تصویر و تصویرسازی در سراسر روزگار قاجار امری پراهمیت بود و میان محصولات تصویری این دوران، مضمون ابنیه و محیط مصنوع تقریباً همواره حضور داشت. اگرچه معماری قاجار بیشتر به عمل معطوف بود تا نظریه ، و شیوه های خود را در صُوَر مبسوطی از متون یا ترسیمات سامان نداد، در تمام آن عصر جریانی متکثر از تصاویر قابل ردیابی بود که بیش و پیش از بناهای ساخته شده، بناهای تصور شده را انعکاس می داد. مسئلۀ این پژوهش ارا...

حضور مستشاران در دوره قاجار با توجه به جنگ ها و درگیریهایی که حکومت قاجار با دولت روسیه داشت در قالب هیئتهای نظامی بود که از طرف دول اروپایی از جمله فرانسه و انگلیس به ایران رفت و آمد داشتند و قرار دادهایی را منعقد می کردند و تعهداتی را در قبال یکدیگر می پذیرفتند . اما از دوران ناصر الدین شاه به بعد برای سرو سامان دادن به وضعیت اقتصادی ناگزیر پای مستشاران مالی به ایران باز شد . این تحقیق بر آن...

این مقاله در پی بررسی ریشه‌های نگاه و برخورد امنیتی دولت به پیرامون داخلی است. منظور ما از نگاه امنیتی دولت به پیرامون، جهت‌گیری و بُعد امنیتی بخشیدن دولت به مسائلی است که در پیرامون داخلی یا خارجی آن روی می‌دهد. بر‌مبنای بهره‌گیری از نظریه‌های اندیشمندانی همچون رکان و لیپست، ریشه‌های ویژگی‌های خاص دولت‌ها را باید در جهت‌گیری‌های عمده‌ای یافت که در جریان گذر از مراحل حساس تاریخی همچون مرحلۀ گذار...

منطقۀ زنجان یا خمسۀ قدیم از قرون میانه ایران تا به امـروز به عنوان سکـونتگاه اصلی ایل افشار و تیره­های مختلف آن شناخته شده است. افشارها طایفه­ای از قوم اغوز بودند که در مسیر مهاجرت خود به ایران در مناطق مختلف از جمله زنجان استقرار یافته و در تحولات سیاسی و اجتماعی ایران در ادوار مختلف نقش بسزایی داشته‌اند. از دورۀ صفویه به بعد علی­الخصوص از زمان قاجار، افراد منتسب به ایل افشار به سبب برخورداری ...

با قتل نادر شاه و تشکیل سلسلة دُرانّی در افغانستان و تصرف نواحی شرقی ایران، از جمله سیستان به دست احمد خان ابدالی (دُرانّی) در سال 1160 هـ .ق موضوع حاکمیت ایران بر این ایالت از پیچیدگی خاصی برخوردار گردید، ضعف حکومت مرکزی ایران بعد از قتل نادر، موجب گسترش نظام شبه ملوک الطوایفی در ایران گردید، کشمکش­های جانشینان نادر و خاندان زندیه به این روند کمک شایان توجهی نمود. این امر موجب گردید حاکمان سیستان ...

منطقة آذربایجان شرقی ـ بویژه تبریز ـ از جمله سرزمینهایی است که به علت دارا بودن شرایط مناسب برای ایجاد تحولات فرهنگی و هنری در عصر قاجار، بستر مناسبی برای خلق آثار تجلید روغنی در خور توجه بوده که شاخص‌ترین نمونه‌های آن در موزه‌های تبریز موجود است. در این مقاله، با بررسی میدانی آثار تجلید روغنی نایاب عصر قاجار در تبریز، شاخصهای این نوع جلدها از حیث نقشها و طرحهای ب...

بر خلاف کلیشۀ رایج در بارۀ تقابل علمای امامیه با نجوم جدید در عصر قاجار، تا به حال شاهدی از مخالفت صریح و گستردۀ علمای امامیه با نجوم جدید بر اساس آموزه‌های دینی در آن دوران، آن طور که در ماجرای گالیله و کلیسای کاتولیک شاهدش هستیم، یافت نشده است. تنها دو مخالفت از سوی ملا مهدی نراقی و محمدحسین شهرستانی وجود دارد که نه به دلایل دینی بلکه بر اساس دانش سنتی ایشان از نجوم و فلسفۀ طبیعی ارسطویی ابرا...

با ادغام ایرانِ دورۀ قاجار در شبکۀ جهانی تجارت و سیل واردات اروپایی به کشور، تراز بازرگانی ایران منفی شد. اقتصاد ایران در واکنش به این موضوع و برای تأمین مالی واردات روزافزون، درصدد یافتن یک منبع عمدۀ مالی برآمد. در همین راستا، در نیمۀ قرن نوزدهم میلادی/ سیزدهم قمری تولید ابریشم خام و صادرات آن به اروپا در اولویت قرار گرفت. ولی با شیوع بیماری کرم ابریشم در دهۀ 1860م/1270ق، تولید و صادرات کالاهای...

همواره، تاج در ایران، مظهر قدرت و شکوه سلطنت بوده که هنرمندان در ساخت آن، سعی فراوان مبذول داشته‌اند. هدف مطالعه حاضر، شناخت فرمی تاج و کلاه پادشاهان صفوی و قاجار است. بنابراین، تحقیق در پی این است که: فرم و تزیینات تاج و کلاه پادشاهان صفوی و قاجار با توجه به منابع و اسناد به‌جای مانده چیست؟ رویکرد تحقیق، کیفی بوده و روش توصیفی، تاریخی و تطبیقی است. در این سیر تاریخی، شکل و  فرم تاج و کلاه شاها...