چکیده هنگامی که در نیمه نخست قرن بیستم بحث از لغزش عقل مدرن شد، اسطوره­شناسی به شکلی جدّی مورد توجه قرار گرفت. تعاریف متنوعی برای اسطوره از سوی اسطوره­شناسان و حتی برخی فلاسفه مطرح شد. دامنه­ی این اسطوره­شناسی­ها در سال­های پس از آن، به گستره­ی نقد ادبی نیز کشیده شد و ترجیحات کارکردگرایانه­ی متفاوتی در هنرها پدیدار شدند که از همین جریانات نشأت می­گرفتند. ازجمله برخی از اعضای مکتب «فرانکفورت» همچ...

قرآن کتاب هدایت بشر در تمام اعصار است وخداوند متعال به‌منظور ایضاح معانی، جلب نظر و توجه مخاطبان و انتقال مفاهیم والای معنوی و تعلیم دستورات اخلاقی و معارف دینی و تسریع در فهم و آسان‌سازی مطالب و تنزّل مفاهیم عمیق معنوی در روح و جان آدمی، از قالب قصه و در قصص از سبک‌های مختلف ادبی و داستان‌گوئی استفاده کرده است.در این میان، تمثیل و تشبیه و ایجاز و اطناب و سایر سبک‌های ادبی از شیوه‌های پیام‌رسانی...

استاد مطهری، اسلام شناس و متأله معاصر، از جمله متفکران و محققانی است که با رویکرد «گزینشی» به مسأله «علم» و «دین» پرداخته (همانند بحث از نظریه تبدّل انواع) و سعی کرده با رویکردی متفاوت و متعادل، با روش عقلانی – فلسفی و با وضوح بخشیدن به مسائل و موضوعات دینی به داوری و بررسی ارتباط این دو بپردازد، چرا که معتقد بود مشکلات جامعه بشری نو می شود و مشکلات نو، راه حل نو می خواهد .هرچند تعاریف مخت...

ارنست یونگر، نویسندة ادبیات جنگ در دهة بیست و ایدئولوگ نئوناسیونالیسم، با نوشتن کتاب قلب ماجراجویانه در سال 1929 نشانه‌‌هایی از دورة جدید فعالیت ادبی خود به نام جهان اندیشه‌‌ها را ارایه داده است، اما این بدان معنی نیست که او دیگر مسایل سیاسی روز را مورد بررسی قرار ندهد. وی اگرچه در آغاز دهة سی در صدد این بود که از نگارش ادبیات جنگ در خدمت نئوناسیونالسم خودداری کند، ولی کتاب کارگر، نوشته شده در ...

خواب یا رؤیا پدیده‌ای عمومی است که از دیرباز مورد توجه آدمی بوده است. در این پدیده، غالباً مفاهیم و پیامها به زبانی سمبلیک و نمادین ظاهر می‌شود و به همین سبب، درک آنها، به تحلیل و رمزگردانی نیاز دارد. تحلیل و رمزگردانی رویاها که در فرهنگ ما بدان «تعبیر خواب» اطلاق می‌شود، در آثاری که بدانها «خوابنامه » یا «تعبیرالرویا» می‌گویند؛ ثبت شده است. در زبان فارسی، پیشینه این خوابنامه‌ها که از لحاظ شکل و...

  یکی از پرسش‌های دیرین در علم کلام و فلسفه، چگونگی فهم و تحلیل معانی اوصافی است که بین خدا و انسان مشترک است؛ آیا این اوصاف با معانی انسانی و متعارف به خداوند حمل می‌شوند یا این که واجد معنای دیگری هستند؟ این پرسش که ابتدا ناظر به اوصاف الهی بود. بعدها گسترش یافت و همه گزاره‌های دین را در برگرفت و به این ترتیب نظرات مختلفی در مورد زبان دین پدید آمد. این نظرات تحت دو دیدگاه کلی تقسیم می‌شوند:  ...

عنصر "شب" به عنوان یکى نمودهاى طبیعت، در شعر معاصر بنا به فراخور تفکر و جهان‏بینى ویژه شاعران نوگرا، با عواطف، اندیشه‏ها و مفاهیم مختلفى درآمیخته شده و به عنوان ابزارى سمبلیک براى بازتاب مسائل اجتماعى و سیاسى به کار مى‏رود، که در ادبیات کلاسیک، مصداق‏هاى آن کمتر یافت مى‏شود. این نماد، به عنوان یکى از مفاهیم و کلید واژه‏هاى مشترک اشعار دو پیشگام ادب فارسى و عربى، نیمایوشیج و نازک‏الملائکه، جلوه ...

شیخ شهاب الدین سهروردی موسس حکمت اشراق، در رساله های متعدد داستانی، دیدگاه های خویش را به زبان هنر، رمز و نماد بیان کرده است. لذا او را هنر-دانشمند می نامیم. بررسی این نمادسازی ها نشان می دهد که سهروردی در زبان سمبلیک، روی آوردی سینوی دارد. این روی آورد در سه مساله اساسی فلسفی قابل بررسی است: حواس ادراکی، مساله صدور، و کیهان شناسی. در مساله ادراکات، ده حس ظاهری و باطنی توسط ده برج، ده بند...

چکیده آنچه «خسرو و شیرین» نظامی را به عنوان یکی از شاهکارهای زنده و پویای زبان و ادب فارسی در یک رابطه بینامتنیت با متونی قرار می‏دهد که ریشه در اندیشه‏های کهن بشری دارد و از آبشخور ناخودآگاه جمعی و مفاهیم نمادین آن بهره‏مندند، بخشهایی است که در هاله‏ای از نمادها پیچیده شده است و کشف استعارات غریب و پیچ‌و‌خمهای آن جز با فرا‏‏‏‏ رفتن از بافت غنایی متن ممکن نیست. یکی از این بخشهای برجسته، داستان...

چکیده: همه ی آفرینش های ادبی و هنری جهان در مسیر خود با حقایق پنهان و آشکار نمادها در آمیخته اند و پدید آورندگان این آثار، به اقتضای زمینه های فرهنگی و اجتماعی، از زبان سمبلیک استفاده می نمایند، تا از این طریق بتوانند تأثیر نوشته ی خویش را بر ذهن و اندیشه ی بشری افزایش دهند و بر جاودانگی و تأویل پذیری آن بیفزایند. شاهنامه ی فردوسی صحنه ی هم نبردی و ستیز همیشگی ناسازگارهاست که در آن نمادهای نی...