مقایسه های تطبیقی بین آموزه های مکاتب گوناگون همواره مهم و موردنیاز بوده است. خصوصاً اگر موضوع مورد مقایسه نیز دارای کاربرد و اهمیت خاصی باشد این ضرورت بیشتر جلوه می نماید. تحقیق حاضر به مقایسه تطبیقی فلسفه مراقبه در عرفان اسلامی با فلسفه یوگا و مدیتیشن در سنت عرفانی هند پرداخته است و نقاط اشتراک و افتراق را تا حد امکان روشن ساخته است. منظور از فلسفه در این تحقیق همانا معنای مضاف آن است که مبا...

چکیده رساله حاضر به بررسی مبانی و اصول نظریه اخلاقی افلوطین و آگوستین می پردازد، این دو فیلسوف نظریات متفاوتی را در اخلاق هنجاری و بعضاً فرا اخلاق داشته اند ولی از طرف دیگر تلاش مشترک آنها در تزکیه و تصفیه روح برای عروج و تعالی به جهان فرا محسوس و اتحاد و یگانگی با خداوند را هسته مشترک اندیشه اخلاقی- فلسفی آن دو فیلسوف می توان قلمداد نمود. در این پایان نامه ضمن ارائه تصویر کلی از اخلاق هریک از ...

ولفهارت پاننبرگ، از متکلمان مسیحی معاصر، در کتاب الهیات سیستماتیک نظریه ای ارائه می کند که الهیات تاریخی نام گرفته است. پاننبرگ نظریه تاریخی خود را از هگل و از مفاهیمی چون اراده آزاد، آزادی، فردیت، حاکمیت بر جهان، فیض الهی، و ابدیت و ازلیت وام گرفته است و مفهوم امید را از اگزیستانسیالیسم. پاننبرگ بر این باور است که الهیات سنتی، از ابتدا وجود خداوند را پیش فرض می گیرد و سپس بر وجود او استدلال می...

نزول هر بخش از قرآن، با توجه به وضعیت، نیاز و مواضع مثبت و منفی مخاطبان معاصر نزول در مکه و مدینه صورت می‌گرفت. اسماء و صفاتی که قرآن به خود نسبت می‌دهد، بسته به عوامل مختلف، مانند نوع و سطح مخاطبان اول و اینکه آنان در چه مرحله‌ای از سیر تحول و هدایت هستند، متنوع است. این مقاله در پی کشف و تحلیل حکمت الهی در کاربست عناوین قرآنی در چهار نقطه عطف، در تاریخ تحول مخاطبان اولیه کلام­الله است. چنان‌ک...

چکیده قرآن کریم به عنوان کتابی که دارای منشا وحیانی است آموزه­های معرفت شناختی ارزشمندی را درباره کرامت، جایگاه و کلیت مبدا و معاد و زندگی انسان معرفی می­کند که می­تواند مبین انسان شناسی قرآنی باشد. در این زمینه در قرآن ضمن تفکیک محتوایی دو نوع کرامت ذاتی و اکتسابی، بر شایستگی در داشتن نوع اول و امکان کسب نوع دوم تاکید می­گردد. قرآن انسان را به واسطه داشتن روح الهی، شایسته خلافت الهی خدا در زم...

گزارش شناسایى بنیادهاى اندیشه‌هاى سیاسى امام در گستره آیات قرآنى است. از نگاه امام، سیاست دین، سیاست الهى و عین دیانت است که به دلیل زمزمه شعار جدایى دین از سیاست و عرضه مکاتب انحرافى با مهجوریت قرآن مهجور شده است. در صورتى که قرآن کتاب حکومت است و در سایه حکومت قرآنى علاوه بر دست‌آوردهاى مادى، رشد معنویت نیز امکان‌پذیر مى‌شود، معنویت و خدا محورى عامل کنترل قدرت سیاسى و طاغوت ستیزى است که قرآن ...

ولفهارت پاننبرگ، از متکلمان مسیحی معاصر، در کتاب الهیات سیستماتیک نظریه‌ای ارائه می‌کند که الهیات تاریخی نام گرفته است. پاننبرگ نظریه تاریخی خود را از هگل و از مفاهیمی چون اراده آزاد، آزادی، فردیت، حاکمیت بر جهان، فیض الهی، و ابدیت و ازلیت وام گرفته است و مفهوم امید را از اگزیستانسیالیسم. پاننبرگ بر این باور است که الهیات سنتی، از ابتدا وجود خداوند را پیش فرض می‌گیرد و سپس بر وجود او استدلال می...

با اینکه متکلمان امامی، اشعری و معتزلی، خداوند را مرید دانسته اند و در باب مسأله اراده الهی بحث کرده اند، لکن از چند لحاظ میان آنها اختلاف است: 1ـ آیا اراده، صفتی است عین ذات یا زاید بر ذات؟ 2ـ آیا اراده، از صفات قدیم است یا حادث؟ 3ـ آیا اراده، از صفات ثبوتی است یا سلبی؟ 4ـ آیا اسناد اراده به خداوند حقیقی است یا مجازی؟ 5ـ آیا اراده، صفتی است موجود یا از احوال است؟ این نوشتار آراء هر سه مک...

از امهات صفات حضرت حق دو صفت اراده و علم است، و این سؤال که در خلقت و آفرینش انسان وطبیعت کدام تقدم بر دیگری دارد نزاعی دیرینه را پدید آورده است. این اختلافنظر در غرب نیزقابل مشاهده است. چنانچه گروهی از فیلسوفان همواره مدافع تقدم فکر بر اراده بودهاند و طایفهایبه تبع متکلمان اصالت را به اراده داده و علم و فکر را تابع آن دانستهاند. شوپنهاوئر ازجمله فلاسفهایاست که به صراحت اصالت را به اراده داده ا...

بحث درباره اراده و مبدأ بودن آن در افعال انسان از مباحث بسیار مشکل فلسفه در همه نظام های فلسفی بوده و هست. در این نوشته تلاش می شود تا ضمن دفاع از نظریه اراده آزاد، وجوه بنیادین مبدأ بودن آن برای افعال انسان بررسی شود. بدین منظور ابتدا برای تنقیح مقال، بحث کوتاهی درباره افعال ارادی ضروری انجام می شود؛ سپس در باب نسبت اراده و افعال آزاد یا اختیاری انسان بحث خواهد شد؛ و سرانجام ملاحظاتی درباره مل...