عالمتاج قائم مقامی (ژاله) از جمله شاعران عصر مشروطه است که با بیانی صریح از چشم انداز یک زن حساس اما فهیم و دانش آموخته از جهان اطرافش سخن می گوید. تجربیات زندگی فردی او بازتابی عمیق در محتوای آثار او دارد. در مجموعه ی آثار به جا مانده از او که جمعاً به نهصد و هفده بیت می رسد، مفاهیم جدیدی چون دفاع از حقوق زن، اعتراض به اسارت زنان و نابرابری زن و مرد در نگرش فرهنگ مرد سالار حاکم بر جامعه ی قاجار...

موسیقی هر کشور دارای اجزا ساختاری و امور محتوایی- معنایی است. اجزای معنایی لایه های درونی موسیقی هستند که برگرفته از بنیادهای فلسفی و اندیشه ی هر قوم یا ملت است. پس از طبقه بندی واژگان ، آواها و تحریرهای مورد استفاده در آواز به دو گروه واژگان و آواهای با معنای آشکار و واژگان و آواهای با معنای پنهان و مطالعه ی معنایی آن ها ، نتایجی به شرح زیر حاصل شد: 1- واژگان ، آواها و تحریرهای مورد استفاده ...

این مقاله نزاع کُربن و حائری پیرامون اطلاق فیلوسوفی و تئوسوفی بر فلسفه اسلامی در محافل غربی را می­کاود؛ از نظر کربن و پیروانش اطلاق فلسفه به معنای غیردینی و مصطلح آن در غرب بر فلسفه اسلامی رسا نیست و با بخش مهمی از آموزه­های آن در تعارض است. بدین منظور واژه تئوسوفی نظر به معنا و موارد کاربرد آن از آغاز فلسفه در یونان تاکنون ترجیح دارد. در طرف مقابل، حائری که فلسفه اسلامی را در اصل هلنیکی و کار ف...

مفهوم "ولایت" از اساسی ترین مفاهیم اعتقادی صوفیه و تشیع است، از همان ابتدای شکل گیری تصوف در قرن اول به تدریج این مفهوم وارد تصوف اسلامی شد و در قرن سوم توسط حکیم ترمذی پایه های ایدئولوژیک آن شکل گرفت. به مرور زمان این اندیشه توسط نویسندگان و شاعران عارف تکامل و بسط پیدا کرد، تا اینکه در مثنوی مولوی ساختاری منسجم پیدا کرد. از دیدگاه عرفان اسلامی ولایت مقامی اکتسابی است که سالک پس از پیمودن مس...

انتخابات یکی از مهم‌ترین مجاری عملی شدن مردم سالاری و معیاری برای ارزیابی جایگاه و میزان نقش ‌آفرینی مردم در نظام‌های سیاسی امروزی است. انتخابات، چهارچوب و ابزاری است که از طریق آن، اراده ی مردم در شکل‌گیری نهادهای سیاسی و تعیین متصدیان اعمال قدرت سیاسی به ظهور می‌رسد و از این طریق، مردم در عرصه‌های تصمیم‌گیری، اجرا و نظارت بر اداره ی امور کشور، نقش ‌آفرینی می‌کنند‌. در حال حاضر، در اغلب کشورها...

تساهل به مثابه یکی از مهمترین دیدگاه‌های تاریخ اندیشۀ بشری بر آزادی ادیان و مذاهب تأکید می‌ورزد و در عرفان ایرانی – اسلامی یکی از موضوع‌های محوری است. این مقاله کوشیده است که به تبیین تساهل بپردازد و با تکیه بر متن مثنوی معنوی، منشأ و ویژگی‌های تساهل را در نظام فکری مولوی بنمایاند. دو نظریۀ «وحدت موجود» و «تجلی و ظهور» منشأ فکری تساهل عرفانی مولوی است. او با بهره‌گیری از این دو نظریه کوشش دارد ...

ﻓﺎﺭﺍﺑﻲ، ﺑﺰﺭگترﻳﻦ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪهی ﻓﻠﺴﻔﻪی ﺳﻴﺎﺳﻲ اسلام ﻭ ﺷﺎﺧﺺﺗﺮﻳﻦ ﭼﻬﺮﻩی ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺩﻭﺭﻩی ﺍﺳﻼﻣﻲ ﺍﺳﺖ. ﻓﺎﺭﺍﺑﻲ، ﺍﻟﻬﻴﺎﺕ ﻭ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﻨﻈﻮﻣﻪی ﻭﺍﺣﺪ ﻓﻠﺴﻔﻲ ﺩﺭﺁﻣﻴﺨﺘﻪ ﻭ ﺑﺎ ﺗﻜﻴﻪﺑﺮ ﻭﺣﺪﺕ ﻭ ﺷﻴﻮﻩی ﺍﺳﺘﺪﻻﻝ، ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺁﻥﺩﻭ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺗﻌﻤﻴﻢ داده است. وی ﻣﻮﺍﺩ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺍﻓﻼﻃﻮﻥ ﻭ ﺍﺭﺳﻄﻮ برﮔﺮﻓﺘﻪ ﻭ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎﻱ ﻓﻠﺴﻔﻪی ﺍﺭﺳﻄﻮﻳﻲ ﻭ ﻧﻮﺍﻓﻼﻃﻮﻧﻲ ﺍﺳﻼﻣﻲ، ﺑﻪﺷﻴﻮﻩی ﺍﺳﺘﺪﻻﻟﻲ ﻭ ﺑﺮﻫﺎنی ﻣﺪﻭﻥ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ. از اینروست که حاکم آرمانی مورد نظر فارابی، ب...

شهاب‌الدین سهروردی (549-587ق) نماینده اندیشه‌های افلاطون (347؟-427؟ق.م) در فلسفه اسلامی است. او در حکمت اشراق، مقام و اهمیت ارسطو را در فلسفه مشّاء دارد. سهروردی در نوشته‌های خود از افلاطون با عنوان «افلاطون الإلهی» و «إمام الحکما» و تعبیراتی شبیه به این دو استفاده کرده است. او خود را افلاطونی می‌داند. در گزارش وی ز آراء افلاطون غالباً آراء مبتنی بر شهود او نقل شده و گاه که از آراء هستی‌شناسانه ا...

هنگامی که می پذیریم قرآن و سنت قانون زندگی ماست، به این پرسش باید پاسخ بگوییم که برای موارد ناآمده یا مختصر و مجمل آمده چه باید کرد؟ همه بر آنیم که چنین جایی عرصه « اجتهاد » است؛ کاری که در فقه هزار و اندی ساله اسلامی روی داده است. اما باید پرسید آیا امروز نیز راه حل هایی که فقیهان گذشته در اقتصاد و سیاست و قضا ارائه کرده اند عیناً قابل اجراست ؟ اگر پاسخ منفی است چه باید کرد؟ آیا « فقه متکی بر و...

بهارستان جامی در میان آثاری که به تقلید از گلستان سعدی نوشته شده، مقامی شامخ دارد. وجود نمود­های کلامی برجسته در روایت­های جامی، این ظرفیت را ایجاد کرده که بتوان حکایت­های آن را با آرای ساختار­گرایانی چون تزوتان تودوروف در حوزۀ روایت بررسی کرد تا معلوم شود که آیا حکایت­های بهارستان ساختار روایی مناسبی دارند؟ و چه میزان از حکایت­های آن با آرای تودوروف مطابقت دارد؟ تودوروف برای روایت­ها سه نمود ...