جلال الدین محمد بلخی در جای جای مثنوی از داستان پیامبران بهره برده است، یکی از این قصه ها، قصه پیامبر(ص) است.مولانا از این قصه در راستای آموزش اعتقادات، اخلاقیات و عرفان فراوان بهره گرفته است. او از فراز گم شدن پیامبر(ص) فطرت الهی را نتیجه گرفته و از نمودن جبرئیل خویش را به پیامبر(ص) در خدمت قهر الهی سود می برد، چنان که از معجزات پیامبر(ص)، دشمنی ابولهب با پیامبر، برخورد پیامبر با سائل و یهودیا...

جلال الدین محمّد بلخی که از بزرگترین شاعران وبرجسته ترین متفکران جهان است،در کتاب تعلیمی خود،«مثنوی معنوی»از عالی ترین مفاهیم عرفانی و اخلاقی سخن گفته است. اخلاق مقدمۀ ورود به سیروسلوک عرفانی می باشد و مباحث اخلاقی حجم عظیمی از کتاب مثنوی را تشکیل می دهد. واز آن­جا که مولوی در القای مؤثر این مباحث از روش داستان پردازی بهره می جوید ، همین امر نیز سبب ماندگاری و پویایی این مباحث اخلاقی در مثنوی گش...

سمبولیسم در عرفان، تصویری گزیده از عالم محدود محسوسات برای تبیین و ابلاغ پیام  های بی­شمار معنوی است و عارف شاعر، مولانا جلال الدّین محمّد بلخی، با هنرمندی تمام و زبانی ادیبانه، عموم مردم را بر سر سفره­ی لایتناهی عشق می­نشاند. وی در غزلیّات شمس، از هر واژه و نظیری برای این منظور بهره می­برد وگاهی تنگی میدان واژه و همچنین تنوّع احوالشان سبب می شود تا برخی از واژه­ها را در مفاهیم گوناگونی به­کار برد....

تفسیر بحرالعلوم ابو لیث نصر بن محمد سمرقندی بلخی معروف به تفسیر سمرقندی (375 ه ق) از جمله تفاسیر روایی اهل سنت در قرن چهارم هجری است. ابو­لیث در حوزه فقه و حدیث هم تبحر داشته و دارای آثاری نیز در این رابطه می­باشد. سمرقندی کلیه آیات قرآن را در بحر­العلوم تفسیر کرده است و غلبه جنبه روایی این اثر سبب شده که این تفسیر را از جمله تفاسیر روایی اهل سنت به­شمار آورند، روایات مورد استناد ابو­لیث در تفس...

چکیده ابوالقاسم حسن بن احمد عنصری بلخی ، یکی از بزرگترین قصیده سرایان و مدیحه گویان ادب فارسی است . او ملک الشعرای دربار سلطان محمود غزنوی بود و پایه و منزلت وی آنچنان بود که اکثر شعرای آن زمان می بایست به واسطه وی ، قصاید خود را به دربار سلطان محمود معروض دارند . شعر عنصری را در نهایت استحکام و رزانت و متانت دانسته و به خصوص در قصیده و مدیحه سرایی اشعار او را سرمشق شاعران پس از وی پنداشته اند ...

بررسی تجربه های روحانی مولانا جلال الدین بلخی(604ـ672 ه‍.ق) در زندگی و آثارش نشان می دهد که او همواره به دنبال نیازهای نو، پویا و کمال طلبانه است. این رویکرد، نگرشی مثبت و غایی نسبت به انسان دارد که روان شناسان انسان گرا1 در نظریه های خود، در این باره سخن گفته اند. در این مقاله، نگاهی روان شناختی به زندگی پر حادثه و سراسر نیاز مولوی افکنده می شود و با انطباق محتوای آثار و زندگی نامه وی در نظریه...

عدم که در لغت و کاربرد در معنی حقیقی جز نیستی و بطلان محض نیست. در اشعار مولانا در معانی مختلف از جمله: مرگ طبیعی، مرگ ارادی، فنائ فی الله، وجود حقیقی، عالم غیب، عالم معنی، عالم وحدت، نیست هست نما و هست نیست نما و نظایر آن به کار رفته است. برخی از این معانی گوناگون این شبهه را برای عده ای از پژوهندگان ایجاد کرده است که مولانا نیز مانند برخی متکلّمان معتزلی و فیلسوف نمایان قدیم برای عدم نوعی شیئی...

مثنوی ارجمند مولانا جلال الدین محمد بلخی ، دائره المعارفی است که بسیاری از مقولات انسانی~عرفانی در آن طرح شده است. در این مقاله ، باده، انواع آن و مسائل مربوط به آن از دیدگاه مولانا در مثنوی شریفش بررسی می شود. از آنجا که مولانا از نظام فکری منسجم و نظ م مندی برخوردار است، دیدگاه او درباره باده، در غزلیات و مثنوی اش یکسان و هماهنگ است از این رو در این مقاله گاه شواهدی نیز از غزلیات وی آورده شده...