مالکیت مال مشاع و چگونگی به وجود آمدن آن از جمله مباحث مطرح در حقوق مدنی است. حالت اشاعه مال ممکن است به صورت قهری و یا قراردادی نسبت به عین یا منفعت و یا هر آنچه مالیت داشته باشد، حادث شود و لازمه تحقق اشاعه، اجتماع و امتزاج حقوق چند نفر شریک در مال معین است. در مال مشترک، هریک از شرکاء در جزء جزء مال مشاع حق مالکیت داشته و هیچ کس نمی­تواند آن­ها را از این حق محروم سازد ولی اعمال این حق به صور...

 یکی از ابداعات مادۀ 6 قانون حمایت از خانواده مصوب 1391، اعطای نمایندگی به مادر در روند دادرسی مطالبۀ نفقه طفل یا محجور است. در تفسیر این مادۀ قانونی دو نگرش متفاوت مطرح می‌شود؛ برخی آن را از باب جعل ولایت قهری می‌دانند؛ برخی دیگر بر این باورند که مادۀ قانونی، اعطای نوعی از نمایندگی به مادر به‌مثابۀ نهاد وکالت یا قیمومت است. هرکدام از این دو دیدگاه، آثار حقوقی متفاوتی در مسئولیت و اختیارات مادر...

معجزه امری خارق العاده است که مافوق توان بشری بوده و گواه صدق ادعای پیامبری است. برخی آیات قرآن کریم به تبیین معجزه و نوع آن در داستان انبیاء پرداخته‌اند. آیات توصیف‌گر معجزه به روشنی گاه از فاعلیت خداوند در تحقق این امر فوق توان بشری سخن می‌گویند و گاه تحقق آن را به خواست نبی اما به اذن الهی می‌خوانند. در این مقاله مواجهه مفسران فریقین در برابر شماری از این آیات مورد بررسی قرار گرفته است. برخی...

اماره در قانون مدنی در زمره دلائل اثبات دعوی آمده است که به دو دسته «اماره قانونی» و «اماره قضایی» تقسیم شده است و به رغم ظاهر ساده، عوامل متعددی در شکل‌گیری آن نقش ایفا می‌کنند که تأثیر این عوامل در اماره قانونی و قضایی، تا اندازه زیادی متفاوت از یکدیگر می‌باشد. مباحث پراکنده‌ای ذیل عنوان ماهیت، اساس و منشأ امارات، در کتب حقوقی یافت می‌شود که مقاله پیش رو درصدد سامان‌دهی به این مباحث ـ البته ذ...

چکیده اسقاط حق محتمل یا بوجود نیامده ، نوعی از اعمال حقوقی به شمار می رود که به اعتبار موضوع آن، محل مناقشه و تردید فراوان قرار گرفته است . به بیان دیگر برخی از حقوق دانان معتقدند اسقاط و به طور کلی تصرف در حقوق به وجود نیامده یا احتمالی ،امری غیر عقلایی و محال است . از آنجا که اسقاط حق، غالبا توام با جهل و عدم علم کافی می باشد؛ همواره در تضاد با نظم عمومی قرار می گیرد . لیکن اسقاط حق محتمل ،...

بدون تردید جهاد ابتدایی و مبارزه با کفار برای دعوت آنان به اسلام در زمان حضور امام(ع) واجب است و در زمان غیبت به نظر فقها، اعمّ از قدما و متأخّرین، بدون تردید واجب نیست تا آنجا که بسیاری از متأخّرین و حتّی آنان که رساله مستقلّی درباره ولایت فقیه دارند و از اختیارات او به صورت مفصّل بحث کرده‌اند متعرّض ولایت بر جهاد نشده و گویا  وضوح آن به حدّی است که نیاز به بحث ندارد. صاحب ...

اصل 44 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران که به بخش‌های (عمومی، تعاونی و خصوصی) اقتصادی نظام اسلامی پرداخته است، نشان ازاهمیت اقتصاددرنظام اسلامی دارد، چنانچه مبانی ومحدوده تصرف دربخش عمومی ازمنظرفقهی تبیین گردد، نقش بسزایی نسبت به تصرف واستفاده ازاموال عمومی ودولتی خواهدداشت. در این مقاله، سعی نموده‌ایم ، پیرامون این مسئله بیشتر بحث وبررسی کنیم که رابطه اشخاص با اموال عمومی و دولتی ازباب و...

مجلس ششم طرح مرگ مغزی و پیوند اعضای بیماران فوت شده را در جلسۀ علنی روز چهارشنبه مورخ 17/1/1379 با عنوان «قانون پیوند اعضای بیماران فوت شده یا بیمارانی که مرگ مغزی آنان مسلّم است» مشتمل بر یک ماده واحده و سه تبصره به تصویب رساند. در این تبصره آنچه به عنوان مرجع در برداشت اعضای بیماران مرگ مغزی مطرح شده، وصیت فرد یا اذن اولیای شرعی او پس از مرگ است. در این مقاله نویسندگان به تحلیل و پژوهش دربارۀ ...

موزۀ شفاعت در سنّت اسلامی به معنای درخواستِ شخص برای آمرزش دیگری است و در سنّت ‌‌مسیحی علاوه بر آمرزش، ‌مواردی همچون اعطای خیر به دیگری را نیز شامل می‌‌‌شود. استاد مرتضی مطهری و ونسن برومر پذیرش شفاعت را، ‌با اِشکال برتر بودن رحمت شفیع نسبت به رحمت خداوند و مقید شدن خیرخواهی خداوند، ‌مواجه می‌‌‌دانند. مطهری پاسخ این اِشکال را در گرو توجه به سلسله‌‌‌وار بودن نظام جهان و اعطای خیرات به موجودات در قالب...

قانون مدنی حق انتفاع را یکی از علایق اشخاص نسبت به اموال ذکر می‌کند و عقد وقف و نیز عقود احباس را از اسباب آن می‌شمارد. تحلیل حقیقت عاریه نشان می‌دهد که هرچند قانون مدنی عقد عاریه را در کنار عقود موجد حق انتفاع ننشانده، ولی ثمرة عاریه نیز حق انتفاع است، زیرا ماهیت حق انتفاع چیزی جز سلطة اعتباری بر انتفاع از عین نیست و در عاریه نیز اذن مالک، مستعیر را مسلط بر انتفاع می‌سازد. مادة 92 ق.م نیز از ح...