سرقت ادبی از دیرباز تا امروز، در متون بلاغی و مباحث نقد ادبی، به انواعی تقسیم شده است و افزون بر آن بحثی دربارۀ تأثیرپذیری شاعران از یکدیگر و توارد به میان آمده است. به نظر می رسد، جز مورد «نسخ و انتحال» که با اطمینان بیشتری می توان ذیل عنوان سرقت ادبی بررسی و طرح کرد، در بقیۀ موارد، چون نمی توان موضوع سرقت را اثبات کرد، باید بیشتر به تأثر و توارد و نقش ضمیر ناخودآگاه توجه داشت. در این مقاله، ا...

علیت از مسائل زیربنایی فلسفه بوده که از دیرباز موردتوجه و بررسی فیلسوفان قرار داشته است. علیت در نگاه برخی فیلسوفان، با ضرورت و قطعیت گره خورده است. در این نوشتار، نشان خواهیم داد که اگرچه به دو گونه ی پیشینی و پسینی، سعی در اثبات علیت شده است، این تلاش ها ناکام مانده اند. اصل ضرورت و قطعیت در زندگی و اثبات وجود آن در عالم خارج، در طاقت بشر نیست، چون عالم وجود، با ضرورت گره نخورده است. تفسیر دق...

با وجود این که کسی به تشابه موجود در میان آثار هدایت و آثار بالزاک اشاره ای نکرده است، در میان داستان کوتاه «داش آکلِ» هدایت ایرانی و رمان «زنبق دره» (le lys dans la vallee = the lily in the valley) نوشته­یِ بالزاک فرانسوی، تشابه آشکار و انکارناپذیری هست. این تشابه از مراحل توارد فراتر و برای تعیین درجات تأثیر و تأثر، مستلزم بررسی و مقایسه این دو اثر است. در این نوشته اقتباس و تأثیر و تأثر احتمال...

تأثیر تحولات سریع و دگرگونی های اقتصادی و فرهنگی ـ اجتماعی در ادبیات قرون اخیر امری انکارناپذیر است. مکتب ادبی «رمانتیسیسم» با گرایش به طبیعت و پناه جویی به آن و رویکرد عاشقانه به عناصر ساده طبیعی، که با فطرت انسانی هم خوانی دارد، در حقیقت کوششی برای رخنه به ماورای واقعیت است. در میان عناصر این مکتب «روستا»، به منزله رمز بازگشت به فطرت و ارزش های اصیل انسانی و رجوع به دنیای پاک کودکی، و «شهر»، ...

‏ادبیات تطبیقی در مفهوم کلی و جامع، مطالعه ادبیات اندیشمندان بزرگ در فراسوی مرزها و بررسی روابط میان ادبیات از یک سو و گروه های دیگر دانش و علوم و باورها و عقاید _مانند معماری. نقاشی، موسیقی، شعر و نشو، دستور زبان، هنر، اقتصاد و جامعه شناسی .از سوی دیگر است: و می توان گفت که این ادبیات، مقدیسة تطبیقی ادبیات و دیگر دانش های انسانی موجود در میان ملت ها است. از آنجا که ادبیات تطبیقی در قرن نوزدهم ...

آنچه نگارنده در این سطور سعی در بیان آن دارد، شرح اعتقاد فرمالیسم روس است به ادبیّت متن ادبی و تلاش این رهیافت برای تشخیص ابزارهایی که زبان ادبی را از زبان روزمره دور و ناآشنا می‌کند؛ و درعین‌حال، بیان اینکه منتقدین نوامریکایی قائل به وحدت انداموار در شعر بودند، اینکه شعر تناقض نمایی است که منتقد بدون پی گیری نیت مؤلف یا الهام از تأثر باید در رفع ابهامها و حل معماهای اندرونی آن بکوشد، تا به درک ...

با وجود این که کسی به تشابه موجود در میان آثار هدایت و آثار بالزاک اشاره‌ای نکرده است، در میان داستان کوتاه «داش‌آکلِ» هدایت ایرانی و رمان «زنبق دره» (Le lys dans la vallee = The lily in the valley) نوشته­یِ بالزاک فرانسوی، تشابه آشکار و انکارناپذیری هست. این تشابه از مراحل توارد فراتر و برای تعیین درجات تأثیر و تأثر، مستلزم بررسی و مقایسة این دو اثر است. در این نوشته اقتباس و تأثیر و تأثر احتمال...