هر چند اصطلاح بینامتنی در دهه­های اخیر مطرح شده است، اما این پدیده با همه­ی انواع خود از دیرباز در ادبیات اسلامی کاربرد داشته است. شایع­ترین نوع این پدیده، کاربرد آیات، واژگان و معانی قرآنی یعنی اقتباس در آثار ادبی است. ادیبان و شاعران معاصر نیز به این امر بی­توجه نبوده­اند. یکی از شاعران معاصر عرب که از مضامین و واژه­های قرآنی بسیار سود جسته و جایگاه ویژه­ای را در این عرصه به خود اختصاص داده ا...

اغلب مفسران عبادت در قرآن را مشترک لفظی دانسته‌اند. در حالی‌که گوهر معنایی عبادت در لغت، خضوع بوده و خضوع در مقابل کسی یا چیزی به‌عنوان رب بودن او، عبادت اوست. این معنا همۀ کاربردهای قرآنی این ماده را پوشش می‌دهد. بنابراین عبادت در قرآن مشترک لفظی نیست؛ در قرآن کریم عبادتی اصیل و پذیرفتنی وجود دارد و آن عبادت خداوند متعال است. در سایر عبادت‌ها مثل عبادت بت‌ها، طاغوت، شیطان، حکما و پیامبران، فرش...

  امروزه یکی از رویکردهای نوین در نقد ادبی، رویکرد تاریخ ادبی هرمنوتیکی است که  به جای سرگذشت مؤلف و متن، «تـاریخ خواننـدگان مـتن» یـا «تاریخ ادبیات مخاطبان» را پیشنهاد می دهد. براساس این رویکرد، مورخ ادبـی، کار خود را بیشتر بر شرایط درک و دریافت متن ادبی متمرکز می کنـد تا بر شرایط آفرینش آن و با این مبنا، به نگارش سرگذشت یک متن پس از تولد و سپس به بررسی حرکت آن در طول تا...

«مصاحبه» در اصطلاح، همراهی دو واژه است که اکثراً عادت بر همراهی دارند و پیوند مفهومی بین آنها جریان دارد. در زبان‌شناسی معاصر از این مقوله با نام «روابط هم‌نشینی» یاد می‌شود؛ اما در نوشته‌های عالمان متقدم مانند سیبویه، ابن هشام، ابن عقیل، جاحظ و ابوهلال در این‌باره مطالب توجه برانگیزی یافت می‌شود. در پژوهش حاضر کوشش شده است تا با روش تحلیلی- توصیفی سابقۀ مصاحبه و انواع آن از حیث انحصار و از حیث ...

حکیم عسجدی مروزی از جمله شاعرانی است که در تذکره‎ها و سفینه‎ها نامی نیک از خود به یادگار نهاده است و گاه تذکره‌نویسان نام او را هم‌ردیف شاعرانی بزرگ چون حکیم‎طوس، منوچهری، عنصری آورده‌اند و سبک سیاق نوشتاری وی را مورد ستایش قرار داده‎اند. نگارنده در این نوشتار بر آن است شناختنامه‎ای مختصر از سبک و سیاق نوشتاری این شاعر بزرگ ارائه نماید و کارکردهای زیبایی‏شناختی اشعار او را مورد بررسی قرار دهد. ...

چکیده :حکیم عسجدی مروزی از جمله شاعرانی است که در تذکره‎ها و سفینه‎ها نامی نیک از خود به یادگار نهاده است و گاه تذکره نویسان نام او را همردیف شاعرانی بزرگ چون حکیم‎طوس، منوچهری، عنصری آورده‎اند و سبک سیاق نوشتاری وی را مورد ستایش قرار داده‎اند.آنچه از وی بر جای مانده برگرفته از تذکره‎ها و آثار سایر ادیبان و شاعران می‎باشد؛ با توجه به این که اشعار او تا کنون مورد پژوهش و بررسی قرار نگرفته است نگ...

در بیشتر کتاب‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بدیع فارسی و عربی، در بحث حسن تخلّص، به برخی از آنچه گریز به ستایش را می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌آراید و آنچه موجب زشتی آن می‌شود، اشاره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی شده و نمونه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی از گریز نیک آورده شده است. امّا توجّه به اصول فصاحت و بلاغت، همچنین مجموع? شرایط ستایش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌نامه‌ها و نمونه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌...

چهار محراب گچبری شبستان امام حسن (ع) در مسجد ملک کرمان، متعلق به دورة سلجوقی و آل بویه­اند. هدف، مطالعه تزیینات محراب‌ها و پاسخ به چیستی عناصر ساختاری تجسمی تزیینات، همچون نوع نگاره‌ها و شکل خط‌نگاره‌های هر محراب و تأثیرات متقابل خط و نگارهاست. این پژوهش از روش­های توصیفی- تحلیلی و تطبیقی بهره گرفته و جمع­آوری اطلاعات بر مبنای منابع کتابخانه­ای و تحقیقات میدانی است. نگاره‌های محراب‌ها را می‌توا...

مقاله حاضر مشتمل بر سه بخش است: در بخش نخست، تحولات شعر معاصر عربى از عصر نهضت به بعد بررسى و پس از ذکر عوامل تحول ادبى، دگرگونى هاى پدیدآمده در شعر عربى و تأثیرپذیرى آن از ادب غربى بیان شده است. بخش دوم مقاله، به بررسى عوامل جامعه شناختى تحوّل ادبى در کشور ما که به بیدارى اجتماعى فکرى مردم ایران منجر شد و درنهایت، زمینه ایجاد انقلاب مشروطه را فراهم ساخت، اختصاص دارد. در این مورد، دیدگاه هاى جام...