فصل اول این رساله، تذکره ای است درباره پیامبر، صلّی الله علیه و آله و سلّم. در فصل دوم به ظاهر پیامبر، صلّی الله علیه و آله و سلّم، از منظر این چهار شاعر پرداخته شده است. فصل سوم به سیرت آن حضرت اختصاص دارد و در فصل چهارم نیز، که مهم ترین فصل این رساله است، به مبحث تقدّم آفرینش آن حضرت و شأن و مقام ایشان در مقایسه با سایر انبیا و ملائکه، همچنین معراج و معجزات ایشان پرداخته شده است.

یکی از نتایج عدم کتابت حدیث- پس از رحلت پیامبراکرم(ص)-این بود که حدیثهای ساختگی و جعلی شیوع یافت‘زیرا هنگامیکه احادیث نوشته نشد کمتر توانستند برای آن حد و مرزی قائل شوند‘و چنانکه مشهوراست درابتدا((سند))نیز مورد نظر نبود‘لذا خبرگان فن ناگزیر احادیث رادسته بندی کردند و عناوین: (( مسندومرسل‘معروف ومنکر‘مردودومتروک‘متفق ومفترق‘مؤتلف ومختلف)) و غیره را بر آنها نهادند. و نیز طریق بهتری که برای تمیز ا...

روش‏های تحلیل متن از دیرباز در فهم متون مقدس مؤثر بوده و تا کنون نیز در مطالعه معانی بلند این متون مورد استفاده قرار می‏گیرد. تحلیل محتوا - که یکی از رایج‏ترین این روش‏هاست - به منظور مطالعه احادیث قدسی و ترسیم نظام ارتباط با خدا بر اساس این احادیث، مورد توجه نوشتار حاضر است. موضوعات اخلاقی از جمله موضوعات پربسامد در احادیث قدسی است. احادیث قدسی اخلاقی، بیش از هرچیز به اخلاق فردی توصیه کرده و ا...

به سبب انس مسلمانان با قرآن کریم و قرائت و احکام قرآن، تأثیر مفاهیم قرآنی را در شعر شاعران وآثار نویسندگان به طور مستقیم و غیر مستقیم به شیوه های گوناگون تلمیح، اقتباس، و اشاره می‌توان مشاهده کرد. موضوعی که در آثار شاعران و نویسندگان قرن‌های چهارم و پنجم فزونی می‌یابد و اوج این تأثیرپذیری در آثار ناصرخسرو نمایان است. جلوه‌های آیات قرآنی بکار رفته را در اشعار ناصرخسرو نیز با شا...

میان ناصرخسرو قبادیانی و ابوالعلاء معری مشابهت‌های فکری و گرایش‌های مشترک مذهبی بسیار است. توجه و شوق به تجربه زندگی عقلی و وجدانی که از آثار هر دو پیداست امکان واکاوی یک موضوع مشترک در اندیشه و شعر ایشان را ممکن می‌سازد؛ به ویژه آن که «انسان و ارتقای حیات روحی و باطنی آن» از محورهای اساسی فکر و شعر آن دو به شمار می‌آید. در این نوشتار کوشیده‌ایم تا ضمن تبیین جایگاه «خرد» در کا...

قصیدۀ نخست دیوان ناصرخسرو قبادیانی مهم‌ترین سرودۀ فلسفی دیوان اوست. او در این چکامه برخی از بنیادی‌ترین اصول تفکر خود را مانند یکی از حکیمان اسماعیلی، گاه به شکل پرسش و گاه اخبار، به نظم آورده ‌است. اگرچه بر این قصیده شروحی نگاشته‌اند، هنوز می‌توان دربارۀ آن سخن گفت. روش شرح در این مقاله بر استناد به آثار منثور فلسفی خودِ حکیم استوار است. نخست ابیات و آنگاه شرح و تفسیر هر بیت در ذیل آن آورده ‌شد...

تلاش و مساعی بزرگان و صاحب نظرانی چون محمد قزوینی، علی اکبر دهخدا، سید حسن تقی­زاده و مجتبی مینوی جهت معرّفی، تصحیح، شرح و نقد آثار ادبی گذشته از مهمترین پایه­های نقد ادبی معاصر است. در این میان چهرۀ مجتبی مینوی را می­توان علاوه بر آثار منتشر شده، از طریق واکاوی یادداشت­ها و مکاتبات ارزشمند و علمی او با بزرگان فرهنگ و ادب ایران و جهان، شناسایی و معرّفی کرد. این مقاله به بیان حواشی و یادداشت­های م...

در میان آثار نثر ناصرخسرو، زاد المسافر1 از نظر موضوع و شیوه­ نگارش، از ارزش ویژه­ای برخوردار است. ناصر­خسرو در این کتاب که آن را بعد از سفرنامه نوشته­است، برای تبیین مباحث فلسفی و پاسخ گویی به حکیمان ایران و فیلسوفان یونان، برای اصطلاحات فلسفی، برابرهای زیبا قرار می­دهد. از این نظر، بعد از کتاب­های ترجمه شده از عربی مانند ترجمه­ تفسیر طبری و تاریخ بلعمی که به ضرورت ترجمه در آن­ها معادل سازی صور...

سنت فکری – فلسفی غرب از افلاطون و ارسطو و حتی پیشتر از آن ، تا قرن بیستم و در اندیشه و آرای آنان تحت تاثیر رویکردی دو قطبی ، گفتار را بر نوشتار ترجیح می داده است . در این نگره ، انتقال کامل معنا از طریق ، گفتار ، امکان پذیر می نمود ؛ حال آنکه نوشتار تنها فرع و جانشین گفتار قلمداد می شد . با نگاهی گذرا به تاریخ و فرهنگ ایران – اسلامی ، می توان مدعی شد ، که با چنین تجربه و تلقی مشابه ، در گفتمان ...

این رساله مشتمل بر تهیه فرهنگ بسامدی (frequential) دیوان ناصرخسرو و در نتیجه، بررسی آماری سبک زبانی، عادات زبانی شاعر و حجم واژگانی که شاعر دراختیار داشته است . این رساله بخشی از واژگان زمان شاعر را نسبت به واژگان ماقبل او معین می کند همچنین رساله توانائی شاعر را در ساختن واژه ها، اصطلاح ها و ترکیب ها نشان می دهد. در عین حال فرکانش واژگان، موضوعات موردنظر شاعر را چه کلی و چه در موارد جزئی و در ...