پیمودن وادی‌های سخت وهولناک طریقت، بدون تمسک به وجود وارسته‌ی پیر و مراد مقدور نیست. لزوم حضور معنوی پیر در سیرو سلوک مریدان، از جمله‌ی موضوعات مهم و دامنه داری است که بیشتر به صورت تمثیلی و نمادین در کانون توجه صوفیه قرار گرفته است. به جز شمار اندکی از متصوّفه چون اویسیان که به مجذوبان، نامبردار بودند و کشف و شهود و راهیابی به حقیقت را تنها از طریق مراقبه و زدودن شوائب از لوح ضمیرخویش، میسر می‌...

چکیده در همه مکاتب عرفانی، به ویژه در عرفان اسلامی بر لزوم راهنما و مرشد تاکید شده است. اهل طریقت را اعتقاد براین است که بی وجود واسطه، توفیق در سلوک میسر نیست ومبتدیان را بدون هدایت پیری منتهی راه پرفراز ونشیب طریقت پیمودنی نیست.در دیوان خواجه شیراز هیچ سند قاطعی که حکایت از سرسپردگی حافظ به یک پیر واقعی یعنی مشایخ طریقت داشته باشد در دست نیست.ولی با این وجود به لزوم داشتن پیر و آرزوی یافتن د...

نورالدین عبد الرحمن جامی از شاعران، محققان و عارفان نامدار قرن نهم هجری است که در میان متصوفه جایگاهی بس، عظیم دارد. هر چند در بسیاری از آثار جامی مباحث عرفانی وجود دارد؛ اما بیشتر دیدگاه‌های عرفانی او در مثنوی هفت اورنگ مطرح شده است. این مثنوی، در کنار بسیاری از قابلیت‌هایش، به مضامین و اندیشه‌ای نقشبندیه نیز آراسته شده که در این نوشتار به اختصار بدان پرداخته شده است. هدف این نگارش پردازش سیر ...

نوبت ثالثة تفسیر کشف­الاسرار مجموعه­ای از اقوال صوفیّه در تفسیر قرآن است. بسیاری از این سخنان به «پیر طریقت» یا عناوین کلی و نامشخص دیگر نسبت داده شده­اند. پیش از این تصور می­شد که پیر طریقت، فرد مشخصی است که احتمالاً پیرِ معنویِ میبدی هم بوده است. مسجع­بودن برخی از این عباراتِ منسوب به پیر طریقت هم این ظن را تقویت می­کرد که این عنوان، همه­جا به خواجه­عبدالله انصاری برمی­گردد تا آنجا که برخی به دنبا...

شکل گیری و تطور «زاویه» به مثابه یک نهاد اجتماعی- سیاسی در مغرب اسلامی موضوعی درخور بررسی است. زاویه «دلاء» یکی از مشهورترین و مهم ترین این زاویه ها بود که در قرن دهم هجری به دست شاخه ای از بربرهای برانس صنهاجه تأسیس شد. هدف اولیه از تأسیس این زاویه، ترویج تعالیم طریقت صوفیانه شاذلیه و پاسداشت سنت اطعام فقرا و مسافران بود، اما این نهاد خیلی زود به مرکز علمی مهمی تبدیل شد و در شکوفایی علمی مغرب ...

تصوف، یکی از پدیده های مهم در منطق? فارس بود که در آستانه سده هفتم هجری و در پی حمله مغول به ایران و تحولات سیاسی و اجتماعی، تغییرات چشمگیری یافت. این پژوهش درصدد بررسی وضعیت تصوف و عوامل رونق آن در ایالت فارس و همچنین نقش سیاسی، اجتماعی، فرهنگی صوفیان و دستاوردهای ادبی ایشان در سده های هفتم و هشتم هجری است. البته مباحث تخصصیِ تصوف، در حد نقل و روایت است و جنبه های تاریخی، مورد نظر این پژوهش می ...

رساله ی حاضر به بررسی تأثیر معنوی، فرهنگی و سیاسی شیخ صفی الدین اردبیلی بر اقوام آناطولی می پردازد. شیخ صفی الدین اردبیلی (735-650ه.ق) از عرفای به نام دوره ی ایلخانی بوده است که طریقت صفویه را در اردبیل تأسیس کرد، طریقت او توانست در داخل و خارج قلمرو ایلخانان و حتی در درون دربار و تشکیلات دولتی، نفوذ کند. یکی از مناطق تحت نفوذ معنوی شیخ، منطقه ی آناطولی بود که شیخ مریدان بی شماری در آنجا و در م...

مقدمه: تفکر خلاق از دیرباز مورد بحث و توجه معلمان و مراکز آموزشی بوده است. با توجه به رویکرد وسیع و جدی به تفکر انتقادی، این مطالعه با هدف بررسی میزان بکارگیری تفکر انتقادی نزد دانشجویان علوم پایه دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در مواجهه با متون علمی انجام شد. روش ها: در این مطالعه تجربی، دانشجویان گروه پزشکی (پزشکی، دندان پزشکی، داروسازی) در سه گروه مختلف، نوشته های علمی و یا سؤالاتی در ارتباط با د...

عطار نیشابوری در مثنوی مصیبت­نامه از شگردهای ادبی خاصی استفاده می­کند تا علاوه بر ملموس­تر ساختن مفاهیم متعالی، نگرش تازه­ای از انسان و جهان بنماید. یکی از این شگردهای ادبی، کاربرد تقابل­های دوگانه در مسیر سالک طریقت است. عطار معتقد است که هیچ معنایی در مسیر طریقت بدون عنصر متقابلش به کمال و حقیقت نمی­رسد؛ به همین دلیل از آغاز تا انجام طریقت، سالک را در دریایی از عناصر متقابل سرگشته می­کند و را...

از جمله مسائل مهمی که عرفا و مشایخ طریقت بدان اهمیت زیادی میدهند مسأله ذکر است، زیرا شالوده عرفان و طریقت بر همین مبنا یعنی یاد کردن خدا و ارتباط یافتن با آن ذات مقدس و یگانه استوار شده است انگیزه انتخاب این موضوع در میان موضوعات و مصطلحات بسیار عرفانی نیز همین است.از سوی دیگر در شعر این دو عارف نامی، ابنفارض حموی مصری و حافظ شیرازی میتوان تشبیهها و تعبیرهای زیبا و بینظیری از ذکر یافت که دارای ...