خیابان قزوین که امروز با نام خیابان سپه در شهر قزوین به آن اشاره می شود از مستحدثات شاه طهماسب صفوی در شهر قزوین به شمار می رود. بسیاری خیابان قزوین را نیای خیابان چهار باغ صفوی (شاه عباسی) اصفهان برشمرده و گروهی حتی از آن به عنوان اولین خیابان در فضای شهری ایران یاد می کنند1.  در این میان آنچه کمتر به آن پرداخته شده است، شناخت و معرفی ساختار فضایی خیابان قزوین است. اینکه خیابان قزوین چه فضاها ...

در طول تاریخ، بناهای مذهبی به ویژه مزار امامان و بزرگان علم و عرفان، شکل های مختلفی به خود گرفته و به نظر می رسد تفاوت در نحوه تجلی صفات و مفاهیم، باعث ایجاد تفاوت های کالبدی در آن ها گشته است. حال باید دید که آیا این تفاوت ها دارای مبانی معنادار خاصی است و آیا بررسی چگونگی تفاوت ها می تواند در گونه شناسی مزارها مؤثر واقع شود؟ نگارندگان این تحقیق درصدد گونه شناسی مزارها، بر اساس تفاوت های معنای...

مقدمه و هدف پژوهش: شهرداری‌ها به‌منظور ساماندهی ترافیک و زیباسازی فضای شهری اقدام به اجرای پروژه‌های زیر بنایی شهری می‌کند. این اقدامات زمانی کارکرد مناسب پیدا خواهد کرد که با فضای بومی نواحی و محلات شهری و نیازهای آن‌ها هماهنگ باشد. در این پژوهش میزان رضایتمندی شهروندان به لحاظ کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی از پروژه زیرگذر چهارراه ولیعصر (تآتر شهر) بررسی‌شده است. روش پژوهش: روش پژوهش ت...

بسیاری، سرآغاز مدرنیته در جامعه ایرانی را از دوران اجباری پهلوی اوّل عقب تر می برند و نوعی حرکت خودجوش اجتماعی (امّا آرام) به سمت مدرنیته را در جامعه ایران دوره قاجار، مورد بحث قرار می دهند. این سؤال قابل طرح است که کدام یک از دو الگوی فرهنگی سنّت و مدرنیته، در آثار قاجاری، وجه غالب داشته است و اینکه آیا می توان در فضای زیست واقعی مردم قاجاری، ردّپاهای محکمی از الگوی کالبدی ـ فرهنگی مدرنیته یافت؟ د...

حس مکان که از عوامل تعلّق به یک مکان و به ادراک کنشگران از محیط، اشاره دارد، از جمله مفاهیم مهم و کلیدی در جغرافیای انسانی به ویژه جغرافیای فرهنگی محسوب می شود. این پژوهش به بررسی وتحلیل کیفیت محیط کالبدی وحس مکان دانشجویان می پردازد. روش تحقیق از سنخ توصیفی–تحلیلی و جامعه آماری این تحقیق تعداد 5644 نفر از دانشجویان دانشکده های زیر مجموعه گروه علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی تهران می باشد. چارچوب...

کودکان، به عنوان زیست‌کنندگان فضای شهری، بخش مهمی از جامعه­ و همچنین گروه اجتماعی نادیده گرفته‌شده در شهر تهران‌ هستند. به منظور در نظر گرفتن جنبه­های متنوع درک و زیست کودکان در فضای مسکونی و شهری، این مقاله سعی دارد تا با ارائه‌ نتایج حاصل از بررسی مشارکت کودکان در ارتباط با مسکن و شهر، محققان اجتماعی- فرهنگی و مدیران و برنامه‌ریزان شهری را متوجه‌ جامعه‌‌ای بزرگ از انسان‌هایی کوچک سازد. برای ا...

معماری مسکونی در روستا، علاوه بر تأثیرپذیری از مؤلفه‏های جغرافیایی و اقلیمی، متأثر از فرهنگ عامه مردم است. مسکن روستایی به عنوان پدیده‏ای اجتماعی-فرهنگی تلقی می‏شود که از سویی با تأثیر از خصوصیات فرهنگی، محل بروز ویژگی‏های رفتاری و الگوی زندگی اهالی آن بوده و از سویی، با ویژگی‏های کالبدی و ساختار فضایی خاص خود، بر شکل‏گیری فرهنگ عامه و سبک زندگی مردم تأثیر می‏گذارد. «جنسیت» نیز به عنوان یکی از ...

مدیریت تردد در بافت‌های تاریخی و فرسوده کلانشهرها یکی از مهم‌ترین معضلات شهری است که با توجه به گستردگی ابعاد اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و محیط زیستی خود واجد پیچیدگی‌های چندلایه است که در صورت عدم برنامه‌ریزی صحیح به معضلات غیرقابل‌حلی می‌انجامد. همچنین عدم حضورپذیری فضای شهری منجر به عدم شکل‌گیری خاطرات فردی و جمعی در میان شهروندان و درنتیجه موجب بیگانگی آنان از شهر شده است. در این پژوهش تلاش ش...

در این مقاله به این مسئله پرداخته شده است که آیا تغییرات کالبدی فضایی بازارهای معاصر ایران، که از کشورهای پیشرو در ترویج ارزش های اصیل اسلامی است، همسو با مبانی و ارزش های اسلامی است یا خیر. همچنین ضمن تحلیل متون دینی با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی، چهار شاخص کالبدی _ فضایی برای بازار استنتاج شده است که عبارتند از: لزوم متذکر بودن کالبد و فضای بازار؛ نفی فضاهای معاشرت جمعی (پاتوق گونه) در ...