حضور گسترده اسطوره و بازآفرینی آن در ادبیّات معاصر جهان، ازجمله ادبیّات عربی و فارسی، سبب نوآوری و غنای ادبیّات گردیده است. اسطوره یونانی «پرومته» یکی از این اسطوره¬هاست که شاعران ادب عربی و فارسی برای بیان مفاهیم سیاسی و اجتماعی، از آن به¬عنوان نماد سرکشی، اعتراض، مقاومت، رهایی و... بهره گرفته¬اند. پژوهش حاضر برآن است تا این موضوع را که از قلمروهای شاخص ادبیّات تطبیقی به¬شمار می¬آید، در شعر برخی ا...

معمولاً تحلیل گران ادبیات تطبیقی دادوستدهای ادبی را در پژوهش های سنجشی کاملاً لمس می کنند، و به طور کلّی، این پژوهشگران، ارتباط با زبان های گوناگون و متون زبان مبدأ را ترجیح می دهند و در نتیجه گیری های ترجمه شده با دیدۀ تمسک و تردید می نگرند. در این میان، شاهد آن بوده ایم که شعرای پارسی سرای غالباً با متأثرشدن از زبانی دیگر، اندیشه های خود را در آن قالب و سبک می سرایند؛ و از آنجاکه زبان مورد توجه آ...

چکیده شاعران فراوانی در گسترۀ ادب عربی و فارسی سعی کرده اند، مناقب و فضائل خاندان عصمت و طهارت را در شعر خود بازتاب دهند و آن ها را به عنوان الگوهای متعالی بشری معرّفی کنند. دعبل بن علی خزاعی، شاعر مدّاح اهل بیت در روزگار عبّاسیان و نظیری نیشابوری، شاعر ایرانی سبک هندی، در بخشی از سروده­هایشان، تبیین صفات انسانی و ترسیم جنبه­های مختلف شخصیّت امام رضا (ع) را به عنوان تعهّد و رسالت ادبی خود برگزیده­ان...

این پژوهش نقدی است بر کتاب الرّساله الحاتمیّه نوشته محمّد بن حسن حاتمی (388 هـ) که صد مضمون از اشعار متنبّی را متأثّر از حکمت یونان دانسته است. این­ جستار کوشیده­ است این حکمت­ها را از دیدگاه­های مختلف مورد بررسی قـرار دهد و نشان دهـد علاوه بر اینکه منبعی بـرای این حکمت­های یونانی وجود ندارد، این مضامین قبل از آن­که یونانی باشند اسلامی هستند و بسیاری از آن­ها در فرهنگ ایرانیان باستان وجود داشته است،...

رسول گرامی اسلام (ص) در بین اهل تصوف مقام و جایگاهی بس والا دارد. مقام آن حضرت نه تنها به عنوان رسول خدای تعالی و واسطه بین خلق و خالق، بلکه به عنوان انسانی کامل و مرادی حقیقی که راهنمای انسان به سوی حق تعالی است مورد توجه خاص صوفیان و عارفان بوده است و اهل تصوف مقام شیخی را که یکی از مقام های عالی صوفیان است، نیابت از رسول حق می دانند. احترام به رسول اکرم و خاندان مطهر و نیز اصحاب ارجمند آن ح...

ادبیات تطبیقی از شاهکارهای نقدادبی است که به سنجش آثار، عناصر، انواع، سبک ها، دوره ها، جنبش ها و چهره های ادبی و به طورکلی، مقایسه ی ادبیات در مفهوم کلی آن در دو یا چند فرهنگ و زبان مختلف می پردازد. در واقع ادبیات تطبیقی به دنبال یافتن رشته های اتصال دو ملت و درک ریشه های جریان های فکری و تاثیرگذار بر دو یا چند فرهنگ است. از سوی دیگر اگر مبنای ادب تطبیقی مکتب فرانسوی یا آمریکایی باشد، شرط اشترا...

پروفسور ویکتور الکک لبنانی پژوهشگر،نویسنده واز فعالان حوزه ی ادبیات تطبیقی، شخصیتی برجسته در جهان عرب می باشد.ایشان علاوه برتخصص در حوزه ی ادبیات عرب در حوزه ی ادبیات فارسی نیز تحصیلات عالیه دارد و صاحب کتاب ها و پژوهش های فراوانی در عرصه ی ادبیات فارسی و عربی می باشد.وی درهمایش ها و کنفرانس های زیادی در سطح بین المللی شرکت نموده و در زمینه ی پیوند دو ادب فارسی و عربی و تبیین تاثیر و تاثر آنها ...

چکیده «تزاحم تصاویر»: پدیده­ای ادبی و نتیجه کوشش شاعران برای انباشته کردن و در کنار هم چیدن هرچه بیشتر تصویرها و صور خیال در کمترین ابیات است. این پدیده در شعر شاعران اواخر قرن چهارم و اوایل قرن پنجم نمود بیشتری یافته و به عنوان یکی از عوامل مهم تقلید و عدم نوآوری در شعر شاعران این دوره معرّفی شده است. از میان شاعران این دوره، می­توان اشعار منوچهری در ادب فارسی و ابن خفاجه اندلسی در ادبیات عرب ر...

ادبیّات تطبیقی در پی یافتن جوهرۀ اصلی ادبیّات انسانی است تا با شناخت آن بر غنای فکر و اندیشۀ انسان بیافزاید و با نزدیک ساختن فکر و اندیشۀ انسان­ها، زمینۀ تفاهم و صلح جهانی را فراهم سازد. پروین اعتصامی و نازک الملائکه از شاعران بنام  و صاحب سبک در ادب فارسی و عربی هستند. پژوهش حاضر با فرض بر این اصل که بین متغیّرهای اجتماعی جنس و ویژگی­های زبانی گروه­های آن، ارتباطی مستقیم و قاعده­مند وجود دارد، سع...

حماسه عظیم امام حسین (ع) در ادبیّات عربی و فارسی، بازتابی بس گسترده دارد. این حماسه به دلیل ماهیت عزّت­مدار و ظلم­ستیز خود، به عنوان الگویی ممتاز در برابر ادیبان و سخنوران قرار گرفت. بسیاری از آن­ها با الگوگیری از این حماسه، نوای پایداری، آزادی و بیداری را در جامعه نواختند. می توان این سروده­ها را در گستره ادبیّات تطبیقی، بررسی و تحلیل کرد تا ضمن نقد، نشانه­های پیوند و اختلاف آن­ها روشن گردد.     ...