نشانه‌های سجاوندی از ابزارهای نسبتاً جدید رسم‌الخط فارسی هستند که در گفتار مکتوب جایگزین لحن و دیگر اشاره‌های شبه‌کلامی در گفتار شفاهی می‌شوند. جستار حاضر نشانه‌های سجاوندی را در شعرهای نیمایی مهدی اخوان ثالث (م. امید) مورد بررسی قرار می‌دهد و در صدد پاسخ‌گویی به این پرسش است که علائم سجاوندی چه نقش و کاربردی در شعر اخوان دارد. نگارنده به منظور پاسخ‌گویی به سؤال پژوهش با بهره‌گیری از شیوه‌ی استق...

جنبش های اسلامی در پاسخ به ضعف و انحطاط جوامع اسلامی و هجوم گسترده و همه جانبه غرب به این جوامع به وجود آمده و امروزه به مهم ترین و تأثیرگذارترین جریان حاضر و فعال در جهان اسلام مبدل شده اند. از جمله جنبش های موفق و اثرگذار معاصر، انقلاب اسلامی ایران می باشد که توانسته است تشکیل حکومت داده و نظام سیاسی مورد نظر خود را عملی سازد. اما باید گفت که همه جنبش های اسلام گرا با یکدیگر یکسان و هماهنگ نی...

با توجه به شکایت مطرح شده از سوی پیامبر، صلی الله علیه و آله، در خصوص به مهجوریت گرفته شدن قرآن از جانب مسلمانان در آیه 30 فرقان، نیز با بررسی واژه مهجوریت از جهات مفهومی و اصطلاحی و نیز تبیین ابعاد و مصادیق آن به نظر می رسد رویکرد کنونی مسلمانان به قرآن در جوامع اسلامی مطابق با اهداف و مقاصد نزول قرآن کریم نبوده و صرف توجه به ظاهر قرآن کریم، عدم تدبر در مفاهیم و ترک هدایت و تعالیم آن، حاکی از ...

أدب الحروب الصلیبیة ـ التی فرضت علی العالم الإسلامی فی القرنین السادس و السابع الهجریین، من جانب أروبا، و تحت ستار دینی، مع باعث استعماری مجلی لروح العزة و رفض الظلم بین المسلمین، اللذین هما من تعالیم الإسلام القیمة. و هذه وقفة یسیرة عند الأشعار ذات محور العزة و محاورها الشعریة، التی تبین وجود روح العزة فی منشدیها المسلمین، علی أساس المنهج الوصفی التحلیلی، مستهدفة خلق روح العزة و تقویة روح رفض ...

ظهور انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینیv هم‌­گرایی­‌ها و واگرایی­‌هایی را با خود در سراسر جهان و خصوصاً در عالم اسلام به دنبال داشت. هم‌­گرایی‌‌ با انقلاب را می­‌توان در اثرگذاری بر بخش قابل توجهی از امت اسلام مشاهده نمو...

اخوان الصفا در رسایل خود بعد از پیشینة تاریخی بحث نظام فیض، دربارة چگونگی پیدایش کثیر از واحد، دو نظریه بیان کرده اند. بر مبنای نظریة اول، مراتب طولی فیض عبارتند از: خدا= عقل فعال = عقل منفعل (نفس کلی) = هیولای اولی= جسم مطلق (هیولای ثانیه). بر مبنای نظریة دوم، بین مراتب طولی فیض و سلسلة اعداد (از 1 تا 9) تناظر وجود دارد و این سلسلة طولی عبارتند از: خدا= عقل=نفس=هیولی= طبیعت= جسم فلک=ارکان چهار...

تساهل یکی از وجوه برجسته اندیشه ها و آموزه های جمعیت «اخوان الصفا و خلان الوفا» (دوستان صمیمی و باوفا) که حدود هزار سال پیش در دوران شکوفایی تمدن اسلامی ظاهر شدند محسوب می شود. تساهل و مدارای اخوان در پژوهش هایی که درباره آنان در داخل و خارج از کشور انجام شده و مورد توجه قرار گرفته اما ریشه های این رویکرد اخوان که قرن ها قبل از مطرح شدن این مباحث در غرب ظهور و بروز یافته، مغفول واقع شده است. در...

در این مقاله به کاربرد بیان (مجاز ـ تشبیه ـ استعاره ـ کنایه) بدیع (لفظی و معنوی) و عروض (وزن و بحر) در اشعار اخوان ثالث پرداخته شده است که نشان می‌دهد هر یک از حوزه‌های شعری اخوان تا چه اندازه از آرایه‌های بیانی و بدیعی و عروض سنتی و کهن سود برده است. آنچه مسلم است بیشتر آرایه‌های به کار رفته در آثار اخوان آرایه‌های بیانی است و بعد بدیع لفظی و معنوی و سپس عروض. اخوان در حوزۀ عروض سنتی از اوزان ...