اندیشه وحدت وجود یکی از اندیشه های غالب در عرفان است. عطار نیشابوری نیز به عنوان یکی از نمایندگان عرفان اسلامی، طبیعتاً از اندیشه وحدت وجود متاثر بوده است. بسیاری از تصاویری که عطار نیشابوری از خداوند و رابطه او با انسان و طبیعت عرضه کرده در چارچوب اندیشه وحدت وجود جای می‌گیرد. این مقاله در پی آن است تا پر بسامدترینِ این تصاویر را در آثار منظوم عطار بررسی و تحلیل کند. همچنین از آنجا که از اندیشه ...

سابقه زیبایی‌شناسی را باید در میان اقوام کهن و باستانی جست‌وجو کرد نخستین گام‌ها را در این مسیر تمدن‌های ایران، هند و یونانی برداشته‌اند و دستاوردهای خوبی را به یادگار گذاشته‌اند. مکتب زیبایی­پرستی در عرفان ایرانی اسلامی با استفاده از دستاوردهای حکمت یونانی و اشراق شرقی و به‌ویژه با بهره‌گیری از حکمت ایران باستان در قرون نخستین اسلامی شکل‌گرفته و با استفاده از تعالیم قرآنی به مکتب بزرگی در عرفا...

ملا محمد محوی یکی از شاعران و عارفان توانای پارسی گوی کُرد در نیمه ی دوم قرن سیزدهم و اوایل قرن چهارده هـ. ق است که دیوان اشعار او سرشار از اندیشه های عرفانی والایی همچون حال و مقامات عرفانی، فنا و بقای الهی، ترک هستی موهوم مجازی، وحدت وجود، اندیشه های حلّاج و ... است. محوی، شاعر بزرگ کُرد، از اندیشه های عرفانی عطار نیشابوری متأثر بوده است و در باب مضامین و اندیشه های عرفانی و صوفیانه از جهات بسی...

کتاب مکارم اخلاق اثر رضی الدین ابوجعفر محمد نیشابوری از جمله کتابهایی است که در زمینه ی اخلاق نوشته شده است. نویسنده این کتاب را به 40 باب تقسیم می کند و در هر باب در قالب حکایات مختلف از رذایل و فضایل اخلاقی سخن به میان می آورد. پایان نامه ی حاضر که به روش کتابخانه ای و به شیوه ی متن پژوهی انجام شده است، در سه فصل به شرح و تحلیل دشواری های این کتاب می پردازد. فصل اول کلیات، شامل ِمقدمه و معرف...

پژوهش حاضر تحقیقی است پیرامون پدیده «عقلای مجانین» در آثار شیخ فریدالدین محمد بن ابراهیم نیشابوری. ما در این پژوهش بر آنیم که جایگاه خاص این شخصیت ها را در آثار عطار تبیین نمائیم و تأثیر حضور آنها را در شکل گیری این آثار نشان دهیم و نقش این شخصیت ها را در انتقال و القای پیغام های عطار در مثنوی های وی نشان دهیم و تا آنجا که ممکن است به تبیین دلایل فرهنگی و اجتماعی ظهور و حضور این شخصیت ها در آثا...

برای نزدیکتر شدن بیشتر به مفاهیم قرآن، باید دانست که بسیاری از کلمات، گذشته از معنای ابتدایی و اساسی، در ترکیبات و حوزه های مختلف، وجوه و چهره های گوناگونی به خود می گیرند و نمی توان همه جا این کلمات را به یک وجه معنی کرد. سه کتاب «الاشباه و النظایر» مقاتل بن سلیمان ، «وجوه قرآن» تفلیسی و «وجوه القرآن» نیشابوری در زمینه ی وجوه مختلف واژگان قرآن نوشته شده اند. در این سه کتاب وجوه واژه ها در خلال...

‏در زمینه ادبیات تطبیقی اثار فراوانی وجود دارد که همیشه توجه فقادان ادبی و صاحب نظران حوزه ادبیات تطبیقی را به خود جلب کرده است. که از آن میان می توان به چهار اثر معروف حسن و دل و دستور عشّاق از سیبک نیشابوری. سب رس  اثر وجهی و پر بوده  چندرودی  از کر شن مشر اشاره کرد. بررسی این آثار حاکی از وجود شباهت های زیاد در میان آنها است. همچنین شواهد و قراین نشان می دهد که سه اثر اول (حن و دل. دستور عشاق...

روایت­شناسی، رویکردی نوین و ساختارگرا در مطالعه ادبیات است و باید ولادیمیر پراپ، مردم‌شناس روس را آغازگر این روایت­شناسی نوین دانست. وی درشکل­شناسیقصه‌هایپریان، کارکردها"خویش‌کاری­ها"راعناصرثابت قصه‌ها می‌داند و بر اساس ...

به‏کار گرفتن قصّه و حکایت برای بیان آموزه‌های معنوی و تشریح مفاهیم بلند عرفانی از دیرباز، مورد توجه شاعران و نویسندگان فارسی‏زبان بوده است. در ‌این میان، گاه با حکایت‌هایی روبه‌رو هستیم که به‌دلیل ظرفیت بالای ساختاری و مفهومی، روایت‌هایی مشابه و گاه گوناگون از آن‌ها ارائه شده است. حکایتتوبة ابراهیم ادهم ازجملۀ‌ این حکایت‌ها است. چگونگی توبۀ ابراهیم ادهم در اغلب منابع عرفانی ذکر شده است؛ مستملی ب...

عطار نیشابوری صاحب چندین منظومه ای عرفانی است که همه ی آن ها مبتنی بر طرح یک داستان است برای بررسی اهمیت طرح ها ی داستانی وی با توجه به اینکه شخصیت مهم ترین عنصر داستان است شخصیّت پردازی وی را در چهار مثنوی مصیبت نامه، الهی نامه، اسرارنامه و منطق الطیر بررسی کرده ایم. نتیجه ی بررسی نشان می دهد عطار به دو شیوه ی مستقیم و غیر مستقیم، شخصیّت ها را معرفی می کند وی برای پردازش شخصیّت ها از عناصری همچون...