میان منابع حقوق اسلامى و منابع حقوق موضوعه و امکان مستند سازى منابع حقوق موضوعه بر آیات قرآن مقایسه شده است. نخست، منابع حقوق اسلامى و مستندات قرآنىِ حجیّت آنها مورد بحث قرار گرفته و سپس تمامى منابع معتبر در نگاه شیعه و اهل سنت با نگاهى گذرا به اختلاف هر دو مشرب، که عبارتند از: کتاب، سنت، عقل، اجماع، قیاس، استحسان، مصالح مرسله، سدّ ذرایع و فتح ذرایع، مورد بررسى قرار گرفته است. در ادامه، از منابع ...

این نوشتار در صدد مقایسه‌اى گذرا میان تفسیر «الکشاف» اثر ز مخشرى و «جوامع الجامع» اثر طبرسى است. تفسیر جوامع الجامع طبرسى که به تأسى از تفسیر کشاف ز مخشرى به تحریر درآمده است در عین عنایت به کشاف مطالب مهمى بر آن افزوده و موضوعاتى از آن را نیز پالوده و در نتیجه جوامع الجامع نه خلاصه‌اى از کشاف بلکه تفسیر مستقل و داراى دیدگاه‌هاى مخصوص به خود مى‌باشد. نویسنده، پس از شرح حال اجمالى و تألیفات علا...

 فطرت قرآنى از زوایاى گوناگون در اندیشه شهید مطهرى مورد بررسى قرار گرفته است.  نظریه فطرت از کلیدى‌ترین اصول در مجموعه باورها و اندیشه‌هاى شهید مطهرى است که وى آن را از قرآن برگرفته است. نویسنده، به نقش بنیادین فطرت در نظام اندیشه شهید مطهرى پرداخته و آن گاه سیر تاریخى مسأله فطرت، تعریف، واژگان مترادف با فطرت و تفاوت آن با "طبع" و "غریزه" را پى گرفته است. سپس فطریات انسان در دو حوزه شناخت‌هاى ...

 نقد و بررسى "تفسیر المنیر فى العقیدة و الشریعة و المنهج" اثر دکتر وهبه زحیلى است. این تفسیر در 16 مجلد - 32 جزء - به شکل وزیرى، براى نخستین بار در سال 1411 ه. ق چاپ و منتشر شده است. نویسنده نخست به نکاتى درباره مفسّر و انگیزه تدوین تفسیر و معرّفى اجمالى تفسیر پرداخته و سپس شیوه و روش تفسیرى او را به لحاظ اعراب آیات، بلاغت، لغات، خلاصه احکام آیات و کاربرد آن در زندگى، اسباب نزول و تناسب آیات مورد...

دکتر یوسف قرضاوى، یکى از دانشمندان بزرگ جهان اسلام است که توانسته است در اکثر عرصه هاى علوم اسلامى، با شیواترین بیان و عمیق ترین مطالب قلم بزند و به پاسخ چالش هاى فراروى جوامع معاصر اسلامى بپردازد. یکى از آن موارد، علوم قرآنى است که عده اى از روشن فکران مسلمان، بدون توجه به مبادى لازم، در آن وارد گشته و خود و دیگران را به انحراف کشانده اند. کتاب چگونه با قرآن تعامل ورزیم، نشانه اى از کوشش خالصا...

در این نوشتار، ابتدا متون دینى مرتبط با مسئله تفسیر به رأى و نکوهش آن از منابع شیعى و سنّى و آیات قرآنى جستوجو و سپس آراى علماى اسلامى در شرح این مفهوم، بررسى شده است و درنهایت، شناخت تفسیر به رأى با بهره گیرى از مفاد روایات و قراین لغوى و تاریخى صورت گرفته و نتیجه آن شده است که مراد از «تفسیر به رأى» در فرهنگ روایى، شیوه اى نکوهیده در شرح و بیان آیات الهى است. درباره وجود تفسیر به رأى در روایات...

 ارزیابى مبانى پلورالیسم دینى از منظر درون دینى و قرآنى و انگیزه‌ها و زمینه‌هاى اجتماعى و سیاسى آن است. نگارنده، پس از تعریف پلورالیسم به تعدّد و تکثر ادیان حق به تاریخچه آن پرداخته و خاستگاه پلورالیسم را غرب و دنیاى مسیحیت دانسته که به تدریج به شبه قاره هند و دنیاى عرب و سپس به ایران وارد شده است. در ادامه زمینه‌هاى معرفتى و اجتماعى پلورالیسم دینى را فرو کاستن اعتبار دین مسیحى، عملکرد و رفتار س...

 گزارش دیدگاه قرآن درباره داستان آدم(ع) و حوا است.  قرآن براى داستان آفرینش انسان با تمام عناوین زیر مجموعه‌اش هویت انسان‌شناسى قائل است و آن را به دور از هر گونه پیرایه نامعقول مطرح مى‌کند، امّا اگر روایات نامقبول ضمیمه تفاسیر شده است جزء اسرائیلیات است  قصه قرآنى خلقت آدم و حوا با طرح خلافت آغاز مى‌شود که متعلق به انسان است و نه خصوص آدم، ملائکه از ترکیب انسان از ماده و روح به کشش زمینى و فس...

 درباره اصول و کلیّاتى که نقش فزاینده و کاهش دهنده در برداشت‌هاى قرآنى دارند، بحث شده است. نویسنده در آغاز اطلاعاتى را که در فهم آیات نقش دارند به دو دسته ابزارى و غیر ابزارى تقسیم مى‌کند و سپس اطلاعات دسته دوم را به دو گروه قضایاى مثبت یا اصول فزاینده که باعث افزایش برداشت‌ها از قرآن مى‌شود و اصول کاهش دهنده که موجب محدود شدن برداشت‌ها مى‌گردد، تقسیم مى‌کند و نخست اصول فزاینده را بحث کرده و سه ...

 پیش‌زمینه‌ها و علل رویکرد موضوعى به تفسیر قرآن در قرن معاصر مورد بررسى قرار گرفته است.  در قرن چهاردهم، تفکّر تفسیر موضوعى قرآن توجه قرآن‌پژوهان را به خود جلب کرد، این رویکرد ریشه در تفسیر معصومین (ع) دارد. ولى در قرآن حاضر، باور به بیان یک موضوع به صورت پراکنده در کل قرآن، رشد علم بشرى، علاقمندى دانشمندان مسلمان به بیان دیدگاه‌هاى علمى قرآن، اتهام عدم سامان در تعالیم قرآن از سوى مستشرقان و پی...