طبیعت گرایی اخلاقی در نگاه نخست، عنوانی معناشناختی و وجودشناختی است که تقلیل­گرائی و ناتقلیل­گرائی اخلاقی دو گونه از آن به­شمار می­آیند. هدف: این نوشتار به تحلیل و نقد طبیعت گرایی اخلاقی تقلیل­گرا از حیث توجیه باور اخلاقی پرداخته است. روش: روش مقاله، کتابخانه ای از نوع تحلیل اسنادی است. یافته ها: در این مقاله به بررسی نحوۀ توجیه باور اخلاقی با فرض پذیرش موضع طبیعت گرایی اخلاقی تقلیل­گرا پرداخته...

در آثار برخی اندیشمندان مسلمان نظیر غزالی، فخر رازی و خواجه نصیر طوسی تعالیم و آموزه‎هایی راجع به آداب رفتار و معاشرت با زنان به‎چشم‎می‎خورد. این آموزه‎ها عموماً در حکمت عملی و بخش تدبیر منزل و یا در ضمن کتب اخلاق و سیاست مطرح می‎شود و در آن، زن در چند نقش معین یعنی مادر، همسر و فرزند (دختر) بررسی می‎شود و یا ذات و سرشت و طبیعت وی مورد ملاحظه و مداقه قرار می‎گیرد. در این مقاله جایگاه زن را در ان...

برقراری پیوند مناسب میان اخلاق و سیاست همواره از مهم‌ترین مباحث اندیشة سیاسی است. با توجه به اینکه باید‌ها و نباید‌ها در حوزة اخلاق مطرح می‌شود، لحاظ کردن پایه‌های اخلاقیات و نظام‌های اخلاقی نیز از اهمیت به‌سزایی برخوردار است. اهمیت این دو مقوله بیش از هر چیز به این است که هم اخلاق و هم سیاست با حیات فردی و جمعی انسان‌ها در ارتباطند و هیچ انسانی تحت هیچ شرایطی گریزی از این دو مقوله ندارد.  ...

ایمانوئل کانت (1724 -1804 م) یکی از فیلسوفان مهم عصر روشنگری، در تفکر فلسفی خود جایگاه قابل ملاحظه­ای را به دین اختصاص داده و در این راستا در سه رسالة عمدة خود این موضوع را با تفصیل بیشتری بررسی کرده است. در نقد عقل محض توجهش به مؤلفه­های دینی به ویژه ایدة خدا معطوف است و با رد مهم­ترین براهین الهیات عقلی نشان می­دهد که قوة شناسایی ما قادر به اثبات و انکار خدا به عنوان امری فراتجربی نیست، و این...

اگر منظر طبیعی را حاصل تعامل اولیه انسان و طبیعت پیرامون بدانیم، منظر فرهنگی انتخاب طبیعت برای تعامل در طول زمان است که می تواند در دوره های مختلف علل متفاوت داشته باشد. منظر آیینی به عنوان بخش مهمی از منظر فرهنگی، عکس العمل جامعه نسبت به نیازهای معنوی اش به حساب می آید. انسان در دوران باستان در پیوندی عمیق و مستقیم با طبیعت زندگی می کرد. از این رو منظر زیستی و منظر آیینی شکل گرفته از آن دوران،...

امروزه با وقوع بحران‌های زیست‌محیطی، نحوه نگرش به ارتباط بین انسان و طبیعت به یکی از چالش‌برانگیزترین مسائل در حوزه اخلاق زیست‌محیطی تبدیل شده است. بدین خاطر بسیاری از اندیشمندان در تلاش‌اند راه‌حلی جامع برای فرارفت از بحران‌های خودساخته زیست‌محیطی بیابند. در این نوشتار برآنیم ضمن تبیین ابعاد گوناگون اخلاق زیست‌محیطی، به دو نحوه نگرش خاص نسبت به این موضوع بپردازیم: از سویی به طرح «نظریه گایا» ک...

این نوشتار عهده‌دار انجام واکاوی‌هایی است که هر بحثی در اخلاق زیست‌محیطی به‌نحوی مبتنی‌بر آن‌ها‌ست: این واکاوی‌ها تا اندازه‌ای به جایگاه، اهمیت، و نتیجه‌بخشیِ این شاخه از فلسفه و تا اندازه‌ای به روش‌ها، پیش‌انگاشت‌ها، مفهوم‌ها، استدلال‌ها، و دیدگاه‌های مطرح در آن نظر دارد. بر پایة این واکافت‌ها نتایجی ایجابی به‌دست خواهد آمد. استدلال خواهد شد که رویکرد اصول‌نگر که به اصول حاکم بر رفتار اخلاقی‌ِ م...

وراثت یا محیط به‌ عنوان خاستگاه تفاوت‌های جنسیتی در علوم رفتاری به‌ویژه روان‌شناسی مطرح شده است. مناقشة وراثت - محیط به میزان تأثیرگذاری عامل طبیعت و تربیت باز می‌گردد. طبیعت در دیدگاه علامه طباطبایی، خاستگاه تفاوت‌های زنان و مردان است. با توجه به تفاوت‌های بیان علامه از طبیعت با آنچه دانشمندان علوم رفتاری از طبیعت مطرح می‌کنند، هدف این مقاله دستیابی به توصیفی دقیق از طبیعت در اندیشة علامه طباط...