بحث برانگیز ترین مکتب ادبی قرن بیستم، سوررئالیسم، در همه ی اندیشه ها و روش های حقیقت جویی خود پدیده ی تازه ای نیست، بلکه هزار سال پیش از سوررئالیسم عارفان اسلامی در تجربه های دینی و روحی خود به این شیوه ها دست یافته بودند سوررئالیسم نه تنها دنیای تاریخی قرن بیستم را در بر نمی-گیرد بلکه تحولی در اندیشه و تاریخ انسان از بدایت تا نهایت است، ما بر سر این موضوع دو فرهنگ تاریخی اسلامی و جدید سوررئالی...

پیوند ادبیات فارسی و عرب که هر دو از مواریث شکوهمندی برخوردارند، بر کسی پوشیده نیست. مشترکات دینی و آمیختگی های فرهنگی که زیر سایه تعالیم آسمانی اسلام و مضامین قرآنی به وجود آمده است، از مهم ترین عواملی است که زمینه های پیوند این دو حوزه زبانی را فراهم کرد. اما زمانی که ادبیات فارسی و عرب از شکوه گذشته¬اشان فاصله گرفتند و ایرانیان و اعراب هم¬چنان آثار ادبیات کلاسیک را مایه تفاخر خود می دانستند،...

این مقاله به صورت جداگانه و منسجم ( از میان مؤلفه‌های دیگر ناسیونالیسم چون دین و مذهب، سرزمین و تاریخ مشترک)، به موضوع "رابطه‌ی بین زبان و ناسیونالیسم" پرداخته است. این موضوع به‌گونه‌ای یادآور"نظریه‌ی قومیت زبانی" نیز هست که در زمان شکل‌گیری دولت‌-ملتهای اروپایی نقشی مهم در تشکیل این کشورها و بعضی از ملت‌های خاورمیانه ایفا کرد. با فروپاشی امپراتوری عثمانی نقش زبان در تشکیل هویت ملی این کشورها ...

کتاب عصر الدّول والإمارات: الأندلس، اثر شوقی ضیف نویسندۀ نام‌دار ادبیات عربی، دربارۀ تاریخ ادبیات عربی در اندلس است. مؤلف در این اثر کوشیده ‌است تا پس از بیان مقدماتی دربارۀ سیاست، اجتماع، و فرهنگ به ادبیات عربی در اندلس بپردازد و به ذکر شواهد تاریخی، شعری، و نثری و تجزیه‌و‌تحلیل این شواهد اقدام ‌کند. این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی جنبه‌های گوناگون شکلی و محتوایی این اثر را نقد و بررس...

عرب شدن مردم مصر، یکی از موضوعات پژوهشی در تاریخ صدر اسلام است. مصریان که از تسلط سیاسی و فرهنگی بیزانسی ها ناخورسند بودند، هنگام ورود اعراب در برابر آنها ایستادگی نکردند و والیان مصر که از طرف خلفا برای اداره مصر اعزام می شدند، با «اهل ذمه» و به ویژه ساکنان اصلی مصر یعنی «قبطیان» براساس عهدنامه ها و پیمان ها رفتار می کردند. شرایط پیمان ها به گونه ای بود که موجب استحکام روابط اعراب فاتح با بومی...

مسأله فکاهه در ادبیات عربی از دوران جاهلی به صورت های مختلف مطرح بوده و پیشرفت آن ارتباط تنگاتنگی با تحوّلات سیاسی و اجتماعی ایجاد شده در جامعه داشته است. در ادبیات عرب از زمان های بسیار دور تحت عنوان فکاهه کتاب های مختلفی نگاشته شده است که حکایت از وجود این نوع ادبی در زبان عربی دارد. اما اینکه این فن ادبی چه جایگاهی در ادبیات عربی دارد و تحولات آن چگونه و تحت تأثیر چه عواملی است نیاز به بررسی ...

دکتر بشری البستانی به عنوان استاد دانشگاه و متفکر ادبی، یکی از زنان ادیب و متعهد معاصر عراق است که اثر بارزی در فرهنگ عراقی به طور خاص و فرهنگ عربی به طور عام از خود به جای گذاشته است. وی با آثار وزین خود ارزش های بیانی و زیبایی شناختی والایی در گستره ادبیات پایداری و ادبیات عرب بر جای نهاده است. بستانی در هیاهوی "صدای گلوله و مواد منفجره" به دردهای امت خویش پرداخته تا وجدان خفته مردم خویش را ب...

دکتر بشری البستانی به عنوان استاد دانشگاه و متفکر ادبی، یکی از زنان ادیب و متعهد معاصر عراق است که اثر بارزی در فرهنگ عراقی به طور خاص و فرهنگ عربی به طور عام از خود به جای گذاشته است. وی با آثار وزین خود ارزش های بیانی و زیبایی شناختی والایی در گستره ادبیات پایداری و ادبیات عرب بر جای نهاده است. بستانی در هیاهوی "صدای گلوله و مواد منفجره" به دردهای امت خویش پرداخته تا وجدان خفته مردم خویش را ب...

ادبیات عربی با سابقه درخشان و کهن خود نماد فرهنگ عظیمی است که در تعامل با سایر ملل، بر آن ها تأثیر گذاشته و از آن ها تأثیر پذیرفته است. شعر عربی با تأثیرپذیری از غرب و بر اساس سنت تطور، فراز و نشیب های زیادی به خود دید و مراحل مختلفی را طی نمود. این امر باعث خروج از سبک سنتی سرودن شعر و طغیان علیه دو عنصر اساسی شعر کلاسیک یعنی وزن و قافیه شد. قصیده عروضی خلیل پس از طی مسیری طولانی به شعر نو متص...