ویر گوردون چایلد، باستان‌شناس و مورخ استرالیاییِ نیمۀ نخست قرن بیستم، از شخصیت‌های علمی و خلاق در عرصۀ مطالعات باستان‌شناسی و تاریخ است. چایلد با اتخاذ ترکیب روش‌شناسانۀ علمی موردنظر خویش در حوزۀ دانشِ تاریخ و باستان‌شناسی دیدگاه‌ها و مفاهیمی خاص در این عرصه تولید کرد که هنوز هم موردتوجه محافل علمیِ باستان‌شناسانِ پیشاتاریخی و مورخان تاریخ است. این نگرش در کتاب کم‌حجم، ولی مفید، تاریخ وی ب...

درباره­ی تحلیل در تاریخ نگاری سنتی ایران نگرش رایج و غالبی وجود دارد. بر مبنای این نگرش تاریخ نگاری سنتی ایران غیرتحلیلی خوانده می شود. باور رایج این است که مورخان سنتی ایران وقایع نگارانی هستند که به تحلیل و تعلیل وقایع توجهی نداشته اند.این مقاله ضمن نقد این نگرش به بررسی چگونگی تحلیل وقایع تاریخی در تاریخ بلعمی می پردازد. هدف آن است که از طریق انتخاب تاریخ بلعمی به عنوان یکی از شاخص ترین متون...

عراق آینده، برآیندی از وضعیت کنونی و گذشته این کشور، نوع بازیگری و تمایلات بازیگران مؤثر اعم از داخلی و خارجی، فرصت‏ها و تهدیدات پیش‏روی و آسیب‏پذیری‏ها و مزیت‏های آن در عرصه داخلی و منطقه‏ای است. در این چارچوب، مقاله حاضر به تخمین راهبردی عراق آینده می‏پردازد و این مهم را از خلال نقد سناریوی ایده‏آلیستی امکان‏پذیر می‏داند. این سناریو، شامل وضعیتی است که قانون اساسی عراق جدید، در قالب نوعی هدف‏...

.این مقاله، یکی از مقولات اصلی تاریخ نگاری زنان؛ یعنی دوگانگی بین طبیعت و فرهنگ و نحوه مواجهه زنان با این دوگانگی را در سال های انقلاب مشروطیت تا پایان دوره قاجار، بررسی کرده است.گرچه عمر تشخیص نظری این دوگانگی از نیم قرن تجاوز نمی کند، مصادیق آن در تاریخ مدرن کشورهای دنیا و از جمله ایران عصر مشروطیت، به اشکال مختلف وجود داشته است.از این رو، سوال اصلی مقاله این است که؛ «زنان در این دوره، چگونه ...

نقد تبارشناسانۀ نیچه در پی ردیابی روند ظهور ارزش های اخلاقی است. این نقد در پی استدلال برای نحوۀ پیدایش این ارزش ها، پیوسته رابطه ای میان خاستگاه و مقصود یا فایدۀ یک مفهوم یا الگو را مورد تجدیدنظر و بازاندیشی قرار می دهد تا روشن نماید که آیا آنچه تاریخ اخلاق نامیده می شود، نمایندۀ مجموعه ای از تفاسیر مقتدر و معتبر از پیشرفت و تکامل زندگی است یا بر عکس، واژه ها و مفاهیم اخلاقی منشاء و خاستگاهی م...

مطالعات تاریخ دریایی از زمینه‌‌‌های مهم پژوهش‌‌های تاریخی است. با‌این‌حال، تاکنون در زبان فارسی تحقیقاتی پراکنده و اندک در این زمینه انجام شده ‌و اغلب نویسندگانی غیرمتخصص به این مهم دست یازیده‌‌اند. اطلس تاریخ بنادر و دریانوردی ایران اثر تازه و مفصلی است که آن را گروهی از محققان دانشگاهی به‌سرپرستی دو تن از محققان رشتۀ تاریخ تألیف کرده‌اند. مقالۀ حاضر می‌کوشد تا در چهارچوب نقد اثر، نقا...

هر واقعۀ تاریخی باید در بسترِ فرهنگی خاص خود و با توجه به زمان و مکان خاص خود سنجیده شود. تاریخ ایران باستان را تاکنون بیشترْ تاریخ‌پژوهان غربی نگاشته‌اند و طبعاً نگرش خاص خود را به تاریخ ایران داشته و چه‌بسا بستر فرهنگی ایران را درک نکرده‌اند. امروز می‌توانیم با بهره‌گیری از گفتمان فرهنگی، تاریخِ خود را بازنگری کنیم و به‌ یاری نقد فرهنگی بکوشیم درک درستی از حقایق تاریخی پیدا کنیم. یکی از موضوعات ب...

تألیف کتاب­های درسی و کمک­درسی که برخوردار از استانداردهای لازم علمی، پژوهشی و آموزشی باشند، برای دروس رشته­های دانشگاهی امری ضروری است. در سال­های اخیر چندین سازمان و نهاد در این زمینه فعالیت چشمگیر دارند نظیر؛ سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی(سمت)، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، دانشگاه پیام نور و از این قبیل، که جای تقدیر دارند. از همین طریق در رشتة تاری...

تاریخ بیهقی شاهکار نثر قرن پنجم هجری و سرمشق تاریخ نویسی اخلاف او و نمونه نثر استادانه و گنجینه ای از شواهد ادبی و قراین اوضاع اجتماعی و سیاسی آن دوران است.بیهقی بر لغت و ادب عرب احاطه داشته که شرط لازم منصب دبیری در آن زمان بوده است.با توجه به اینکه نثر تاریخ بیهقی بینابین است و با نثر دوره اول متفاوت است؛ در میان شواهد آن،اشعار عربی زیاد نیست.در این اشعار،بیهقی نام شاعر را نیز در کنار اثرش ذک...