یکی از اصلی ترین شگردهایی که از دیرباز در تنوع و رشد انواع غنایی موثر بوده ؛ بهره گیری از داستان های شخصیت های دینی در اجزای این نوع ادبی است. در میان ادوار شعر فارسی، شاعران سبک خراسانی باتوجه به زمینه های سیاسی، اجتماعی، مذهبی و ادبی این سبک، شیوه هایی متعدد در به کارگیری عناصر دینی دارند. در محدوده ی زمانی این سبک (از نیمه ی دوم سده ی سوم تا نیمه ی اول سده ی ششم) قریب 130000بیت شعر از حدود 3...

توجه به شکل و فرم آثار ادبی و تحلیل رویکردهای شکل مبنا با توجه به نظریات ادبی با تکیه بر واژه یوسف(ع) در غزلیات حافظ و قرآن کریم محور اصلی مقاله است. نظر به این که نگاه فرمی و شکل مدار بر محور مزبور مسبوق به سابقه نیست و کار بکری است، لذا ضرورت دارد تا در این زمینه با تکیه بر حاصل نظریات شکل مبنا و فرمی، کار عملی و بومی صورت پذیرد. به همین منظور تبیین اصالتهای شکلی ـ فرمی غزل حافظ و قرآن کریم د...

طنز عبید زاکانی از نظر اشارات اجتماعی و نکات تاریخی یکی از منابع ممتاز شناخت جامعه، ذوق و فرهنگ ایرانی در قرن هشتم است. در طنزهای عبید زاکانی به ظریف‌ترین مسائل فردی و جمعی در بستری از نگرش فلسفی و سیاسی پرداخته شده ‌است. نکتۀ قابل تأمل در طنز عبید این که غالباٌ لطایف او زیرساختی پارادوکسی دارند و عبید از طریق ایجاد فضایی متناقض‌گونه، خواننده را به خنده و تفکر وامی‌دارد. در این تحقیق به عمده‌تری...

منظومه حماسی علی نامه که در سال های اخیر نسخه منحصر به فرد آن چاپ شده است دستمایه تازه ای در اختیار حماسه پژوهان قرار داده است . با انتشار این اثر اکنون به جای خاوران نامه ابن حسام ، ظاهراً علی نامه را باید اولین حماسه دینی شیعی محسوب کرد . علی نامه در فاصله کمتر از پنجاه سال بعد از سرایش شاهنامه در خراسان سروده شده و اگر چه عمدتاً تقلیدی از شاهنامه است اما از نظر فکری در تعارض با آن سروده شده ...

ژولیا کریستوا نخستین ­بار در جستاری در مورد آرای باختین، نظیر «منطق گفت وگومندی» و کاربست برخی از آن­ها در نمونه­هایی از متون ادبی، اصطلاح «بینامتنیت» را مطرح کرد. او مناسبات و ملاحظات بینامتنی را قبل از هر چیز موجب رهایی متن ادبی از یک نظام معنایی محدود دانست. از آن پس، او و دیگر پساساختارگرایان، نظیر رولان بارت، بسیاری از انگاره­های مرتبط با مفهوم گفت وگومندی را گسترش دادند و هر متن ادبی را د...

 سوابق تاریخی نشان می‌دهند که ایرانیان از 4 هزار سال قبل نفت و قیر و محل مخازن آنها را به‌خوبی می‌شناختند و به طور روزمره از آنها استفاده می‌کردند. مجسمه‌های ساخته شده از قیر در موزه ایران باستان، مهرهای کشف شده در خوزستان در نزدیکی چاه‌های نفت امروزی که در1600 سال قبل از میلاد ساخته شده‌اند، اشارات مورخان یونانی و رومی به نفت و کاربرد آن در گرمایش و عایقکاری، نوشته‌های مورخان عرب درباره میدان...

بسیاری از نکات، مضامین و موضوعات اجتماعی، علمی، و درباری و... حتی گاه جزئی-ترین آن ها در شعر نظامی انعکاس یافته و می توان موارد یاد شده را از خلال ابیات او استخراج کرد. وجود لغات، اصطلاحات و اشارات عامیانه و وفور و بسامد بالای ضرب-المثل های گوناگون در شعر نظامی ـ و به طور ویژه در منظومه ی خسرو و شیرین ـ یک منبع مهم مردم شناسی را به ما معرفی می کند. اطلاعات به دست آمده از اشعار او می تواند مورد ...

تا چو سنجر ادب آموز شوی ترک آداب نمی باید کرد (7/205) چکیده پایان نامه ای که پیش رو دارید به بررسی و تحلیل آداب و رسوم و اشارات در دیوان «سنجر کاشانی» می پردازد. با توجه به اینکه آثار ادبی هر ملتی ترجمان آیین ها، آداب و رسوم آن ملت نیز هست. پرداختن به آداب و رسوم و اشارات در دیوان شاعران باعث آشنایی بهتر خواننده با جوامع گذشته و بالطبع منتهی به فهم بهتری از شعر و شاعران آن دوره می شود...