج با فرض برخی احتمالات، تاریخ این سجاده مقارن دوران حکمرانی شاه عباس اول ذکر شده است. اما بازخوانی متن سجاده و انطباق آن با مستندات تاریخی حقایق دیگری را در بر...

بقاع متبرکه و اماکن آرامگاهی همواره از جایگاه ویژه ای در معماری ایران برخوردار بوده اند. یکی از مهم ترین عناصر و پدیده های معماری دوره صفویه در مشهد، بنای آرامگاهی گنبدسبز می باشد. نفاست و ویژگی های هنری و معماری بنای مذکور که جلوه ای خاص به آن بخشیده است از جنبه های گوناگون تاریخی، هنری، مذهبی و اجتماعی قابل بحث و بررسی می باشد. شاخصه هایی چون عناصر معماری ممتاز و تزیینات آن به فراخور اهمیتی ک...

نظام اداری و سیاسی حکومت صفویه به ویژه قبل از اصلاحات شاه عباس اول بسیار پیچیده و مبهم بوده است. از مهمترین مناصب موجود در آن حکومت منصب وکالت و وزارت است. نقش و اهمیت وکالت به عنوان نائب و قائم مقام شاه ، و وزیر به عنوان رئیس دیوانسالاری اداری در دوره صفویه ، متاثر بود. به منظور ایجاد هماهنگی در عناصر نامتجانس حکومت کارکرد تازه ای یافت و در کنار منصب وزارت که در حکومت صفوی تداوم یافته بود منشا...

نگارنده، ضمن اشاره به دلایل ورود تفنگ به ارتش ایران می آورد که با افزایش کاربرد سلاح های گرم در ارتش و بروز لیاقت تفنگچیان، رسته های جدیدی در ارتش شکل می گیرد. قدرت و توان نظامی این ارتش، شاه عباس اول را وامی دارد تا دست به تغییراتی در ارتش بزند و بر آن اساس سپاهش را نظم ببخشد و در چنبره مهار خود داشته باشد. منصب های تفنگچی آقاسی، وزیر تفنگچیان، مین باشی تفنگچیان، تفنگچیان سرکار خاصه، تفنگداران...

مقاله حاضر، پس از معرفی تعدادی از فرمان هائی که از طرف شاهان صفوی صادر و بر روی سنگ نوشته و در انظار عمومی به نمایش گذاشته شده است، به معرفی چهار نمونه از فرمان های شاه عباس در مسجد شاه اصفهان، مسجد میرعماد کاشان، مسجد جامع اردستان و مسجد جامع دماوند می پردازد. نتایج بررسی نشان می دهد که شاهان صفوی، این فرمان ها را بنا بر اهداف مختلف و با موضوعات متعدد صادر کرده اند. موضوعات مطرح شده در این فرم...