چکیده : بحث وحدت وجود از دیرباز مسئله ی روح وروان بشر بوده است.در این میان متفکران واندیشمندان وعرفا وانبیاء واولیاء هر قومی به فرا خور درک آن قوم وبنا بر مصالح اجتماعی عصرشان اسراری را بیان نموده اند . این بحث در میان جوامع مختلف با بازخوردهای متفاوتی همراه بوده است.در این جستار ابتدا واژه وجود و سپس واژه وحدت و سپس تعریف فلسفی عرفانی وحدت وجود از دیدگاه عرفا وفلاسفه بیان شده است. باجهش علمی ...

در مقاله حاضر پدیده شب در اندیشه مولوی، مبتنی بر غزلیات شمس و مثنوی معنوی، در چهار بحث کلی بررسی و تحلیل شده است. در قسمت اول با عنوان «شب و متعلّقات آن» با طرح مشخصه هایی همچون «نسبت شب به روز»، «سحرگاه»، «خواب»، «نگرانی از طارق اللّیل» و «دعوت به شب زنده داری» گفته ایم که مولانا از تجلّیِ معشوق ازلی در شب و سحرگاه، شاد و از طارق اللیل که از دیدن آن تجلّی فرد را محروم می کند، نگران است و به خواب اص...

چکیده این رساله دارای 5 فصل است که فصل اول کلیات را بیان نموده و در فصل دوم از اصول اعتقادات بحث می شود که شامل بوستان هایی می باشد. بوستان اول از توحید ذاتی – توحید در پرستش – توحید در تجلی – توحید در عشق – توحید در دعا – توحید در توکل – توحید در عبادت – توحید در اطاعت – توحید در رزّاقیت – توحید در وجود بحث می نماید و این بوستان بر آن است که توحید خواجه را زیربنای دیگر نظرات او قرار بدهد. در ب...

چکیده عطار از شاعران بزرگ و نام آور در تاریخ ادبیات عرفانی ایران است، کلام ساده و بی تکلف او در ایراد حکایات و تمثیل های شیرین، شور و اشتیاقی سوزان در دل سالکان راه حق برای پشت سر گذاشتن مسیر پر خطر سیر و سلوک ایجاد می کند. این پژوهش به دنبال آن است، "احدیت" و "توحید" را در آثار عطار نیشابوری مورد بررسی قرار دهد. روش این تحقیق کتابخانه ای و فیش برداری (مراجعه به اسناد) است. این رساله در شش فص...

نوشتار حاضر "شناخت خدا و صفاتش " را در آثار غزالی جستجو می کند و عهده دار بررسی اندیشه های این اندیشه ور بزرگ در زمینه خداشناسی است . این جستار کوتاه پس از گذر از مقدمات لازم، براهین اثبات وجود خدا و دلایل و راههای اثبات یگانگی حضرت حق را مورد بررسی قرار داده و به تحلیل اندیشه های غزالی در این باب پرداخته است . همچنین در این مقاله نوع نگرش غزالی به صفات حق تعالی و مشرب او در اثبات این صفات مورد...

پژوهش حاضر، در صدد پاسخ به این پرسش است که "اعتقادات وهابیت در مورد توحید و شرک، روی کدام مبنایی کلامی استوار است؟" جهت پاسخ به پرسش فوق این پژوهش به دو بخش تنظیم گردیده است: بخش نخست، تحت عنوان تعاریف و کلیات دارای سه فصل است؛ فصل اول به بررسی گروههای کلامی (شیعه، معتزله، اشاعره، اهل حدیث و وهابیت) پرداخته است. فصل دوم، درباره توحید، (تعریف و انواع آن) از نظر فرقه های کلامی به تحقیق پرداخته اس...

فطرت یا به عبارت دقیق تر فطرت انسانی از جمله مباحثی است که در همه کتب آسمانی خصوصاً قرآن کریم وجود دارد که توجه و شناخت آن نه تنها به خودشناسی که نهایتاً به خداشناسی منجر می شود. وجود فطرت خدادادی و غیر اکتسابی، باعث ایجاد معرفت و گرایش خاصی نسبت به خداوند متعال در وجود انسان می گردد. دانشمندان اسلامی با الهام از قرآن و حدیث «نظریه فطرت » را در کتب تفسیر و کلام و اخلاق مورد توجه قرار داده و به آ...

مسئلۀ اساسی در این پژوهش، اندیشۀ توحیدی در آثار سنایی است. این اندیشه، بخش مهمی از اندیشه هایِ بیشتر عارفانِ مسلمان را تشکیل می دهد. نگارنده در سه بخش می کوشد اندیشۀ توحیدی را در آثار سنایی نشان دهد. برای همین منظور، پس از ذکرِ توحید و اقسامِ آن، در بخش اول می¬گوید که مراد سنایی از توحید وجودی، تأکید بر جنبۀ شهودیِ آن است. در بخش دوم بیان می کند که سنایی، ابن¬عربی¬وار، راه¬های معرفت¬الله را با بحث ب...

از جمله ادله مشروعیت اطاعت در حوزه مرجعیت دینی و سیاسی، دلالت آیه 59 سوره نساء بر اطاعت از اولی الامر می باشد. فریقین (شیعه و سنی) درباره تعبیر اولی الامر و اطاعت از وی دیدگاه یکسانی ندارند. دانشمندان شیعی با استناد به اطلاقی در آیه و شواهدی از آیات دیگر و نیز روایات متواتر معنوی (یا لا اقل متظافر) مصداق اولی الامر را تنها پیشوایان معصوم می دانند و در این نظر متفق ا لقولند. برخی از مفسران اهل ...

تقریر متداول و مرسوم از سخنان عرفا در خصوص مقام ذات حق تعالی، لابشرط مقسمی بودن آن است. اما در این مقاله با الهام از تقسیم‌بندی عمیق و جدیدی که مرحوم غروی اصفهانی از صرف حقیقت، ماهیت، و هویت ارائه داده است اعتبار دیگری که در آن نه لحاظ با غیر، که مفاد لابشرط مقسمی است درنظر گرفته می‌شود و نه عدم لحاظ با غیر را اثبات کرده و این اعتبار را مناسب‌ترین لحاظ برای ذات غیبی حق دانسته و به دنبال آن، اعت...