شاهنامه ی فردوسی، برجسته ترین اثر حماسی در زبان فارسی است که بیشترین مفاهیم و باورهای تاریخی و اساطیری، در آن تجلّی یافته است. از جمله ی مهم ترین مسائل مورد توجه در این کتاب، انعکاس اساطیر مربوط به آفرینش و باورهای فردی و اجتماعی مردمان ایران باستان پیرامون آن بوده است. در اسطوره ی آفرینش، هستی از آمیزش دو بن ناساز اهورایی و اهریمنی، طی چهار دوره ی زمانی سه هزار ساله شکل گرفته است. این باور اسط...

موضوع پژوهشی که اینک پیش روی شماست ، پیکرک های انسانی در ایران پیش از اسلام است ؛ سرزمینی که هم به لحاظ جغرافیایی و محیط طبیعی گسترده و فراخ است ، هم به لحاظ تاریخی و زمانی دراز آهنگ و دیرپا و پرمایه و غنی و رنگارنگ. باید گفت که آگاهی ما از تاریخ ، فرهنگ ، مدنیت ، معنویت و لایه های دیرینه و باستانی تر عالم ایرانی و جایگاه حضور پیکره ها بر صحنه زندگی مردمان این سرزمین کهن همچنان محدود ، مبهم ، ...

بررسی نقش گیاهان در فرهنگ بشری از گذشته های بسیار دور، نشان می دهد که انسان از آغازین روزهای تاریخ خود، همواره با دیده تکریم و تقدیس به درختان می نگریسته و آنها را در شمار ایزدان یا موجودات فراطبیعی می پنداشته است. بخشی از این تکریم نامعمول، ریشه در ماهیت درختان و ویژگی های طبیعی آنها داشته است؛ ویژگی هایی مانند عمر طولانی و زندگی دوباره پس از برگ ریزان خزان و مرگ کاذب زمستانی. انسان نخستین که ...

کاوش در متن قرآن حاکی از آن است که مشرکان با هدف انکار منشأ وحیانی قرآن و نفی معاد نسبت «اساطیرالاولین» بودن به قرآن داده­اند. لغویان واژه «اساطیر» را جمع «اسطوره» دانسته­اند. در مفهوم این واژه نیز تعاریف گوناگونی ارائه گردیده که حاصل آن این است که اسطوره جهان بینی ویژه انسان باستانی است و از جهت کشف ساختار اجتماعی زندگی بشر در زمان­های بسیار دوردست و نیز ساختمان اندیشه­ای او اهمیت دارد. اما با...

در بیکران آفرینش ودر سرآغاز حضور اندیشمندانه انسان ،تمدن هایی پا به عرصه وجود نهاده اند که تاکنون قدمت آن ها در منابع تاریخی ثبت شده است.شاید این تمدن ها ما را به سمت و سویی می کشاند تا به بهانه آفرینش اثر هنری کنکاشی امروزی داشته باشیم.فلسفه امروزی در باره تمدن های دنیای باستان، بازتاب نگرش خلاقانه چنین انسان هایی است که در بدو حضورشان در شکل گیری آثار هنری در محدوده فکری و جغرافیای خویش ما را...

آنچه در این رساله مورد توجه قرار گرفته نماد حلقه به عنوان یکی از نمادهای کهن و باستانی است که به عنوان نشان سلطنت در ایران و بین النهرین و مصر باستان مورد استفاده قرار گرفته است. در ابتدا با بررسی مفاهیم نماد و اسطوره به بررسی نماد ورمزگرایی در هنر پرداخته شده وسپس نقش دایره به عنوان پیشینه ای از نماد حلقه مطالعه شده است وبعد از آن نماد حلقه وکاربردهای مختلف آن در فرهنگ وهنر ایران مورد بررسی قر...

هدف نگارنده از نگارش این رساله این بوده، که با نگاهی دین باورانه به بررسی و بازتاب سیر تکوین و گونه گونی عقاید دینی در آثار باستان شناختی دوره های تاریخی ایران پیش از اسلام در حوزه جغرافیای ایران کنونی بپردازد. روش پژوهش، توصیفی- تحلیلی است و جهت گردآوری اطلاعات مورد نیاز از روش کتابخانه ای استفاده شده است. این رساله در شش فصل تنظیم شده که پس از فصول کلیات تحقیق و بررسی اجمالی از دین های دوره...

همانگونه که از عنوان این پایان نامه بر می آید، قرار است کاری تطبیقی که محور اصلی آن را شخصیت اسطوره ای جمشید تشکیل می دهد، صورت گیرد. وی طبق روایات به جا مانده در اسطوره ها به نیروی یزدان واجد صفات و توانائیهای فراوان و مورد نیاز بشر فناپذیر و کنجکاو و روزگار خود گردیده، به تدریج و در طول سالیان متمادی علاوه بر اینکه پایگاهی استوار در اساطیر ایران بدست آورده، در اساطیر بسیاری از ملل دیگر نیز مو...

هدف از بررسی ریشه اسطوره در نقاشی های شاهنامه بایسنقری، پرداختن به نقش (پهلوانی- افسانه ای – تاریخی )سه شخصیت به کار رفته در شاهنامه (ضحاک- زال-سیاوش) و بررسی ریشه اساطیری این شخصیت ها می باشد. در ادبیات فارسی میانه اژدهاک (ضحاک)از شاهان ایرانی در قالب پیشدادیان شده و پس از جمشید و پیش از فریدون به پادشاهی رسیده است، در واقع این اسطوره بنیاد ایرانی دارد و نه هند و اروپایی و دانشمندانی که کوشیده...

چکیده تکیه بر فرّ ایزدی و اعتقاد به شاهِ آرمانی در فرهنگ و ادبیات و اساطیر ایرانی، اندیشه‌ای دیرین و پنداری باسابقه است. فرّ به‌عنوان یک اسطورة ریشه‌دار و عمیق حداقل دو نقش اساسی بر عهده داشت؛ نخست اینکه نظام موروثی پادشاهی را توجیه می‌کرد و دیگر آنکه با پیوند قدرت پادشاه به قدرت و ارادة الهی به آن جنبة معنوی و دینی می‌بخشید. در اوستا و متن‌های پهلوی و به تبع آنها در شاهنامه ردّ پای این اسطوره به‌...