در سدۀ سوم هجری برخی راویان حدیث از سوی احمد بن محمد بن عیسی اشعری از شهر قم اخراج شدند. از آنجا که بیشتر اخراج شدگان متهم به غلو بودند، دلیل اخراج ایشان، غلو و انحراف عقیده دانسته شده است و با یک تعمیم کلی اظهار می‌شود که قمی‌ها راویان را به کوچک‌ترین شائبه غلو از شهر اخراج کرده‌ و در حقیقت به حذف کلی آنان حکم می‌کردند، ولی به نظر می‌رسد که دلایل اخراج این افراد، تنها انحراف در عقیده نبوده است...

   دخالت فهم عرف در استنباط احکام امری مسلم و روشن است، اما مرز این دخالت از حیث عملی همواره مبهم و مورد بحث فقهاء بوده است، به ویژه زمانی که قضاوت عرف در مورد مفهوم واژه ها در آیات و روایات و نیز مراد شارع از ترکیب ادلّه لفظی، با نصوص و ظهور بدوی آیات و روایات مغایر باشد، یا زمانی که نظر عرف در مصداق یابی واژه ها و نیز تعمیم و تضییق حکم، با نصوص و دلالت صریح آیات و روایات همخوانی ندارد، این ابه...

چکیده شخصیت و شخصیت پردازی یکی از عناصر برجسته ی داستان محسوب می شود؛ تا آن جا که حیات داستان بدان وابسته است. در داستان های عائشه عبدالرحمن، شخصیت اهمیت ویژه ای می یابد. این پژوهش تلاش می کند این عنصر برجسته را با رویکرد به شخصیت و انواع آن، نمودهای شخصیت و پروتوتیپ شخصیت ها در داستان نویسی بنت الشاطئ بررسی و تحلیل نماید؛ بدین ترتیب خواننده ی این پژوهش با تکنیک های شخصیت پردازی بنت-الشاطئ و ت...

ابلاغ پیام الاهی یکی از شؤون مهم پیامبر(ص) و امام(ع) است. این شأن، تنها شأن پیامبر و امام نیست، بلکه معصومان، شؤون دیگری نظیر تفریع، تفسیر، ولایت، ارشاد و... داشته‏ اند. در این نوشتار تلاش شده است تا برخی از دیگر شؤون معصومان، به اختصار توضیح داده شود و با تتبع گسترده در روایات حوزه احکام خانواده، روایاتی بررسی شود که بعضاً تصور می‏شود روایات فقهی است ولی به گمان نگارنده، از شؤون دیگری صادر شده‏...

اکثر فقهای مذاهب اسلامی به صورت گذرا و با نهایت اختصار، اعلام حاکم و حضور مردم در اجرای کیفر را، به نحو وجوب یا استحباب مطلوب دانسته و به آیه دو سوره نور، روایات و بازدارندگی این عمل از ارتکاب جرایم، استدلال نموده اند. آیه دو سوره نور با دو قید «طائفۀ» و «مؤمنین» اخصّ از مدعای موافقان است و روایات نیز هریک دارای قرینه ای می باشند که نمی توان از آنها چنین مطلوبیتی را استفاده نمود و بازدارندگی دید...

تفسیر طبری از تفاسیر مهم قرآن است و ابوجعفر محمد بن حریر طبری از مفسران بزرگ مسلمان به شمار می رود. طبری گو اینکه از مبانی تفسیری خود به صراحت سخن نگفته، اما روشن است که با تأمل در زوایای تفسیر وی و چگونگی تعامل او با آیات و آراء مفسران، می توان تا حدودی به مبانی وی دست یافت. این مقاله در پی آن است که به گونة یاد شده به مبانی تفسیری طبری دست یابد، از این روی، در ضمن بحث، از ظاهر آیات، سیاق، حکم...

اعتبار ظاهر سخن، قراردادی خردمندانه است. تعمیم این قرارداد بشری به سخنان خداوند بر پایه مبانی کلامی شکل می‌گیرد. عدلی‌مسلکان بر این باورند که خداوند آنچه را که عقل قبیح بداند، انجام نمی‌دهد. سخن گفتن خارج از قرارداد سخنگویان خردمند به حکم عقل قبیح است، و خداوند این چنین سخن نخواهد گفت. جبرگرایان دادگری خداوند را در چهارچوب حسن و قبح شرعی معنا می‌کنند که در نتیجه درباره خداوند و صفات و افعال وی،...

قائل شدن به جواز مجازات تعزیری، از سه راه استدلال به منصوصه بودن آن، جواز تعمیم مجازات تعزیری به مجازات‌های غیر جلدی با صلاحدید حاکم و نیز به وسیله‌ی استناد به احکام ثانویه و حکومتی ممکن است. در کلام فقهای پیشین عمدتاً اشاره‌ای به این گونه مجازات نشده یا آنکه به عدم مشروعیت آن حکم شده است، اما فقهای معاصر گرایش به پذیرش این مجازات به عنوان مجازات شرعی دارند. مهمترین دلیل این مسأله را می‌توان اس...

امروزه بنا به شرایط اقتصادی و سیاسی و اجتماعی که روز به روز توقعات و نیازهای بشر رو به فزونی می رود و شرایط زندگی در حال تغییری بسیار سریع می باشد، انسان ها برای تأمین نیازهایشان راه های متنوعی را امتحان می کنند. گاهی بعضی از انسان ها نمی توانند از راه های مشروع نیازهای خویش را تأمین کنند به همین سبب به دنبال راه های نامشروع می روند تا از این طریق بتوانند به خواسته های خویش جامه عمل بپوشانند. ...

از زمان ابن سینا تاکنون دلایل گوناگونی بر اثبات وجود ذهنی ارائه شده است که مهم ترین آن ها ده دلیل است. این مقاله می کوشد تا، ضمن بررسی و نقد این براهین ده گانه، نشان دهد که: 1) اثبات وجود ذهنی برای ادراکات حصولی صرفاً با یاری مقدّمه ای تعمیم دهنده ممکن است. 2) دو برهانِ حکم بر معدومات و قضایا‏ی حقیقیه صرفاً در صورت ارجاع به برهانِ تصوّر معدومات نتیجه بخش اند. 3) هفت برهان از براهین وجود ذهنی از قبیل ...