چکیده یکی از جلوه­های مهمّ همگرایی فکری - فرهنگی میان ملل و اقوام بشری، سنّت­های مشترک ادبی است. از جمله این اشتراک­ها در ادب فارسی و عربی، شعر شمع است که به ادب الشّمعه نیز معروف است و از دیرباز در آثار برخی پارسی­سرایان و تازی­گویان انعکاس یافته است. این سخنوران، با به کار­گیری ابزارهای هنری گوناگون به­ویژه تشبیه، شمع را در دواوین و آثار خویش به تصویر کشیده­اند و امروزه می­توان هنرنمایی آنان را ...

به کارگیری میراث گذشته، ادب معاصر عربی را به کلّی دگرگون ساخت. صلاح عبدالصّبور نویسنده و شاعر مصری، از جمله ادبایی است که با استفاده­ی هنرمندانه از این میراث، دغدغه­های انسانی و اجتماعی خود را به خوبی بیان کرده است. به کاری­گیری ادب صوفیانه، مانند داستان حلّاج و بُشرحافی، و استفاده از ادبیّات فلکلور (عامیانه) از قبیل ماجراهای سندباد، نمونه­هایی از کاربردهای میراث پیشین در آثار وی است. او  به اقتضای ...

از جمله شروح کاملی که بر گلستان سعدی نگاشته شده شرحی است که مصلح الدین مصطفی بن شعبان سروری م 969 عثمانی به زبان عربی بر گلستان سعدی نگاشته است و تا کنون مخطوط مانده است اهداف این تحقیق عبارتند از: معرفی کهن ترین شرح مفصل و کامل گلستان به زبان عربی بر گلستان سعدی در جهت غنی کردن ادب فارسی و عربی، معرفی شارح و آثار و اندیشه های وی، معرفی این شرح به عنوان اولین شرحی که در آن آیات و روایات و منابع...

مولوی « حج زیارت کردن خانه ب קֱو קְد حج رب  البیت مردانه ب קֱو קְد »مدح و ستایش به عنوان یکی از اغراض اصلی شعر در نوع ادب غنایی حجم عظیمی ازآثار منظوم شعرای فارسی گو را در تمام ادوار شعر فارسی در برگرفته است . اوج هنرنماییشاعران، در زمانی است که زبان به ستایش معصومین ( ع ) و اماکن مذهبی می گشایند . دراین میان، کعبه ستایی در شعر فارسی، جایگاهی ویژه دارد . این تحقیق، نقد، بررسی، تحلیلو سیر  تطور ا...

دو کتاب الأدب الصّغیر و الأدب الکبیر، نقطه تقاطع دو فرهنگ ایرانی و اسلامی محسوب می­شوند. نویسنده با معیار عقل و خرد، مضامینی را از این دو فرهنگ برگزیده که نه تنها پس از گذشت بیش از هزار سال مورد تأیید خردمندانند؛ بلکه موجب تحسین آن­ها شده­اند. سبک نگارش ابن مقفّع که در نوع خود بدیع و بی­نظیر است، در کنار مضامین عقلی مشترک در دو فرهنگ اسلامی و ایرانی، موجب شده است عبارات حکیمانه این کتاب که از اوّل...

در بخش اول، که بحثی در تطور بلاغت عربی تا قرن هشتم هجری است سعی شده به علت تخصصی بودن بحث ، مطالب به طور مستند باشد و روش تحقیق و تقسیم فصول از سه کتاب زیر گرفته شده است : کتاب اول: "در قلمرو بلاغت " تالیف استاد ارجمند جناب آقای دکتر علوی مقدم، که مجموعه مقالات ارزشمند ایشان درباره بلاغت و مباحث دیگر است . کتاب دوم: "البلاغه تطور و تاریخ" نوشته دکتر شوقی ضیف کتاب سوم: "الموجز فی تاریخ البلاغه" ...

چکیده: مثل ها تعبیراتی رایج درمیان هر قوم و ملت، و یکی از ارکان مهم زبان و فرهنگ و نموداری از ذوق وقریحه هستند که اغلب در لباس استعاره ، کنایه ویا در قالب سخنی موزون ودلنشین متنشر شده اند. در این میان مثل های قرآنی که در میان قوم عرب نازل شدند جایگاهی ویژه در مقایسه با مثل های عربی دارند. آنها به امثال اهتمام خاصی می ورزیدند و به همین دلیل به کشف وضبط مثل های قرآنی و عربی پرداختند. دراین راس...

چند سال پیش در مقالۀ «بازشناسی منابع حکمت‌های عربی امثال و حکم دهخدا» به معرفی سی ضر‌‌‌‌ب‌‏المثل عربی پرداختم که بنا به تصریح ادیبان و صاحب‌­نظران عرب، از کلمات حکمت­آمیز حکیمان ایرانی قبل از اسلام هستند و علی­‌اکبر دهخدا با همۀ ایران‌دوستی‏‌اش، در کتاب امثال و حکم، به تبار و زادگاه ایرانی آن‌ها اشاره نکرده است. اکنون پس از گذشت چند سال، قصد معرفی شانزده نمونۀ دیگر از این امثال ا...