تأثیر المیزان بر پژوهشهای دینی به ویژه پژوهشهای شیعی - قرآنی مورد بررسی قرار گرفته است.  در کنار سایر ویژگی های بایسته تفسیر المیزان یکی از موفقیت های آن ورود به محافل فکری، علمی و تأثیر گسترده آن بر پژوهشهای دینی و حوزوی پس از خود است. از جمله مهم ترین این تأثیرها می توان به موارد زیر اشاره کرد: پایه گذاری شیوه تفسیر قرآن به قرآن، پی نهادن روش تفسیر موضوعی، درآمیختن عقل و نقل در فهم معرفت دینی...

از آنجایی که در قرآن کریم آیات فراوانی درباره هستی‌شناسی، طبیعت شناسی، زیست‌شناسی، پزشکی و خلقت انسان‌ها و موجودات وجود دارد، از همان آغاز نزول، قرآن محل گفتگوی دانشمندان و مفسران بوده است و هر یک تلاش نموده‌ مقصود خداوند را در این آیات مشخص نمایند. بیشترین تلاش‌های تفسیری از قرن چهاردهم به بعد ـ و پس از پیشرفت علوم در همه عرصه‌ها و مخصوصاً پس از مجادلات دامنه‌دار درباره تعارض علم و دین ـ در میا...

یکی از مبانی علامه طباطبایی در تفسیر المیزان، نگاه تعلیمی به روایات تفسیری است. علامه برای اهل‌بیت^ به دو شأن درباره‌ تفسیر قرآن قائل است. شأن تفصیل احکام و بیان جزئیات شریعت و شأن تعلیمی روش فهم و تفسیر در خلال روایاتی که به‌نوعی به تفسیر قرآن مربوط می‌شود. توانمندی روایات تفسیری در ارائه روش مناسب تفسیر قرآن، آموزش روش تفسیری قرآن به قرآن، عرضه روایات به قرآن و اعتنا به روایات موافق قرآن، ارج...

این نوشتار در پی بیان ویژگیهای تفسیر الکاشف و روش تفسیری محمد جواد مغنیه است. نویسنده نخست از گرایش تفسیری مغنیه سخن می گوید. سپس ویژگیهای الکاشف را در عناوینی چون پیرایش تفسیری، رودرروی با آرای مفسران، نوآوریها، ساده نویسی و روان نگاری، فقه مقارن و کلام تطبیقی، راهنمائی موضوعی آثار، راهنمائی موضوعی تفسیر، تفسیر موضوعی و بهره گیری از ساختار پرسش و پاسخ، مطرح می کند. آنگاه روش تفسیری مفسر را توض...

به منظور انطباق صفات امیرالمومنین علی(علیه السلام) با آیات مربوط به صفات مومنین در قرآن، ابتدا تعداد سی آیه شریفه که به معرفی صفات مومنین پرداخته بودند را با تفسیر عنوان نمودیم این آیات شریفه مانند نوری مسیر رسیدن به کمال را برای انسان روشن می سازد .در ادامه به ذکر برخی از آیات قرآن کریم پرداختیم که از نظر تفاسیر اهل سنت و شیعه بر فضائل حضرت علی (علیه السلام) دلالت دارند و در این راستا تأکید بر...

تفسیر قرآن کریم پس از آنکه دوره‌های نخستین خود را پشت سر گذاشت و حدیث (به‌عنوان تنها منبع شناخت) در تفسیر قرآن نقش ایفا نکرد، صبغه اجتهادی به خود گرفت و نیازمند منابع بیشتر برای فهمی دقیق‌تر شد. به‌ویژه اینکه آن منبع، جنبه شرعی داشته و دارای سنخیت کاملی با خود قرآن از جهت انتساب به معصوم باشد. در جستجوی این مهم با منبع یا اصلی دیگر برای تفسیر قرآن یعنی ادعیه رسیده از معصومان مواجه می‌گردیم؛ چه ...

تفسیر که به پرده برداشتن از چهره کلمات و جملات آیات قرآن تعریف شده، روش‌هایی دارد که ازجمله آنها روش تفسیر قرآن به قرآن است. در این روش برخی با ادعای کفایت قرآن برای بیان معانی خویش، نیازی به استفاده از روایات در تفسیر آیات نمی‌بینند. در میان تفاسیر شیعه، ازجمله تفاسیر مدعی پیروی از این روش، تفسیر تسنیم است. در این تفسیر که تکمله تفسیر المیزان شمرده شده، مفسر با جدا نمودن بخش روایی از بخش تفسیر...