پس از رسمیت یافتن مذهب تشیع در ایران در عهد صفوی، نگارگری با رویکرد تبیین عقاید شیعه، بیش از پیش در خدمت کتاب آرایی قرار گرفت. در اوایل حکومت شاه تهماسب در قزوین، فالنامه ای مصور گردید که بعدها به "فالنامه تهماسبی" مشهور شد. این فالنامه که پس از گرایش شاه تهماسب به مضامین مذهب تشیع و ترویج آن مصور شده، دارای رویکردی شیعی در حوزه متن، نگارگری و کاربرد است. هدف این پژوهش، مطالعه رابطه کتاب آرایی ...

از قرن دوم هجری کتاب هایی دربار ۀ سیره و مناقب دوازده امام نوشته شده که از لحاظکمیت و کیفیت تحت تاثیر وضع سیاسی و فرهنگی عصر خویش بوده اند. ظهور صفویه ورسمیت یافتن مذهب تشیع در ایران و شرایط سیاسی و فرهنگی حاصل از آن برتالیفات مذکور تاثیراتی نهاد که این تاثیرات را در وهلۀ نخست در افزایش نسبی اینتالیفات می توان دید . عالمان و نویسندگان شیعه با توجه به آزادی بیشتر در بیان عقایدخویش در این دوره کت...

در آثار ملاصدرا دونحو تلقی و برخورد با تصوف وجود داردکه خلاف عادت(پارادکس)می نماید.وی از طرفی در ردو انکار تصوف سخن میگوید و آن را تخطئه می کند،و از طرف دیگر از آن دفاع می کند.این امرتنها منحصر به ملاصدرا نیست بلکه از اوصاف دوره صفویه است که تصوف حقیقی رایج(که آن را می توان تصوف صفوی نامید)درقیاس با تصوف حقیقی (تصوف علوی)رد می شود،چنان که در آثار بسیاری دیگر از عالمان ،عارفان وفیلسوفان آن عصر د...

هدف: تأثیر زبان فارسی در دیگر فرهنگها، از جمله مسائل مهم در حوزۀ مطالعات تمدنی و تأثیر علوم و معارف اسلامی ایرانی است. هدف نوشتار حاضر نیز بررسی نقش شاعران شیعۀ عصر صفوی در ترویج مذهب تشیع و زبان و ادبیات فارسی در شبه قارۀ هند در قرنهای 9 و10 هجری بود. روش: این مقاله با روش اسنادی- تاریخی به بررسی موضوع پرداخت. یافته‌ها: حضور شاعران فارسی‌زبان شیعه در شبه‌قارۀ هند، موجب شد زبان فارسی، زبان رسمی...

نهاد سلطنت در دولت ملی، مقتدر و دارای ایدئولوژی تمایزبخش صفویه که در شخص پادشاه نمود داشت، یکی از کانون های توجه سفرنامه نویسان خارجی آن روزگار است. پژوهش پیش رو، می کوشد با بهره گیری از روش شناسی تحلیل گفتمان انتقادی، به ویژه خوانش تئو فن لیوون از مفهوم بازنمایی، به بازنمایی تصویری بپردازد که گفتمان سفرنامه نویسی عصر صفوی از نهاد سلطنت ارائه می دهد. یافته های این پژوهش نشان می دهد که در این سف...

بعد از مرگ تیمور در سال 807ه.ق. و تقسیم امپراتوری او بین مدعیّان تیموری، شهر فرغانه به ظهیرالدین محمّد بابُر از فرزندان عمر شیخ ابن‌ابوسعید محمد‌ابن میرانشاه ‌ابن‌تیمور رسید و وی پس از تصرف سمرقند- پایتخت تیمور- در سال 906ه.ق. با دشمن قدرتمند‌تر از خود- محمّد شیبانی خان ازبک معروف به "شیبک خان" روبرو گردید که در نهایت باعث مهاجرت او به هند و تأسیس سلسله‌ی گورکانیان هند شد. با فروپاشی قدرت تیموریان ...

در فاصله هجوم مغولان و فروپاشی خلافت بغداد تا ظهور حکومت صفوی، همچنان‌که سازمان سیاسی، ماهیت و شکل ساختاری پیشین خود را ازدست داد، مذهب رسمی این دستگاه نیز دچار بحران عمیقی شد و در پروسه‌ای نوین، نفوذ آن به‌لحاظ پدیدایی بستری جدید، هم در گستره اجتماعی و هم سیاسی کاهش یافت. در تقابل با مذهب تسنن، به‌تدریج تشیع و نحله‌های تصوف مجال رشد یافتند و از نفوذ اجتماعی گسترده‌ای بهره‌مند شدند و بر همین اس...

قزلباشان که به صورت ایلات چندی در اوایل ظهور صفویه در آذربایجان ظهور کـرده وسپس به سرعت تقریبًاً در اکثر نقاط ایران پخش گردیدند در واقع پایه های نظـامی دولـت صـفویهبودند. اما پایههایی که بارها به مشکلاتی عدیده برای آن دولت نیز تبدیل می شدند .قزلباشان کـه ازنظر فکری صوفیان شیعه به شمار میآمدند از همان ابتدای آن دولت به مبلغین متعصب تشیع اثنـیعشری تبدیل شده و از این جهـت شـاهان صـفوی بیـشترین منـاف...

آذربایجان در طول تاریخ ایران نقشی زنده وپیشرو داشته ودر اکثر جنبشهای مردمی به خوبی ایفای وظیفه نموده است. بطوریکه با ایفای دو نقش بی بدیل در تاریخ ایران (بعد از اسلام) یکی در بعد ملی ودیگری در بعد مذهبی جایگاه خود را تثبیت نموده است . ایفای نقش ملی آن با تشکیل دولت متمرکز و مقتدر ایران دراوایل قرن دهم با گذشت نهصد سال که به سیستم ملوک الطوایفی در فلات ایران خاتمه داده شد با استقرار دولت صفویه...

قالیچه‌های جانمازی، مجموعه ی گسترده و پر اهمیتی از قالی‌های ایرانی هستند که در دوره‌ی صفوی تولید شد و مورد توجه جامعه قرار گرفت. از آنجا که قالیچه های جانمازی در برهه ای از تاریخ به طور جدی مورد توجه و تکثیر قرار گرفتند، و نیز با عنایت به اینکه اجزا و نقشمایه های به کار گرفته شده در این قالی ها پیشتر در سایر قالی های ایرانی نیز موجود بوده، ضروری است تا با نگاهی تحلیلی مورد بررسی قرار گیرد. هنگا...