وجود و کیفیت سیستم های دانش پزشکی در میان تمدنهای گوناگون نشان از میزان اهمیت و توانمندی پزشکی آن اقوام داشته است. یکی از این سیستم ها، مکتب پزشکی شیراز بوده که کمتر مورد توجه مورخان و اندیشمندان متأخر قرار گرفته است. از این جهت در این مطالعه سعی بر آن است تا در حد امکان بر اساس منابع موجود به ترسیم وضعیت این مکتب پزشکی، که از دوره دیلمی تا آغاز صفوی ادامه داشته، پرداخته شود. مکتب علمی شیراز که...

کاربرد نقوش جاندار مانند انسان در منسوجات دوره اسلامی موضوعی درخور توجه است. پارچه های بویهی و سلجوقی رواج این نقوش را در این دوره آشکار می سازند. این نوع نگاره ها منبع مناسبی برای دست یابی به ویژگی های منسوجات آن زمان هستند. برای بررسی، تعدادی از پارچه هایی که در آنها تصویر آدمیان موضوع اصلی طراحی پارچه قرار گرفته است، از منابع مختلف جمع آوری گردید. سپس با مقایسه نگاره ها سعی شد تا برخی از ویژ...

مراکز علمی به جهت آن که زمینه رشد علم و تربیت دانشمندان را فراهم می آورند، همواره از جایگاه والایی برخوردار بوده اند و یکی از دستاوردهای مهم فرهنگ و تمدن محسوب می شوند. موضوع این پژوهش، مقایسه نظام های آموزشی و مراکز علمی آل بویه و سلجوقیان از منظر میزان اثربخشی و تساهل و تعصب مذهبی آنان است. در این تحقیق، ضمن بررسی مؤلفه های اساسی نظام آموزشی در این دو ساختار حکومتی، به واکاوی میزان اثرگذاری ت...

شهر یزد در قرن هشتم هـ . ق. شاهد رونق در ساخت بناهای عمومی، خصوصاً "مجموعه ها" بود. یکی از بخش های اصلی هر مجموعه "مدرسه" است. از حدود چهل مدرسه ی ساخته شده در سده ی هشتم هـ .ق. ، یک مدرسه بدون نقش، و شش مدرسه ی دارای نقوش تزیینی به دوران حاضر رسیده است. وی‍ژگی این مدارس، اصالت در نقوش و شیوه ی اجرا، استفاده از رنگ های متنوع، و سبکی خاص در «نقش بندی» است. از جمله ی منابع، متونی مکتوب در میانه ...

اقتصاد کرمان به لحاظ قرار گرفتن در حاشیه شمالی دریای عمان و خلیج فارس و تنگه هرموز در مسیرهای ارتباطی شرق و غرب و شمال جنوب از قدیم الایام مورد توجه بوده است .پس از اسلام و استقرار دولت های ایرانی در جنوب شرق فلات ایران ، به تدریج رونق خود را بازیافت . با روی کار آمدن آل بویه و سپس سلجوقیان کرمان شکوفایی اقتصادی بیشتری یافت . منبع اصلی درآمد مردم ایالت کرمان با توجه به شرایط اقلیمی و موقعیت طبی...

عنصر مهم دین و باورهای مذهبی یکی از عناصر اصلی، در شکل گیری شهرهای اسلامی است. وجه مادّی این عنصر، در اشکالی نظیر معماری مساجد و آرامگاه ها و مدارس مذهبی نمود می یابد. پیدایش و تکامل فرقه های اسلامی در تاریخ ایران، موجب شده است تا این مهم، نقش موثری در شکل گیری و توسعه بافت شهرها ایفا کند. در این نوشتار که به نمونه پژوهی شهر اصفهان از ابتدای خلافت عباسی تا پایان حکومت سلجوقی می پردازد، تلاش شده ...

کلیدواژه¬ها: ساسانیان، آل بویه، فارس، خلیج فارس، راه های فارس، تجارت فارس چکیده ایالت فارس در تقسیمات اداری ایران در دوره ساسانیان و همچنین در قرون نخستین اسلامی یکی از مهم ترین ایالت های پس کرانه ای خلیج فارس محسوب می شد که نقشی مهم وتأثیر گذار در تحولات سیاسی و اقتصادی در منطقه داشت.ایالت فارس از طریق یک شبکه جاده ای وسیع به خلیج فارس منتهی می گردید. بنادری که در حاشیه خلیج فارس قرارداشتند،...

حسین بن فرّاء معروف به ابویعلی، از اساتید مکتب حنبلی در بغداد در اواخر خلافت القادر و القائم بود. پدر ابن فرّاء حنفی مذهب بود، اما بعد از مرگ پدرش تحت هدایت فقه حنبلی تربیت یافت و به این مذهب گروید. در زمان ابن فرّاء، آل بویه بر بغداد تسلط داشت و حتی القادر تنها با کوشش بهاءالدوله بویهی به خلافت رسید. در این دوره موقعیت و جایگاه خلافت به سبب تسلط آل بویه بر بغداد متزلزل شده بود، اما در زمان القادر...

مقاله حاضر, حضور تشیع امامیه را در جامعه اسلامی ـ به خصوص ایران ـ سده چهارم هجری به بحث می گیرد. این جستار به ویژه به پیوند مذهب امامیه با آل بویه و علت دگرسانی آل بویه از مذهب زیدی به مذهب امامی و ارتباط آن با قدرت های شیعه آن روزگار (فاطمیان, قرمطیان, زیدیان یمن) عطف توجه دارد. بسط و توسعه جغرافیایی مذهب تشیع امامی نیز از مسائلی است که محل بحث قرار گرفته است. شیوه های بالندگی و رشد و گسترش فر...

وقف در لغت به معنای ایستادن و درنگ کردن بیشتر استفاده شده و در اصطلاح شرعی، تحبیس اصل و تسلیم منفعت تعریف شده است. وقف به عنوان یک سنت در تاریخ اسلام، پیش از اسلام و حتی در سایر ادیان وجود داشته است و کاربردهای زیادی برای آن بیان شده است. وقف و موقوفات در تاریخ اسلام و شکوفایی تمدن اسلامی به ویژه گسترش فرهنگ شیعی و توسعه علمی ـ تمدنی شیعیان نقش به سزایی داشته است. از قرن چهارم هجری و به ویژه با...